Karşılıklı bağımlılığın siyaseti: Türkiye'nin İsrail ve İran ilişkilerinde ekonominin etkisizliği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESRA DURMUŞ

Danışman: CİVELEKOĞLU İLKE

Özet:

Ekonomi ile siyaset arasındaki etkileşim biçimleri politik ekonomi alanında yapılan çalışmaların en temel sorusudur. Devletler siyasi sorunlar yaşadığında ekonomi ödüllendirme veya cezalandırma yöntemi olarak kullanılabilir. Fakat karşılıklı ekonomik bağımlılık yaşanması durumda bu yöntemler geçersiz kalır. Diğer aktörlerle rekabet halinde olunması ve birbirlerini tehdit unsuru olarak görmelerinin de etkisiyle siyasi sorunlar yaşansa da ekonomik ilişkiler devam edebilir. Bu durumda karşılıklı ekonomik bağımlılığın doğurduğu siyaset her zaman barış ve işbirliği getirmeyebilir. Bu çalışmada ekonomi ve siyasetin neden ters orantılı hareket ettiği zaman dilimleri olduğu sorusu sorulmuştur. Bu soru karşılıklı bağımlılıktan kaynaklandığı cevabını vermiştir. Ülkelerin karşılıklı ekonomik bağımlılığının olması durumunda da, siyasi sorunların ekonomik ilişkileri bozmayacağı iddia edilmiştir. Bu iddiadan yola çıkarak ekonominin her zaman barış ve işbirliği getirmeyeceği sonucuna varılmıştır. Çalışmada Ortadoğu bölgesine bakılmıştır. Türkiye, İsrail ve İran üzerinde test edilmiştir. Hegemon bir gücün bulunmaması ve aktörlerin güç mücadelesi içerisinde olmasından dolayı bu bölge seçilmiştir. Bölgedeki güçlü aktörler olmaları, ekonomik ilişkilerinin bağımlılık yapısı ve siyasi ilişkilerin de yaşanan iniş çıkışlar dolayısıyla da bu üç ülke tercih edilmiştir. Bu çalışmada iki metod kullanılmıştır. Birinci metod niceliksel araştırma ikinci metod niteliksel araştırmadır. Birinci metod ile yapılan niceliksel araştırma da dış ticaret hacimleri detaylı şekilde analiz edilerek istatistik halinde sunulmuştur. İkinci metod ile yapılan niteliksel araştırmada ise yaşanan siyasi sorunlar, siyasi aktörlerin dış politikada ki söylem ve tutumları ile ölçülmüştür. Türkiye’nin, İsrail ve İran ile ekonomik ilişkilerinin yükselirken aynı zamanda siyasi sorunların da yaşandığı 2006-2015 yılları arasındaki dönemler bu metodlar ile incelenmiştir.