Türkiye’de Fintek sektörünün gelişim dinamikleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sait Genç

Danışman: RECEP ALİ KÜÇÜKÇOLAK

Özet:

Özet Finans ve teknoloji kavramları Atlantik ötesi ilk kablo hattının başarıyla kurulmasından beri birlikte kullanılıyor olsalar da son dönemlerde Fintek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun nedeni dijital dünyanın sağladığı yeni ve geniş olanakların, özellikle internet ve mobil uygulamaların yaygınlaşarak finansal hizmetleri taşınabilir hale getirmiş olmasıdır. 2008 yılında yaşanan küresel finansal kriz sonrasında yetkili otoritelerce bankalara uygulanan regülasyonların artması, tüketicilerin bankalara olan davranışlarının değişimi, bankaların dijitalleşme ile birlikte hizmet kanallarını çeşitlendirmede yeterli derecede hızlı olamaması, finansal hizmetleri daha iyi, daha hızlı ve daha düşük maliyetlerle sunabilen Fintek firmalarının önünü açmıştır. Teknolojinin yardımı ile finansal hizmetlerin daha kullanıcı dostu haline getirilmesi tüketicilerin bu hizmetlere çok daha kolay ulaşmasını ve yararlanmasını mümkün kılmaktadır. Yapay zeka, robotik süreç otomasyonu, büyük veri, blokzinciri, makine öğrenimi, akıllı sözleşmeler ve biyometrik doğrulama gibi altyapıları kullanan Fintek firmaları, ödeme hizmetleri, kitle fonlaması, varlık yönetimi, kredi derecelendirme, sigorta ve kripto para gibi alanlarda yenilikçi yaklaşımlar ile hizmet vermektedir. Bu tez çalışmasında, Fintek alanında kullanılan teknolojiler ve uygulama alanları incelenmiş, dünyada ve Türkiye’de sektörün durumu hakkında bilgilendirme yapılmıştır. Çalışmada uluslararası danışmanlık firmalarının Fintek sektörü ile ilgili raporları, sektör ile ilgili düzenlenen seminerlerden elde edilen veriler ve Türkiye’de faaliyet gösteren Fintek firmaları yöneticileri ile yapılan görüşmeler derlenerek Fintek sektörünün büyümesini tetikleyen unsurlar ve yatırıma açık alanların belirlenmesi amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Fintek, Finans, Teknoloji, Finansal Teknolojiler Abstract Although the concepts of finance and technology have been used together since the successful establishment of the first transatlantic cable line, it has recently emerged as Fintech. The reason for this is that the new and wide opportunities provided by the digital world, especially the internet and mobile applications, have become widespread and made financial services portable. After the global financial crisis occurred in 2008, the increase in the regulations applied to banks by the responsible authorities, the change in the behavior of consumers towards banks, the banks' inability to diversify their service channels with digitalization, paved the way for Fintech companies that can offer financial services better, faster and also at lower costs. With the help of technology, financial services has become more userfriendly that facilitates consumers to access and benefit from these services much more easily. Using infrastructures such as artificial intelligence, robotic process automation, big data, block chain, machine learning, smart contracts and biometric verification, Fintech companies serve with innovative approaches in areas such as payments, asset management, crowd-funding, leasing, crypto money and insurance. In this thesis, technologies and applications used in Fintech area were examined, sector situation in the world and in Turkey were informed. In this study, it is aimed to determine factors driving the growth of the Fintech sector and the areas, which are open to investment, by reports of international consultancy firms on the Fintech sector, data obtained from the organized seminars in sector and interviews with managers of Fintech companies operating in Turkey. Keywords: Fintech, Finance, Technology, Financial Technologies İÇİNDEKİLER Özet. iii Abstract. iv İÇİNDEKİLER . v TABLO LİSTESİ. viii ŞEKİLLER LİSTESİ . ix KISALTMALAR LİSTESİ. x 1 GİRİŞ . 1 2 FİNANSAL TEKNOLOJİ. 2 2. 1 Fintek Nedir? . 2 2. 2 Fintek Ekosistemi . 3 2. 2. 1 İnsan Kaynağı . 4 2. 2. 2 Sermaye . 5 2. 2. 3 Talep . 5 2. 2. 4 Regülasyon. 6 2. 3 Fintek Tarihçesi ve Gelişimi. 7 2. 3. 1 Fintek 1. 0 Dönemi ( 1867 - 1967 ). 7 2. 3. 2 Fintek 2. 0 Dönemi (1967 – 2008 ). 8 2. 3. 3 Fintek 3. 0 Dönemi ( 2008 – Günümüze ). 8 2. 4 Fintek Sektörü Teknoloji Altyapısı . 9 2. 4. 1 Yapay Zekâ ve Büyük Veri Analizi . 9 2. 4. 1. 1 Büyük Veri Analizi & Kestirimsel Çözümleme . 12 2. 4. 1. 2 Makine Öğrenimi . 13 2. 4. 1. 3 Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) . 13 2. 4. 2 Dağıtık Hesaplama. 14 2. 4. 2. 1 Dağıtık Defter Teknolojisi. 14 2. 4. 2. 2 Blokzinciri. 15 2. 4. 3 Şifrebilim . 17 2. 4. 3. 1 Akıllı Sözleşme . 18 2. 4. 3. 2 Biyometrik Doğrulama. 19 2. 4. 4 İnternet ve İnternet Erişimi . 19 2. 4. 4. 1 Nesnelerin İnterneti. 20 2. 4. 4. 2 Uygulama Programlama Arayüzleri. 22 2. 4. 4. 3 Dijital Cüzdan . 23 2. 4. 4. 4 Bulut Teknolojisi. 23 2. 5 Fintek Teknolojilerinin Kullanım Alanları. 24 2. 5. 1 Müşteri Hizmetleri . 25 2. 5. 2 Alım Satım İşlemleri. 26 2. 5. 3 Alım Satım Sonrası İşlemler. 27 2. 5. 4 Risk Yönetimi ve Kontrolü . 28 2. 5. 5 Diğer Operasyonel İşlemler . 28 2. 5. 5. 1 İş Yönetimi. 29 2. 5. 5. 2 Veri Yönetimi. 29 2. 5. 5. 3 Finansal Kontrol. 30 2. 5. 5. 4 Mevzuata Uyum. 30 2. 5. 5. 5 Siber Güvenlik . 30 3 DÜNYADA FİNTEK . 32 3. 1 Sektörel Durum . 34 3. 1. 1 Birlikler/Organizasyonlar. 34 3. 1. 2 Sektör Analizi . 36 3. 1. 3 Lider Firmalar. 41 3. 2 Engeller Zorluklar . 43 3. 2. 1 Yasal Engeller. 43 3. 2. 2 Ekonomik Sıkıntılar. 47 3. 2. 3 Teknolojik Engeller . 47 3. 3 Gelişim Dinamikleri . 51 3. 3. 1 Yasal Gelişmeler. 51 3. 3. 2 Demografik Yapı . 51 3. 3. 3 Teknolojik Gelişmeler. 54 3. 3. 4 Ekonomik Gelişmeler . 56 4 TÜRKİYE’DE FİNTEK . 58 4. 1 Sektörel Durum . 58 4. 1. 1 Birlikler/Organizasyonlar. 58 4. 1. 1. 1 Resmi ( Fintek Çalışma Grubu ). 58 4. 1. 1. 2 Özel ( Dernekler, Birlikler ) . 59 4. 1. 2 Sektör Analizi . 61 4. 2 Engeller Zorluklar . 64 4. 2. 1 Yasal Engeller. 64 4. 2. 2 Ekonomik Sıkıntılar. 66 4. 2. 3 Teknolojik Engeller . 67 4. 3 Gelişim Dinamikleri . 67 4. 3. 1 Yasal Gelişmeler. 68 4. 3. 2 Demografik Yapı . 70 4. 3. 3 Teknolojik Gelişmeler. 71 4. 3. 4 Ekonomik Gelişmeler . 75 5 ARAŞTIRMA VE METODOLOJİ . 78 5. 1 Araştırma . 78 5. 2 Veri Toplama ve Analiz . 81 5. 3 Sonuçlar. 84 5. 3. 1 Fintek Sektörünün Gelişim Dinamikleri . 84 5. 3. 2 Fintek ve Geleneksel Finans Kuruluşlarının Avantajları ve Dezavantajları . 87 5. 3. 3 Fintek Alanında Fırsatlar ve Tehditler . 89 5. 3. 4 Fintek Alanındaki Riskler ve Zorluklar . 90 6 GENEL DEĞERLENDİRME. 93 6. 1 Türkiye Fintek Ekosistemi Avantajları. 95 6. 2 Yatırım Çeken ve Gelişime Açık Alanlar. 96 7 KAYNAKÇA . 98