Sürücü ve yaya davranışlarının kavşak kapasitesine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERDAL DEMİRKAN

Danışman: ILICALI MUSTAFA

Özet:

ÖZET Yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin başında ulaşım gelmektedir. Nüfus ve taşıt sayısındaki hızlı artışların trafikte geçirilen zamanı arttırması teknolojik faaliyetlerin ve hızlı kentleşmenin olumsuzlukları olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu olumsuzlukların giderilmesi için biyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan oldukça karmaşık bir yapıya sahip olan insan incelenerek doğru tasarım ve planlamalar yapılmaya çalışılmıştır. Böylece işlevsellik yönünden isabetli projelerin oluşturulması amaçlanmıştır. Polis ya da ışıklı levhalar yardımıyla oluşturulan sinyalize kavşaklarda da işlevsellik açısından sürücü ve yaya davranışları incelenerek kavşağın etkin kullanımı sağlanmak istenmiştir. Trafikte insan faktörü doğrudan gözlem ile ölçülebileceği gibi matematiksel ve benzetim modellemeleri ile de yapılabilmektedir ancak doğrudan yöntemin zaman, maliyet ve güvenlik açısından zor koşullar içermesi araştırmacıları matematiksel ve benzetim modellemelerine itmiştir. VISSIM, kontrol parametrelerinin monitörden canlı olarak izlenebilme imkanının yanında gerçek değerler kullanılarak elde edilen akım parametrelerinin sanal ortamda üretilebilmesini sağlayan davranış tabanlı bir benzetim modelidir (PTV AG, 2000). Bu çalışmada, trafikte yaya ve sürücü davranışlarının sinyalize kavşaklara etkisi kapasite ve çevre parametreleri dikkate alınarak analiz edilecektir. Anahtar Kelimeler: Gecikme süresi, kavşak kapasitesi, sinyalize kavşak, sürücü davranış özellikleri, Vissim. ABSTRACT Transportation is one of the main factors affecting quality of life. The fact that the rapid increase in population and number of vehicles increases the time spent in traffic is the disadvantages of technological activities and rapid urbanization. In order to overcome these negativities, human being, which has a very complex structure in terms of biological, psychological and social aspects, has been examined and correct designs and plans have been tried to be made. Thus, it is aimed to create appropriate projects in terms of functionality. In the signalized intersections created with the help of police or lighted signs, it was aimed to ensure the effective use of the intersection by examining the driver and pedestrian behavior in terms of functionality. The human factor in traffic can be measured by direct observation or by mathematical and simulation modeling. However, the fact that the direct method contains difficult conditions in terms of time, cost and security has pushed researchers to mathematical and simulation models. VISSIM is a behavior-based simulation model that enables the realization of current parameters using virtual values as well as the ability to monitor control parameters live on the monitor (PTV AG, 2000). In this study, the effect of pedestrian and driver behavior on traffic on signalized intersections will be analyzed by considering capacity and environmental parameters. Keywords: Delay time, intersection capacity, signalized intersection, driver behaviour properties, Vissim İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER. i ÖZET. iii ABSTRACT. iv TEŞEKKÜR. v ŞEKİLLER DİZİNİ. vi ÇİZELGELER DİZİNİ. vii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ. viii 1. GİRİŞ. 1 1. 1 Çalışmanın Amacı. 3 1. 2 Çalışmanın Kapsamı. 4 2. LİTERATÜR ÖZETİ. 6 3. TRAFİK AKIMI VE KAVŞAK SİSTEMLERİ. 10 3. 1 Eş Düzey Kavşaklar. 10 3. 1. 1 Eş düzey kavşakların düzenlenmesi ve planlanmasında dikkat edilecek hususlar. 11 3. 2 Eş Düzey Kavşak Türleri. 12 3. 2. 1 Denetimli eş düzey (sinyalize) kavşaklar. 12 3. 2. 2 Denetimsiz eş düzey kavşaklar. 18 3. 2. 3 Dönel kavşaklar. 20 4. SİNYALİZE KAVŞAKLARIN VERİM VE KAPASİTELERİNİN BELİRLENMESİ. 24 4. 1 Genel. 24 4. 2 Kayıp Zamanlar ve Etkin Yeşil Faz. 24 4. 3 Doygun Akım ve Doyma Derecesi. 25 4. 4 Sinyalize Kavşaklarda Kapasite. 31 4. 5 Sinyalize Kavşaklarda Trafik Yoğunluğunun Değişimi. 33 4. 6 Sinyalize Kavşaklarda Hizmet Düzeyleri. 34 4. 7 Kapasiteyi Etkileyen Faktörler. 37 4. 7. 1 Geometrik özellikler. 38 4. 7. 2 Trafik özellikleri. 38 4. 8 Gecikme. 39 4. 8. 1 Sinyalize kavşaklarda gecikme hesabı. 39 5. KAVŞAKLARDA SÜRÜCÜ VE YAYA DAVRANIŞININ KAVŞAK KAPASİTESİNE ETKİSİ. 42 5. 1 Giriş. 42 5. 2 Kavşaklarda Kapasiteyi Etkileyen Çevresel Parametreler. 43 5. 2. 1 Araçlara ilişkin karakteristik özellikler. 44 5. 2. 2 Sürücü karakteristikleri. 45 5. 2. 3 Yaya karakteristikleri. 46 5. 2. 4 Bisiklet karakteristikleri. 46 5. 2. 5 Otobüs ve hafif raylı araç karakteristikleri. 47 5. 3 Davranışların Modellenmesinde Geliştirilen Yöntemler . 47 5. 4 Kavşaklarda Geri Sayım Sayaçlarının Sürücüler Üzerinde Yaptığı Etkiler . 52 6. ÇALIŞMA KAPSAMINDA İNCELENEN KAVŞAK VE ANALİZLERİ. 55 6. 1 Vissim Benzetim Programı. 55 6. 2 Sürücü Davranış Senaryoları (SDS). 58 6. 3 Minibüs Davranış Senaryoları (MDS). 62 6. 4 Yaya Etkisi Senaryoları (YES). 65 6. 5 Sistem Performans Göstergeleri. 68 7. SONUÇLAR VE ÖNERİLER. 70 KAYNAKLAR. 73 ÖZGEÇMİŞ. 77