Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Finans Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EREN YEŞİLYURT
Danışman: ERSOY HİCABİ
Özet:ÖZET Finansal krizler genelde dünya ekonomisinde 1970 sonrasında görülmeye başlamış olup, gelişmekte olan ülkelerde 1980 sonrasında en önemli iktisadi sorunların başında gelmiştir. 1980’li yıllardan itibaren küreselleşme olgusunun ekonomi literatürüne girmesiyle genel büyüme modelleri portföy yatırımlarını hızlandırmış, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler dönem dönem finansal krizlerle karşılaşmış, küreselleşmenin getirdiği kolaylıkların ve imkânların doğru kullanılmaması ise ülkelerin ekonomisini ani ve beklenmedik bir şekilde olumsuz etkilemiştir. Gerek küreselleşmenin büyüme ve yatırım modellerini etkilemesi ve sermaye akımı gibi dış baskılar, gerekse ülkelerin yapısal sorunları sonucu ortaya çıkan finansal krizler, ekonomik politikaların uygulanmasını engellemekte ve ekonomik dengeleri bozmaktadır. Ekonomik hayatın her alanında etkili olduğu bilinen vergi politikaları, gerek gerçekleşen, gerekse gerçekleşme ihtimali olan ekonomik dengesizliklerin ortadan kaldırılmasında önemli bir araçtır. Finansal krizlerin ekonomi üzerinde ortaya çıkardığı olumsuz etkiler dikkate alındığında, krizin etkilerini azaltarak ekonomiyi yeniden canlandırmak için kamu otoritelerinin vergi politikalarına başvurmanın dışında başka da bir seçenekleri yoktur. ABSTRACT Financial crises generally began to occur after 1970 in the world economy, which are one of the most important economic problems especially in developing countries after 1980. Since the 1980s, when the globalization phenomenon entered into the economy literature, general growth models accelerate the portfolio investment, the developed and developing countries faced the financial crises from time to time and the lack of proper use and facilities brought about by the globalization had a sudden and unexpected negative impact on the economy of the countries. Both external pressures such as globalization and capital flows, as well as financial crises that arise as a result of the structural problems of countries, hinder the implementation of economic policies and disrupt economic balances. Tax policies, whichever are given to be effective in all areas of economic life, are an important tool in eliminating both the actual and possible economic imbalances. Given the negative impacts of financial crises on the economy, public authorities have no other option but to apply tax policies to revive the market and to reduce the effects of the crisis. İÇİNDEKİLER Özet ………………………………………………………………………………… iii Tablo Listesi ……. viii Şekil Listesi ……. ix Kısaltmalar………. x GİRİŞ . 1 BİRİNCİ BÖLÜM KAVRAMSAL VE OLGUSAL OLARAK FİNANSAL KRİZ VE KRİZ KAVRAMINA GENEL BİR YAKLAŞIM 1. 1. Kriz Tanımı, Türleri ve Unsurları 1. 1. 1. Krizin Türleri ……………………………………………………………………. 4 1. 1. 1. 1. Reel Krizler ……………………………………. ……. ……………………. 5 1. 1. 1. 2. Finansal Krizler ……………………………………. ……. ………………. 5 1. 1. 2. Finansal Krizin Temel Unsurları …………………. ……………………. …. …. 8 1. 1. 3. Finansal Krize İlişkin Öncü Göstergeler …………………………………. …. 9 1. 1. 3. 1. Uluslararası Rezervler ………………………………………………. ……. 11 1. 1. 3. 2. Reel Döviz Kuru ……………………………………………………………. 11 1. 1. 3. 3. Rezerv Yeterliliği ……………………………………………………………12 1. 1. 3. 4. Cari Açık ……………………………………………………………………. 13 1. 2. Finansal Kriz Türleri 1. 2. 1. Para (Döviz) Krizleri ……………………………………. ………. …. …………. 14 1. 2. 2. Bankacılık Krizleri …………………………………………………. ………. 15 1. 2. 3. Dış Borç Krizleri …………………………………………………………. 17 1. 2. 4. Sistemik Krizler ………………………………………………. ……. ……. 18 1. 2. 5. İkiz Krizler …………………………………………………………. …………. 19 1. 3. Finansal Krizleri Açıklamaya Yönelik Modeller 1. 3. 1. Birinci Nesil Kriz Modelleri ……………………………………………. ……. 21 1. 3. 2. İkinci Nesil Kriz Modelleri …………………………………………. ……. ……22 1. 3. 3 Üçüncü Nesil Kriz Modelleri ………………………………………. ………. …. 23 İKİNCİ BÖLÜM KRİZ DÖNEMLERİNDE VERGİ POLİTİKALARI 2. 1. Vergi Politikasının Tanımı, Türleri ve Genel İlkeleri 2. 1. 1. Genel Anlamda Vergi ………………………………………………………. …. 25 2. 1. 2. Vergi Politikası ……………………………………………………. ………. 26 2. 2. Vergi Politikasının Amaçları 2. 2. 1. Vergi Politikasının Mali (Fiskal) Amaçları ………………………. ……. ……. 30 2. 2. 2. Vergi Politikasının Mali Olmayan (Ekstra-Fiskal) Amaçları ………. …………. 30 2. 2. 2. 1. Gelir Dağılımında Adalet Sağlama ……………………………. …………. 31 2. 2. 2. 2. İktisadi Büyüme ve Kalkınma Amacı ……………………………. ………. 33 2. 2. 2. 3 Ekonomik İstikrarın Sağlanması Amacı …………………………………… 35 2. 2. 2. 4. Diğer Amaçlar …………………………………………………. ……. 35 2. 3. Vergi Politikasının Araçları 2. 3. 1. Yeni Vergi Oluşturmak …………………………………………………………. 36 2. 3. 2. Vergi Oranları …………………………………………………………………. 36 2. 3. 3. Vergi Teşvikleri …………………………………………………………………37 2. 4. Ekonomik Kriz Dönemlerinde Uygulanan Vergi Politikaları 2. 4. 1. Enflasyon Döneminde Uygulanan Vergi Politikaları ……………………………40 2. 4. 2. Durgunluk ve İşsizlik Dönemlerinde Uygulanan Vergi Politikaları ……………. 41 2. 4. 3. Yüksek Kamu Açığı ve Borç Krizinin Yaşandığı Dönemlerde Uygulanan Vergi Politikaları ………………………………………………………………………………. 43