Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TANSU AKBABA
Danışman: İÇEL KAYIHAN
Özet:ÖZET Ceza yargılaması, suç işlemiş bireyler üzerindeki baskıyı ve otoriteyi en fazla hissettiren alandır. Şüphesiz bu nedenle hataya en az müsait olan alandır. Kişinin cezai sorumluluğunun kabul edilebilmesi ve cezalandırılabilmesi için, meydana gelmiş olan zararlı neticenin kişinin gerçekleştirdiği eyleminin neticesi olması gerekmektedir. Eylem ile netice arasında bir ilişki bulunması gerekmektedir ve bu ilişkiye nedensellik bağlantısı adı verilmektedir. Çalışmanın konusu olarak ele alınmış olan nedensellik bağlantısı içerisinde birçok teori barındıran geniş bir konudur. Nedensellik bağlantısı hususu, çalışma kapsamında imkan olduğu kadar açıklanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ceza hukukunda nedensellik bağlantısı, ihmal ve nedensellik bağlantısı, ceza hukukunda sorumluluk. ABSTRACT Criminal justice is the area that makes the most of the pressure and authority on society. Undoubtedly, therefore, it is the area that is least suitable for error. In order for the person to be accepted and punished for having criminal responsibility, the harmful result must be the result of the action taken by the person. There should be a relationship between action and result and this relationship is called causality connection. It is a broad subject that contains many theories within the causality connection that is considered as the subject of the study. Causality connection has been tried to be explained as much as possible within the scope of the study. Key words: Connection of causality, negligence and causality in criminal law, liability in criminal law. İÇİNDEKİLER Özet . ii Abstract. iii İçindekiler…. iv Kısaltmalar. viii GİRİŞ. 1 1. NEDENSELLİK BAĞLANTISI KAVRAMI ve FELSEFE BİLİMİNDEKİ YERİ. ………………………………………. ……. …. 4 1. 1. Nedensellik Bağlantısı Kavramı………………………………………. ………. 4 1. 2. Felsefe Biliminde Nedensellik Bağlantısı Kavramının Yeri……………………8 1. 2. 1. Genel Olarak…. ………………………………………. ……………. …. 8 1. 2. 2. John Locke. ………………………………………………………………. 9 1. 2. 3. Gazzali……. ……. …………………………………………………. …. 9 1. 2. 4. Hume…. ………………. ………………………. ………………………. 9 1. 2. 5. Kant………………………………………………………………………10 1. 2. 6. Aristoteles……. ………………………………………………………. …. 11 1. 2. 7. Platon…. …………………………………………………………………. 11 2. NEDENLERİN ÇOKLUĞU DURUMU, NEDENLERİN ÇOKLUĞU DURUMUNDA MEYDANA GELEN TEORİLER, TAKSİRLİ HAREKET ile BAŞLAYAN OLAYIN AKIŞINA ÜÇÜNCÜ BİR KİŞİ TARAFINDAN YAPILAN KUSURLU HAREKETİN KATILMASI (RÜCU YASAĞI)………. …………………………………………………………………. 13 2. 1. Nedenlerin Çokluğu Durumu……………………………………………. …. …13 2. 2. Nedenlerin Çokluğu Durumunda Meydana Gelen Teoriler……………. ……. 17 2. 2. 1. Genel Olarak…………………………………………. ………………. 17 2. 2. 2. Şartların Eşitliği Teorisi…………………………………………………. 19 2. 2. 3. Uygun Neden Teorisi (Uygun İlliyet Bağlantısı Teorisi)…………. ……. 28 2. 2. 4. Etkin Neden Teorisi……………………………………………………. 34 2. 2. 5. Hukuki Önem Teorisi……………………………………………………35 2. 2. 6. Karma Uygun Neden Teorisi……………………………………. ……. 36 2. 2. 7. En Etkin Neden Teorisi………………………………………………. 39 2. 2. 8. Beşeri Nedensellik Teorisi…………………………………………. …40 2. 2. 9. Tehlikeli Şart Teorisi…………………………………………. ………. 41 2. 2. 10. Objektif İsnadiyet Teorisi……………………………………………. 45 2. 2. 10. 1. Hakim Olabilirlik (Hükmedebilirlik)……………. …………. 48 2. 2. 10. 2. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinin Bulunmaması (Hukuka Aykırılık İlişkisi ya da Hukuka Uygun Alternatif Hareketler)………………………………………. 51 2. 2. 10. 3. Neticenin Normun Koruma Alanı (ya da Amacı) Dışında Kalması (Risk Bağlantısının Bulunmaması). …. 51 2. 2. 10. 4. Hukuken Önemli Riskin ya da Tehlikenin Bulunmaması, İzin Verilmiş Bir Riskin Varlığı ya da Riskin Azaltılması………………………. …. ……. …………. ……52 2. 2. 10. 5. Varsayıma Dayalı Nedensellik………………………. …. 53 2. 3. Taksirli Hareket İle Başlayan Olayın Akışına Üçüncü Bir Kişi Tarafından Yapılan Kusurlu Hareketin Katılması (Rücu Yasağı)………. …. 53 3. CEZA HUKUKUNDA SUÇ KAVRAMI ve NEDENSELLİK BAĞLANTISI ile İLİŞKİSİ, SUÇUN MADDİ UNSURU, FİİL, NETİCE, NEDENSELLİK KAVRAMLARI ve SUÇ TİPLERİNE GÖRE NEDENSELLİK BAĞLANTISI ve İNSANİ NEDENSELLİK ANLAYIŞI…………………………………………………………………………57 3. 1. Suç Kavramı ve Nedensellik Bağlantısı ile İlişkisi……………………. ………57 3. 2. Ceza Hukukunda Suçun Maddi Unsuru………………………………. ……68 3. 3. Ceza Hukukunda Fiil……………………………………………………. …. 69 3. 3. 1. Genel Olarak……………………………………………………. ……. …. 69 3. 3. 2. Fiilin Unsurları……………………………………………………. ……. 70 3. 3. 2. 1. Genel Olarak……………………………………………………. 69 3. 3. 2. 2. Fiilin Bir İnsan Hareketi Olması……………………. …………. 71 3. 3. 2. 3. Fiilin Dış Dünyada Değişikliğe Neden Olması………………. 73 3. 3. 2. 4. Fiilin İradi Olması………………………………………………. 74 3. 3. 3. Hareketin Özelliğine Göre Suçlar……………………………………. …75 3. 3. 3. 1. İcrai Suçlar…………………………………………………. …. 76 3. 3. 3. 2. İhmali Suçlar-İhmal Suretiyle İcrai Suçlar……………. ……. 76 3. 3. 3. 3. Tek Hareketli Suçlar-Birden Çok Hareketli Suçlar-Seçimlik Hareketli Suçlar-İtiyadi Suçlar…………………………. ……. 80 3. 3. 3. 4. Serbest Hareketli-Bağlı Hareketli Suçlar……………………. …82 3. 4. Ceza Hukukunda Netice…. ………………………………………. ………. …83 3. 4. 1. Netice Alt Unsuru Bakımından Suç Tipleri……………………………. …84 3. 4. 1. 1. Biçimsel suç (Şekli Suç- Neticesiz Suç- Neticesi Harekete Bitişik Suç- Sırf Eylem Suçları)- Maddi Suç (Neticeli Suç- Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suç)………………. ………………. …………84 3. 4. 1. 2. Zarar Suçları ve Tehlike Suçları…………………………. ……. …. 85 3. 4. 1. 3. Ani Suçlar-Sürekli (Mütemadi-Kesintisiz) Suçlar………. …. ……. 87 3. 4. 1. 4. Neticesi Nedeniyle Ağırlaşmış Suçlar…………………. …………89 3. 5. Suç Tiplerine Göre Nedensellik Bağlantısı……………………………………. …. 93 3. 5. 1. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suçlar Açısından Nedensellik Bağlantısı…………………………………………………………………. 93 3. 5. 2. Neticesi Hareket Bitişik Suçlarda Nedensellik Bağlantısı…. ………………. 94 3. 5. 3. İhmali Suçlarda Nedensellik Bağlantısı …………………………………. 96 3. 5. 4. İhmal Suretiyle İcrai Suçlarda Nedensellik Bağlantısı……. …………. ……98 3. 6. İnsani Nedensellik Anlayışı…………………………………………………. …101 4. NEDENSELLİK BAĞLANTISININ KANUNLARDA, KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ YERİ ve NEDENSELLİK BAĞLANTISI KONUSUNDAKİ MUHTEMEL PROBLEMLER…………………………. …. ……………. …………………104 4. 1. Nedensellik Bağlantısının Kanunlardaki Yeri……………………………. 104 4. 1. 1. Genel Olarak…………………………………………………………. 104 4. 1. 2. 765 Sayılı Mülga Türk Ceza Kanunu ve 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu kapsamında Nedensellik Bağlantısı……………………. …. 105 4. 2. Karşılaştırmalı Hukukta Nedensellik Bağlantısı………………. ……. …. 107 4. 3. Nedensellik Bağlantısı Konusundaki Muhtemel Problemler……………. 108 4. 3. 1. Nedensellik Bağlantısının Kesilmesi Sorunu. ……. …………. ………. 108 4. 3. 2. Fail Tarafından Bilinmeyen Neden veya Nedenlerin Netice Üzerindeki Etkisi (Atipik Nedensel Gelişme)……………………. 109 4. 3. 3. Mağdurda Halihazırda Mevcut Bir Halin Tipik Neticenin Meydana Gelmesinde Etkili Olması……………………………. 111 4. 3. 4. Öne geçen Sebep………………………………………………. …. 111 4. 3. 5. Alternatif Nedensellik (Çifte Nedensellik)…………. ……. 112 4. 3. 6. Kümülatif Nedensellik (Meydana Gelen Neticenin Gerçekleştirilen Nedenlerin Toplamından Oluşması)………. …. 114 4. 3. 7. Rezerv Nedenin Önemsizliği (Varsayıma Dayalı Nedensellik)…. 115 SONUÇ…………………………………………………………………………. 117 KAYNAKÇA…………………………………………………………………. 132