Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖMER MURAT
Danışman: ARSLAN İSMET KAHRAMAN
Özet:ÖZET Devlet; kurum ve kuruluşlarıyla vatandaşlarına çeşitli hizmetler sunduğu gibi, düzeni sağlayıcı tedbirler de alır. Devletin yapmış olduğu bu hizmetlere “kamu hizmeti” adı verilir. Güvenlik ve savunma hizmetleri de bu kapsamdadır. Ülkeyi iç ve dış tehditlere karşı koruma görevi devletindir. Kişiler devletin koymuş olduğu kanun ve kurallara uygun davranmakla mükelleftir. Askerlik ve vergi ödeme mükellefiyeti bütün vatandaşlara eşit olarak uygulanır. Bu bağlamda devletler, ülkelerinin bekasını ve savunmasını sağlamak için gerekli olan faaliyetleri yerine getirmekle yükümlüdürler. Devlet; Bütçe uygulaması ve karar alma organlarının da onayıyla, toplamış olduğu vergilerin nasıl değerlendirileceğini ilan eder. Savunma harcamaları kamu harcamaları içinde önemli bir yer tutar. Bütçenin savunma harcamaları için ayrılan kısmıyla, ülkenin kalkınması için son derece önemli olabilecek alternatif kullanım alanları olabilir. Savunma; ülkelerin varlığı ve bağımsızlığının korunmasında vazgeçilmesi mümkün olmayan bir hizmettir. Adam Smith’in de belirttiği gibi "Savunma zenginlikten önemlidir". Bu çalışmada; Türkiye ve BRICS ülkelerinin savunma harcamaları incelenmiştir. Savunma harcamalarının Türkiye ve BRICS ülkelerinde dış ticaret dengesine etkileri, ekonometrik yöntemlerle incelenerek elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; incelenen ülkelerde gerçekleşen savunma harcamalarının dış ticaret dengesini etkilediği, AR-GE harcamalarının savunma sanayi ihracatı ve savunma sanayi ithalatıyla etkileşimde olduğu görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Savunma Harcamaları, Dış Ticaret Dengesi, BRICS, AR-GE, Ekonometrik Modelleme. ABSTRACT As well as providing various services to the citizens with government agencies and institutions, the state also takes measures to ensure order. These services provided by the state are called “public service”. Social and security needs of people are also seen as public services. The institution that protects the society against internal and external threats and dangers is the state. People are obliged to act in accordance with the laws and rules set by the state. Laws such as military service and tax payment obligations apply equally to all citizens with a citizenship link. In this context, states are obliged to carry out the activities necessary to ensure the survival and defense of their country. With the approval of the decision-making bodies of the Budget application, the state declares how the taxes collected will be evaluated. Defense spending has an important place in Public Expenditures. With the part of the budget reserved for defense expenditures, there may be alternative uses that can be extremely important for the development of the country. The Defense is an indispensable service for the protection of countries' existence and independence. "Defense is more important than wealth," as Adam Smith puts it. In this study, defense expenditures have been revised to Turkey and the BRICS countries. The effects of foreign trade balance of Defense Spending in Turkey and the BRICS countries, evidence obtained by examining the econometric methods were evaluated. As a result; It has been observed that defense expenditures in the countries studied affect the foreign trade balance and R&D expenditures interact with defense industry exports and defense industry imports. Key Words: Defense Expenditures, Trade Balance, BRICS, R&D, Econometric Modelling. İÇİNDEKİLER Özet. …………. ……………………………………………. ……v Abstract………. ………………………………. ………………. vi Tablo Listesi………………………………………………. ……. x Şekil Listesi………………………………………………………. xii Kısaltmalar………………………………………. ………………. xiii GİRİŞ……………………………………. ………………………………. ……. …. 1 1. SAVUNMA HARCAMALARININ KAMU HARCAMALARI İÇİNDEKİ YERİ, ÖNEMİ VE NEDENLERİ………………………………. ……………. 5 1. 1. Kamu Harcamalarının Tanımı ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri………. 5 1. 1. 1. Kamu Harcamalarının Tanımı ve Önemi. 6 1. 1. 1. 1. Dar Anlamda Kamu Harcamaları. 6 1. 1. 1. 2. Geniş Anlamda Kamu Harcamaları. 7 1. 1. 2. Kamu Harcamalarının Ekonomi Üzerindeki Etkileri. 9 1. 1. 3. Kamu Harcamalarının Genel Artış Nedenleri. 11 1. 1. 4. Bütçe Politikası ve Kavramsal Boyutları. 13 1. 2. Savunma Harcamaları ve Savunma Hizmetleri . 18 1. 2. 1. Savunma Tanımı ve Özellikleri……. ……………. 18 1. 2. 2. Savunma Hizmetlerinin Tanımı ve Özellikleri…. ………. ……. ……. 19 1. 2. 3. Savunma Harcamalarının Tanımı, Nedenleri ve Belirleyicileri. 20 1. 2. 3. 1. Savunma Harcamalarının Tanımı . 20 1. 2. 3. 2. Savunma Harcamalarının Nedenleri……. ……. 25 1. 2. 3. 3. Savunma Harcamalarında Oyun Teorisi…………………. …. 27 1. 2. 3. 4. Savunma Harcamaları ve Fırsat Maliyeti…………. ……. …. 29 2. DIŞ TİCARET DENGESİ, BÜYÜME VE KALKINMA İLİŞKİLERİ…. ……. 33 2. 1. Dış Ticaret Dengesi ……………………………………………. ………. …33 2. 1. 1. Dış Ticaret Dengesi Tanımı, Önemi. ………. 33 2. 1. 2. Dış Ticaret Dengesi Özellikleri ve Belirleyicileri. 35 2. 1. 3. Savunma Harcamaları ile Cari Ödemeler Dengesi ilişkisi ………. 36 2. 2. Büyüme, Kalkınma ve Dış Ticaret Dengesine AR-GE’nin etkisi………. 41 2. 2. 1. Büyüme ve Kalkınma İlişkisi. 41 2. 2. 2. Dış Ticaret Dengesi ve AR-GE İlişkisi. 43 3. BRICS VE TÜRKİYE ÜLKELERİNDE SAVUNMA HARCAMALARI VE DÜNYA SAVUNMA SANAYİSİNDEKİ YERLERİ………………. 44 3. 1. BRICS Ülkeleri . …………………………. 44 3. 1. 1. Tarihsel Gelişimi. 44 3. 1. 2. Genel Özellikleri. 45 3. 1. 2. 1 Brezilya. 46 3. 1. 2. 2 Rusya. 47 3. 1. 2. 3 Hindistan. 49 3. 1. 2. 4 Çin. 50 3. 1. 2. 5 Güney Afrika. 50 3. 1. 2. 6 Türkiye. 51 3. 1. 3. Jeopolitik Etkenler. 52 3. 1. 3. 1. BRIC’in Dönüşümü: T-BRIC Yerine BRICS…. …………. 52 3. 1. 3. 2. BRICS Ülkelerinin Dünya Ölçeğindeki Yeri. 53 3. 2. BRICS-T Savunma Sanayi Geçmişi ve En Büyük 100 Firma …. 57 3. 2. 1. Brezilya Savunma Sanayi Geçmişi ……………. …. ………. 57 3. 2. 2. Rusya Savunma Sanayi Geçmişi ……………. …. …………. 59 3. 2. 3. Hidistan Savunma Sanayi Geçmişi. 60 3. 2. 4. Çin Savunma Sanayi Geçmişi …. …. ………. 61 3. 2. 5. Güney Afrika Savunma Sanayi Geçmişi …………. 61 3. 2. 6. Türkiye’de Savunma Harcamaları……………. …. ………. 62 3. 2. 7. En büyük 100 Savunma Sanayi firması ve BRICS-T ülkeleri . 64 3. 2. 8. Geleceğe Yönelik Teknolojiler, Uzay ve Ay ……………………. …. 68 4. SAVUNMA HARCAMALARININ BRICS-T ÜLKELERİNDE DIŞ TİCARET DENGESİNE ETKİSİ. 70 4. 1. Çalışmanın Amacı . 70 4. 2. Çalışmanın Kısıtları . 70 4. 3. Model ve Veri . 70 4. 4. Yöntem ve Bulgular. 70 4. 4. 1. Formülasyon. 70 4. 4. 2. Yöntem. 74 4. 4. 3. Analizler. 74 5. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME. 102 KAYNAKÇA……………………………………………………………………108 EK……………………………………………………………………………. …117