Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YILMAZ DOĞAN
Danışman: BORAT OĞUZ
Özet:ÖZET Günümüzde bilgisayarlar eğitim, sağlık, askeri, ekonomik, kamusal, iş, iletişim gibi birçok alanda kullanılmaktadır. İlk olarak 1960 yılında kamu kurumlarında kullanılmaya başlayan bilgisayarlar artık tüm kamu kurumlarımızın vazgeçilemez bir parçası haline gelmişlerdir. Bu çalışmada, Isparta ilinde bulunan bir kamu kuruluşunda kullanılmak maksadıyla alınması planlanan 40 adet masaüstü bilgisayar için en uygun alternatifin seçilmesi problemi ele alınmıştır. Uygulamada çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP ve TOPSIS yöntemleri bir arada kullanılmış ve kurum için en ideal bilgisayar seçiminin yapılması amacıyla uygulanmıştır. Literatür incelendiğinde ve uzman personel ile yapılan görüşmeler neticesinde işlemci hızı, ram kapasitesi, garanti süresi, sabit disk kapasitesi, maliyet ve Isparta ilindeki servis ağı sayısı olmak üzere toplam 6 adet kriter tanımlanmıştır. Belirlenen kriterler kullanılarak masaüstü bilgisayarları kullanması planlanan 49 personele anket uygulanmıştır. Müteakiben anket sonuçlarından elde edilen veriler AHP yöntemi kullanılarak kriterlerin ağırlıkları belirlenmiştir. Son olarak ise TOPSIS yöntemi kullanılarak, yine uzman görüşleri neticesinde belirlenmiş olan 6 adet masaüstü bilgisayar alternatiflerin sıralanması işlemi gerçekleştirilmiştir. AHP ve TOPSIS yöntemlerinin aşamaları MS Excel programının kullanılması ile hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda belirlenen alternatifler arasından en ideal masaüstü bilgisayar seçilmiştir. Anahtar Kelimeler: AHP, Bilgisayar seçimi, Çok kriterli karar verme, TOPSIS. ABSTRACT Today, computers are used in many areas such as education, health, military, economic, public, business, communication. Computers, which were first used in public institutions in 1960, have now become an indispensable part of all our public institutions. In this study, the problem of choosing the most suitable alternative for 40 desktop computers that are planned to be purchased for use in a public institution in Isparta is discussed. In practice, AHP and TOPSIS methods, which are among the multi-criteria decision making methods, were used together and applied in order to select the most ideal computer for the institution. When the literature was examined and as a result of interviews with expert personnel, a total of 6 criteria were defined: processor speed, ram capacity, warranty period, hard disk capacity, cost and the number of service networks in Isparta. A questionnaire was applied to 49 personnel who were planned to use desktop computers using the determined criteria. Subsequently, the data obtained from the survey results were determined using the AHP method and the weights of the criteria. Finally, using the TOPSIS method, 6 desktop computer alternatives, which were determined as a result of expert opinions, were sorted. The phases of AHP and TOPSIS methods were calculated by using MS Excel program. The most ideal desktop computer was chosen among the alternatives determined at the end of the study. Keywords: AHP, computer selection, multi-criteria decision making, TOPSIS. İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER . i ÖZET . iii ABSTRACT . iv TEŞEKKÜR . v ŞEKİLLER . vi ÇİZELGELER. vii SİMGELER VE KISALTMALAR . viii 1. GİRİŞ . 1 2. LİTERATÜR ÖZETİ. 3 3. BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ . 11 3. 1. Bilgisayar Nedir? . 11 3. 2. Bilgisayarlar Nasıl Çalışmaktadır? . 11 3. 2. Bilgisayarların Geçmişten Günümüze Tarihsel Gelişim Süreci . 12 3. 3. Bilgisayarların Kullanım Alanları . 14 4. AĞ SİSTEMLERİ . 16 4. 1. Ağ Nedir? . 16 4. 2. Ağların Tarihsel Gelişimi . 16 4. 3. Ağ Güvenliği . 17 5. ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME VE AHP . 19 5. 1. Karar Verme . 19 5. 2. AHP Yöntemi . 20 5. 2. 1. AHP yönteminin aşamaları . 22 5. 2. 1. 1. Hiyerarşik yapının oluşturulması . 22 5. 2. 1. 2. İkili karşılaştırmalar . 22 5. 2. 1. 3. Öz vektörün belirlenmesi . 24 5. 2. 1. 4. Öz vektör tutarlığının hesaplanması . 25 5. 2. 1. 5. Yüzde dağılımının hesaplanması . 27 6. TOPSIS YÖNTEMİ . 28 6. 1. Karar Matrisinin Oluşturulması . 30 6. 2. Standart Karar Matrisinin Oluşturulması . 31 6. 3. Ağırlıklı Standart Karar Matrisinin (V) Oluşturulması . 31 6. 4. İdeal (S+) ve Negatif İdeal (S? ) Çözümlerin Oluşturulması . 32 6. 5. Uzaklık Değerlerinin Hesaplanması . 33 6. 6. İdeal Çözüme Göre Göreli Yakınlığın Hesaplanması . 33 7. UYGULAMA . 34 7. 1. AHP Yönteminin Uygulanması . 34 7. 1. 1. Hiyerarşik yapının oluşturulması . 34 7. 1. 2. Önceliklerin belirlenmesi. 35 7. 1. 3. İkili karşılaştırmaların yapılarak önem derecelerinin belirlenmesi . 36 7. 1. 4. Kriter ağırlıklarının belirlenmesi. 37 7. 1. 5. Tutarlılık oranının hesaplanması . 38 7. 2. TOPSIS Yönteminin Uygulanması . 40 7. 2. 1. Karar matrisinin oluşturulması . 40 7. 2. 2. Standart karar matrisinin oluşturulması . 41 7. 2. 3. Ağırlıklandırılmış standart karar matrisinin oluşturulması . 42 7. 2. 4. İdeal ve negatif ideal çözümlerin oluşturulması . 43 7. 2. 5. İdeal (S+) ve negatif ideal (S? ) uzaklık değerlerinin oluşturulması . 44 7. 2. 6. İdeal çözüme göre göreli yakınlığın hesaplanması . 46 8. SONUÇ VE ÖNERİLER . 48 KAYNAKLAR . 50 EKLER. 56 ÖZGEÇMİŞ . 62