Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Finans Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MURAT KUTLAR
Danışman: BAĞDATLI KALKAN SEDA
Özet:ÖZET Gerçeğin kasıtlı şekilde saptırılması ya da gizlenmesi gibi davranışları içeren suistimal, tüm sektörlerde olduğu gibi sigortacılık sektöründe de ciddi maliyetlere neden olmaktadır. Suistimale neden olabilecek faktörlerin bilinmesi halinde bununla mücadelede proaktif olunması sağlanacak ve bu konudaki tedbirlerin verimliliği artacaktır. Bu çalışma, sigortacılıkta suistimal tespiti yapılan vakalardan hareketle suistimale neden olabilecek faktörler ile suistimal arasındaki ilişkiye odaklanmaktadır. Geçmiş hasar ihbarları ve bunlar arasındaki suistimal vakalarının sektör bazında ilgili kurumlardan elde edilmesindeki imkânsızlıklar, modelin önünde önemli bir engel teşkil etmiştir. Bu nedenle, modelde ele alınan veri seti, özel bir sigorta şirketinin 2018 yılında ödediği araç sigortası tazminat dosyaları ve bunlar arasında tespit edilmiş suistimal vakalarından oluşmuştur. Esas alınan veri setinde, 2018 yılında ödenen toplam 9. 482 adet hasar dosyası bulunmaktadır. Suistimal üzerinde etkili olabilecek 20 değişken ile suistimal arasındaki ilişki ki-kare analizi ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre, 20 değişkenden 9 adedi ile suistimal arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Bu değişkenler temel alınarak gerçekleştirilecek iç kontrollerde, olası suistimallerin önceden tespiti mümkün hale gelebilecek, daha az kontrol maliyeti ile etkin ve verimli bir değerlendirme ortamı sağlanacaktır. Anahtar Kelimeler: Sigorta, Suistimal, İç Kontrol, Suistimal Faktörleri, Ki-kare analizi ABSTRACT Fraud, including deliberate misleading of truth, making false or misleading claims or concealing what needs to be explained, causes serious costs in the insurance sector as in all sectors. Therefore, if the factors that may cause fraud are known, it will be possible to be proactive in combating this and to make the measures to be taken efficient. The inability to obtain past damage reports from relevant institutions on a sectoral basis has been a major obstacle to this model. For this reason, the data set included in the model consists of vehicle insurance indemnity files paid by a private insurance company in 2018 and identified cases of frauds among them. Based on the data set, there are 9. 482 claims files paid in 2018. This study focuses on the relationship between the factors that could cause fraud, based on the cases where fraud is detected in insurance. The Chi-Square method was used to determine the relationship between the variables discussed and the likelihood of fraud. There was a significant relationship between 9 of the 20 variables and the likelihood of fraud. Based on these variables, priorities will be identified in the internal controls to be identified in advance of possible frauds, and an effective and efficient evaluation environment will be provided with less control costs. Keywords: Insurance, Fraud, Internal Control, Fraud Factors, The Chi-Square Method İÇİNDEKİLER ÖZET . iii ABSTRACT . iv TABLOLAR LİSTESİ . viii ŞEKİLLER LİSTESİ . ix KISALTMALAR . x GİRİŞ . 1 I. SİGORTA VE SUİSTİMALİN KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVESİ . 2 1. 1. Sigortanın Kavramsal ve Teorik Çerçevesi . 2 1. 1. 1. Sigortanın Tanımı ve Önemi . 2 1. 1. 2. Sigortanın Tarihsel Gelişimi . 7 1. 1. 2. 1. Dünyada Sigortacılığın Tarihsel Gelişimi . 7 1. 1. 2. 2. Türkiye’de Sigortacılığın Tarihsel Gelişimi . 11 1. 1. 3. Sigortanın Prensipleri . 14 1. 1. 3. 1. Sigortalanabilir Menfaat Prensibi . 14 1. 1. 3. 2. Tazminat Prensibi . 15 1. 1. 3. 3. Halefiyet ve Rücu Prensibi . 16 1. 1. 3. 4. Hasara Katılım Prensibi . 16 1. 1. 3. 5. Yakın Neden Prensibi . 17 1. 1. 3. 6. Azami İyi Niyet Prensibi . 17 1. 1. 4. Sigorta Branşları ve Kara Araçları Sigortası (Kasko) . 18 1. 1. 4. 1. Sigorta Branşları . 18 1. 1. 4. 2. Kara Araçları Sigortası (Kasko) . 22 1. 2. Suistimalin Kavramsal ve Teorik Çerçevesi . 23 1. 2. 1. Suistimal Kavramı . 23 1. 2. 2. Suistimalin Nedenleri . 25 1. 2. 3. Sigortacılık Suistimallerinin Sınıflandırılması ve Örnekleri . 28 1. 2. 3. 1. Katı Suistimaller ve Yumuşak Suistimaller . 28 1. 2. 3. 2. İç Suistimaller ve Dış Suistimaller . 30 1. 2. 3. 3. Riziko Kabul Suistimalleri ve Hasar Suistimalleri . 31 1. 2. 4. Kara Araçları Sigortaları Suistimali Tipleri . 32 II. TÜRK SİGORTA SEKTÖRÜNDE HASAR SUİSTİMALİNİN İNCELENMESİ . 36 2. 1. OECD Ülkeleri ve Türkiye Sigorta Sektörleri Karşılaştırması . 36 2. 1. 1. Sigorta Prim Üretimleri . 36 2. 1. 2. Hasar Ödemeleri . 40 2. 1. 3. Hasar Suistimali Boyutu ve Maliyetleri . 42 2. 2. Kasko Sigortalarında Hasar Suistimali Etkisi . 45 2. 2. 1. Kasko Sigortası Üretim ve Kar/Zarar Durumu . 45 2. 2. 2. Kasko Sigortası Bileşik Rasyoları . 46 2. 3. Sigorta Suistimalini Önleyici Kurumlar, Tespitler ve Düzenlemeler . 48 2. 3. 1. Sigorta Suistimalini Önleyici Kurumlar ve İşleyişi . 48 2. 3. 1. 1. Suistimal Tespitleri Bildirim Adetleri . 49 2. 3. 1. 2. Suistimallerin Bildirim Nedenleri . 52 2. 3. 1. 3. Suistimal Yöntemleri . 52 2. 3. 2. Sigortacılık Suistimalini Önlemeye İlişkin Düzenlemeler . 54 2. 3. 2. 1. Türk Ceza Kanunu Düzenlemesi . 54 2. 3. 2. 2. Yanlış Sigorta Uygulamaları Yönetmeliği . 55 III. KASKO SİGORTALARINDA HASAR SUİSTİMALİNE İLİŞKİN Kİ-KARE ANALİZİ UYGULAMASI . 57 3. 1. Literatürde Sigorta Suistimali Tespit ve Yöntemleri . 57 3. 2. Uygulamanın Konusu ve Amacı . 60 3. 3. Uygulamada Kullanılan Veri ve Değişkenler . 61 3. 4. Uygulamada Kullanılan İstatistiksel Araçlar ve Bulgular . 63 3. 4. 1. Sigortalılara Ait Bilgiler . 64 3. 4. 2. Poliçelere İlişkin Bilgiler . 65 3. 4. 3. Hasarlara İlişkin Bilgiler . 66 3. 4. 4. Araştırmanın Hipotezleri . 68 3. 4. 4. 1. Sigortalılara İlişkin Analiz ve Bulgular . 70 3. 4. 4. 2. Poliçelere İlişkin Analiz ve Bulgular . 72 3. 4. 4. 3. Hasarlara İlişkin Analiz ve Bulgular . 76 SONUÇ . 80 KAYNAKÇA . 84