Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERVE BİRİNCİ
Danışman: SURİ LEYLA
Özet:ÖZET Doğal yaşam kaynaklarından biri olan toprak, kıt bir kaynak olması nedeniyle potansiyelleri doğrultusunda değerlendirilmelidir. Nüfusu hızla artan kentlerde yerleşim alanları kentte yaşayan insanları besleme potansiyeli olan tarım alanlarına doğru genişleme eğilimindedir. 2004 yılında uygulanan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda İstanbul ve Kocaeli illerinde büyükşehir belediye sınırları, il sınırına dayandırılmış, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yetki ve sorumluluk alanı il sınırlarına genişlemiştir. 2012 yılında çıkan 6360 sayılı yasa uygulamaya geçince bütün büyükşehir belediyeleri il sınırları olmuştur. Ayrıca büyükşehirlerde bulunan köy ve beldelerin tüzel kişiliği kaldırılmış, kentlerin doğal uzantıları olarak mahalle statüsüne dönüştürülmüştür. 2020 yılında 7254 sayılı Kanun ile bu mahalleler kırsal mahalle olmuştur. Bu çalışma, İstanbul il sınırları ve bu sınırlar içinde yer alan kırsal alanları kapsamaktadır. Kırsal alan kavramsal olarak incelenmiş olup, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin oluşumu ve kanunların getirdiği düzenlemelerle büyükşehir yapısının gelişimi araştırılmıştır. Bu kapsamda, İstanbul il sınırlarında yer alan kırsal mahalleler ve kırsal karakterli alanlarda tarımsal üretime ilişkin veriler göz önünde bulundurularak, belli bir nüfusun yerelde üretim varlığı ve potansiyeli irdelenmiştir. Gıda üretiminin mümkün olduğu kadar kent içi ve yakın çevresinden karşılanmasının doğal kaynakların sürdürülebilirliği üzerinde çok yönlü etkisinin olduğu vurgulanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Büyükşehir belediyesi, kırsal alan, kırsal mahalle, tarım. ABSTRACT Soil, which is one of the natural life resources, should be evaluated in line with its potential as it is a scarce resource. In cities with rapidly increasing population, residential areas tend to expand towards agricultural areas that have the potential to feed the people living in the city. In the Metropolitan Municipalities Law No. 5216 implemented in 2004, the metropolitan municipality borders in Istanbul and Kocaeli provinces were based on the provincial borders, and the jurisdiction and responsibility area of the Istanbul Metropolitan Municipality expanded to the provincial borders. When the law numbered 6360, which was enacted in 2012, was put into practice, all metropolitan municipalities became provincial borders. In addition, the legal entities of villages and towns in metropolitan cities were abolished and transformed into neighborhood status as natural extensions of cities. In 2020, these neighborhoods became rural neighborhoods with the law numbered 7254. This study covers the provincial borders of Istanbul and the rural areas within these borders. The rural area has been conceptually examined and the formation of the Istanbul Metropolitan Municipality and the development of the metropolitan structure with the regulations brought by the laws have been investigated. In this context, considering the data on agricultural production in rural neighborhoods and rural areas within the provincial borders of Istanbul, the local production presence and potential of a certain population has been examined. It has been tried to emphasize that the supply of food production from the inner city and its immediate surroundings as much as possible has a multifaceted effect on the sustainability of natural resources. Keywords: Agriculture, metropolitan municipality, rural area, rural neighborhood. İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER . i ÖZET. iii ABSTRACT . iv TEŞEKKÜR . v ŞEKİLLER . vi ÇİZELGELER. vii SİMGELER VE KISALTMALAR . viii 1. GİRİŞ . 1 1. 1 Tezin Amacı . 3 1. 2 Tezin Kapsamı . 3 1. 3 Tezin Yöntemi . 4 2. LİTERATÜR ÖZETİ . 5 2. 1 Kırsal Alan Tanımı . 5 2. 2 Özelliklerini Koruyabilen Kırsal Alanlar . 9 2. 2. 1 Kırsal alanların önemi . 11 2. 2. 2 Kırsal alanlara yönelik destekleme çalışmaları . 13 2. 3 Kırsal Alan Unsurları. 17 2. 3. 1 Doğal (korunmuş) ekosistemler . 18 2. 3. 2 Üretim ekosistemleri . 18 2. 3. 3 Kısmen insan kontrolündeki ekosistemler . 18 2. 3. 4 Kentsel (endüstriyel) ekosistemler . 18 2. 4 Sürdürülebilirlik Kavramı . 20 2. 5 Kırsal Alan Mevzuatı . 21 2. 6 Kırsal Alan Ölçütleri . 28 2. 6. 1 Nüfus yoğunluğu . 29 2. 6. 2 Yerleşme durumu ve idari statü . 32 2. 6. 3 Tarımsal faaliyetler . 34 2. 6. 3. 1 Tarımsal faaliyetlere ilişkin kavramlar . 35 2. 6. 4 İşgücü ve istihdam durumu . 38 3. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE YAPILANMASI DOĞRULTUSUNDA KIRSAL ALANLARDAKİ DEĞİŞİM . 41 3. 1 Yerel Yönetimlerin Kapsamı ve Genel Çerçevesi . 42 3. 2 Büyükşehir Belediye Sınırlarındaki Değişim . 43 3. 2. 1 3030 sayılı Yasa öncesi yerel yönetimlerde idari sınırlar ve yerleşmelerin statüsü . 45 3. 2. 2 3030 sayılı Yasadan sonra idari sınırlar ve yerleşmelerin statüsü . 49 4. İSTANBUL İLİ KIRSAL ALANLARI . 59 4. 1 İstanbul İli Genel Bilgileri . 59 4. 1. 1 İstanbul genel doğal özellikleri . 67 4. 1. 1. 1 İklimi . 67 4. 1. 1. 2 Su kaynakları . 68 4. 1. 1. 3 Bitki örtüsü . 69 4. 2 İstanbul İli Tarımsal Arazi Kullanımı . 70 4. 2. 1 Tarım arazileri sınıfları . 73 4. 3 İstanbul İli Arazi Kullanım Kabiliyeti (AKK) . 77 4. 4 İstanbul İl Sınırlarında Tarım Yapılan Arazi Verileri . 82 4. 5 İstanbul İli Bitkisel Üretim Verileri . 84 4. 6 İstanbul İlinde Gıda İhtiyacının Karşılanması . 87 4. 6. 1 İstanbul ilinde gıda ihtiyacını karşılamaya yönelik ürün değerleri . 88 4. 6. 2 Tarımsal ürün yeterlilik durumu . 89 5. SONUÇ VE ÖNERİLER . 92 KAYNAKLAR . 96 ÖZGEÇMİŞ . 103