Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, İletişim Bilimi Ve İnternet Enstitüsü, Halkla İlişkiler Ve Reklamcılık Ana Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gülhanım Biter
Danışman: NİHAL KOCABAY ŞENER
Özet:Özet Bu çalışmanın amacı, sosyal devletin dönüşümü sonrasında neoliberal politikalar ve sosyal sorumluluk ilişkisini ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında, 2015 yılında Birleşmiş Milletler’in ortaya koyduğu “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları” (SKA) kapsamında ve SKA4 özelinde Türkiye’de özel sektör şirketlerinin eğitime yönelik yürüttüğü sosyal sorumluluk projelerinin SKA4 konusunun öncelikli 10 hedefiyle örtüşüp örtüşmediğini, yapılan işbirliği ve süreklilik ve devamlılık potansiyelinin ne olduğunu ortaya koymak çalışmanın diğer bir amacıdır. “SKA4, toplam 17 maddeden oluşan “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları” arasında dördüncü sırada yer alan ve eğitimi ilgilendiren bir maddedir. Çalışmanın sosyal devletin önemini sorguluyor olması ve serbest piyasa şartlarında sosyal sorumluluk konusuna eleştirel bakıyor olması açısından literatüre katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Literatür kısmında neoliberalleşme ile sosyal devletin dönüşümünün genel bir değerlendirilmesi, dünyada ve Türkiye’de sosyal sorumluluk ve neoliberal politikalar ilişkisine yer verilmiş, araştırma kısmında ise Türkiye’de özel sektör şirketlerinin eğitime yönelik yürüttüğü sosyal sorumluluk projeleri analiz edilmiş ve elde edilen bulgular ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, şirketlerin en fazla kamu kurumuyla, ardından STK’larla, sonrasında ise özel sektörle iş birliği yaptığı, SKA4’ün öncelikli 10 hedefinden 6’sı doğrultusunda çalışmalar yürüttüğü, 4’ü doğrultusunda ise herhangi bir çalışmanın olmadığı görülmüştür. Eğitime yönelik yürütülen proje çalışmalarının gerçekte bir sosyal fayda sağladığı; fakat süreklilik ve devamlılık açısından, sosyal devletin herkes için kapsayıcı ve toplumun sürekliliği ve refahı için yapacağı hizmetlerin yerini alması noktasında yetersiz kaldığı tespit edilmiştir. Anahtar sözcükler: Sosyal Devlet, Neoliberal Politikalar, Sosyal Sorumluluk, Sürdürülebilir Kalkınma Abstract The aim of this study is to present the relationship between neoliberal policies and social responsibility after the transformation of the social state. Another aim of the study is to reveal whether the social responsibility projects which are devoted to education carried out by the private sector companies in Turkey overlap with the 10 primary targets of the SDG4 topic, and also to reveal the cooperation, sustainability and the potential for cooperation within the scope of the study, within the scope of the “Sustainable Development Goals” (SDG) put forward by the United Nations in 2015, and specifically within SDG4. SDG4 is an item that is in the fourth place among the “Sustainable Development Goals” consisting of a total of 17 items and concerns education. It is predicted that the study will contribute to the literature in regards to questioning the importance of the social state and by criticising the theme of social responsibility in free market conditions. A general evaluation of neo-liberalisation and the transformation of the social state, the relationship between social responsibility and neoliberal policies in the world and in Turkey are discussed in the literature part. Social responsibility projects devoted to education carried out by private sector companies in Turkey are analysed, and the findings are presented in the research part. Document analysis method was used for the research. As a result of the research, it was found that the companies cooperated mostly with public institutions, then with NGOs, and then with the private sector, and SDG4 carried out studies in accordance with 6 out of 10 primary targets. It was determined that project studies intended for education actually provided a social benefit; however, in terms of sustainability and continuity, it has been ascertained that the social state is insufficient in terms of being inclusive for everyone, and in delivering the services that promotes the sustainability and the welfare of the society. Key words: Social State, Neoliberal Policies, Social Responsibility, Sustainable Development İÇİNDEKİLER BEYAN . II Özet . III Abstract . IV İÇİNDEKİLER . V TABLOLAR LİSTESİ . VIII KISALTMALAR . IX 1. GİRİŞ . 1 1. 1. Araştırmanın Problemi. 3 1. 2. Araştırmanın konusu ve Amacı . 3 1. 3. Araştırmanın Önemi . 4 1. 4. Araştırmanın Soruları . 4 1. 5. Araştırmanın Kapsam ve Sınırlılıkları . 5 1. 6. Araştırmanın Yöntemi . 6 2. NEOLİBERALLEŞME İLE SOSYAL DEVLETİN DÖNÜŞÜMÜNÜN GENEL BİR DEĞERLENDİRİLMESİ . 8 2. 1. Sosyal Devlet (Refah Devleti) Kavramı . 8 2. 1. 1. Sosyal Devlet ve Sosyalist Devlet . 11 2. 2. Sosyal Devletin Temel Özellikleri . 13 2. 2. 1. Sosyal Devlette Hak ve Özgürlük Anlayışı . 13 2. 2. 2. Sosyal Devlet ve Birey . 17 2. 2. 3. Sosyal Devlette Eşitlik ve Sosyal Adalet . 19 2. 3. Sosyal Devletin Temel Amaçları . 22 2. 3. 1. Yoksullukla Mücadele ve Gelir Dağılımında Adalet . 23 2. 3. 2. Sosyal Güvenlik . 25 2. 3. 3. Fırsat Eşitliği . 27 2. 3. 4. Tam İstihdam ve İşsizlikle Mücadele . 28 2. 3. 5. Sosyal Denge ve Barışı Sağlamak . 29 2. 3. 6. Ekonomik Büyüme ve Kalkınma . 30 2. 4. Sosyal Devletin Kullandığı Araçlar . 32 2. 4. 1. Geniş Anlamda Sosyal Politika Araçları . 33 2. 4. 2. Dar Anlamda Sosyal Politika Araçları . 37 2. 5. Sosyal Devletin Sınıflandırılması . 39 2. 6. Sosyal Devletin Tarihsel Gelişimi Dönüşüm Süreci ve Süreçteki Dinamikler . 41 2. 6. 1. Sosyal Devletin Tarihsel Gelişimi . 42 2. 6. 2. Sosyal Devletin Dönüşüm Süreci ve Süreçteki Dinamikler . 53 2. 7. Klasik Liberal Anlayış . 60 2. 7. 1. Klasik Liberal Anlayışta Devletin Sorumluluğu . 66 2. 7. 2. Kendiliğinden Doğan Düzen ve Piyasa Ekonomisi . 68 2. 8. Neoliberalizm Kavramı ve Ortaya Çıkışı . 69 2. 8. 1. Neoliberal Ekonomik Politikaların Temel Esasları . 73 2. 9. Neoliberalizme Eleştirel Yaklaşımlar . 84 3. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE SOSYAL SORUMLULUK VE NEOLİBERAL POLİTİKALAR İLİŞKİSİ . 88 3. 1. Sosyal Sorumluluk Kavramı . 88 3. 2. Sosyal Sorumluluğa Yönelik Farklı Yaklaşımlar . 91 3. 3. Kurumsal Sosyal Sorumluluk . 93 3. 3. 1. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Düşüncesinin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi . 96 3. 3. 2. Kurumsal Sosyal Sorumluk Modelleri . 100 3. 4. 3. İşletmelerin Topluma Karşı Sorumlulukları . 108 3. 4. 4. İşletmelerin Devlete Karşı sorumlulukları . 109 3. 4. 5. İşletmelerin Hissedarlarına ve Çalışanlarına Karşı Sorumlulukları . 110 3. 5. İşletmelerin Kurumsal Sosyal Sorumluluğu Kabul Görme Nedenleri . 111 3. 6. Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Halkla İlişkiler İlişkisi . 115 3. 7. Neoliberal Düşünce ve Sosyal Sorumluluk İlişkisi . 118 3. 8. Türkiye’de Neoliberal Politikalar ve Sosyal Sorumluluk . 123 3. 8. 1. Türkiye’de 1980 Öncesinde Devlet Anlayışı ve Neoliberal Politikaların Yansımaları . 123 3. 8. 3. Türkiye’de Sosyal Sorumluluğu Şekillendiren Faktörler . 132 3. 9. Türkiye’de Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kapsamında Yapılan Sözleşmeler. 139 3. 9. 1. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi . 140 3. 9. 2. Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi . 140 3. 9. 3. Milenyum Deklerasyonu. 142 3. 9. 4. SA 8000 Standardı . 143 3. 10. Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi’ne Dayalı Kurumsal Sosyal Sorumluluk . 144 4. SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA AMACI NİTELİKLİ EĞİTİM (SKA4) ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE’DE YAPILAN SOSYAL SORUMLULUK PROJELERİNE İLİŞKİN BİR ARAŞTIRMA . 150 4. 1. Araştırmanın Amacı Soruları ve Örneklemi . 150 4. 2. Araştırmanın Sınırlılıklar . 151 4. 3. Araştırmanın Önemi . 151 4. 4. Araştırmanın Yöntemi . 153 4. 5. Araştırmanın Verileri . 154 Araştırma kapsamında şirketlerin eğitime yönelik gerçekleştirmiş olduğu sosyal sorumluluk projeleri bir üst başlıkta incelenmiş, incelenen verilerden yola çıkılarak aşagıdaki alt başlıklarda araştırma soruları cevaplanmıştır. . 168 4. 6. 1. Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 4’ün (SKA4) Hedefleri ve Şirketlerin Gerçekleştirmiş Olduğu Sosyal Sorumluluk Projeleri Arasındaki İlişkiye İlişkin Elde Edilen Bulgular . 168 4. 6. 3. Şirketlerin Gerçekleştirmiş Olduğu Sosyal Sorumluluk Projelerinin Sürekliliği ve Devamlılığı Açısından Elde Edilen Bulgular . 175 4. 7. Sonuç . 181