SWARA ve COPRAS yöntemleriyle tedarikçi performans değerlendirmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESRA ALİŞARLI

Danışman: GÖRENER ALİ

Özet:

ÖZET Günümüzde işletmelerin gücü sadece kendi performanslarına bağlı olmayıp, etkileşim halinde olduğu tüm birimlerin performansına da bağlıdır. Tedarik zinciri yönetimi için en önemli konulardan biri firma için doğru tedarikçiler ile iş birliği yapmaktır. Firmaların mevcut tedarikçileri ile işbirliklerini sürdürüp sürdürmeyeceği konusu, tedarikçilerin performanslarına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Tedarikçi performans değerlendirmesi yapılırken bir çok kriter dikkate alınmakta ve bunun sonucunda işletme hangi tedarikçiler ile çalışmaya devam edip etmeyeceğine karar vermektedir. Bu çalışmada Türkiye?de otomotiv sektöründe faaliyet gösteren yabancı bir firmanın tedarikçi performans değerlendirme konusu üzerinde durulmuştur. Çalışmadaki amaç, belirli kriterler çerçevesinde firmanın klima fanı ve kurutucu filtre tedariği yapan tedarikçilerinin performanslarının değerlendirilmesidir. Yapılan çalışmada Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden, SWARA ve COPRAS yöntemleri birlikte kullanılmıştır. Değerlendirmede altı ana kriter ve on dokuz alt kriter ele alınmıştır. Kriterler eşit öneme sahip olmadığı için çalışmanın ilk aşamasında kriter önem dereceleri, literatürdeki bilgiler ışığında karar verme grubu oluşturularak SWARA yöntemi ile belirlenmiştir. İkinci aşamada performans sıralaması ise COPRAS yöntemi ile yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda tedarikçiler performans bakımından sıralanmış, firma için en düşük ve en yüksek performansa sahip tedarikçiler tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Tedarik Zinciri, Tedarikçi Performans Değerlendirme, Çok Kriterli Karar Verme, SWARA, COPRAS. ABSTRACT Today, the strength of businesses depends not only on their own performance but also on the performance of all the units they interact with. One of the most important issues for supply chain management is to cooperate with the right suppliers for the company. Whether companies will continue to cooperate with their existing suppliers depends on the performance of the suppliers. While evaluating supplier performance, many criteria are taken into account and as a result, the company decides which suppliers to continue to work with. In this study, the subject of supplier performance evaluation of a foreign company operating in the automotive sector in Turkey has been emphasized. The purpose of the study is to evaluate the performance of company suppliers within the framework of certain criteria. In the study, SWARA and COPRAS methods, which are among the Multi Criteria Decision Making (MCDM) methods, were used together. Nineteen criteria were taken into account in the evaluation. Since the criteria are not equally important, at the first stage of the study, a decision-making group was formed in the light of the information in the literature, and the criterion significance levels were determined using the SWARA method. In the second stage, performance ranking was made using the COPRAS method. As a result of the evaluation, the suppliers were ranked in terms of performance and the lowest and highest performing suppliers were determined for the company. The results obtained were discussed and recommendations made. Keywords: Supply Chain, Supplier Performance Evaluation, Multi Criteria Decision Making, SWARA, COPRAS. İÇİNDEKİLER Özet ii Abstract iii İÇİNDEKİLER vii Tablolar Listesi x Şekiller Listesi xi Kısaltmalar Listesi xii 1. TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ 4 1. 1. Tedarik Kavramı 4 1. 2. Tedarik Zinciri Yönetimi 5 1. 3. Tedarik Zinciri Yönetiminin Gelişimi 6 1. 4. Tedarik Zinciri Yönteminin Temel Özellik ve Amaçları 7 1. 5. Tedarik Zinciri Yönetiminin Süreçleri 8 1. 5. 1. Müşteri İlişkileri Yönetimi 8 1. 5. 2. Müşteri Hizmet Yönetimi 9 1. 5. 3. Talep Yönetimi 9 1. 5. 4. Sipariş Karşılama 9 1. 5. 5. Üretim Akış Yönetimi 10 1. 5. 6. Tedarikçi İlişkileri Yönetimi 10 1. 5. 7. Ürün Geliştirme ve Ticarileştirme 10 1. 5. 8. Geri Dönüşler 11 1. 6. Tedarik Zinciri Yönetimi Fonksiyonları 11 1. 7. Tedarik Zinciri Yönetimi Faaliyetleri 11 1. 8. Tedarik Zinciri Yönetimi Tasarımı 12 1. 9. Tedarik Zinciri Yönetiminin Faydaları 12 2. TEDARİKÇİ PERFORMANSI 14 2. 1. Tedarikçi Kavramı 14 2. 2 Tedarikçilerin İşletmeler İçin Önemi 14 2. 3. Tedarikçi Performasının Değerlendirilmesi 15 2. 3. 1. Performans Değerlendirme Kriterleri 15 2. 3. 1. 1. Kalite Performans Göstergesi 15 2. 3. 1. 2. Maliyet Performans Göstergeleri 16 2. 3. 1. 3. Teslimat Performans Göstergeleri 16 2. 3. 1. 4. Yenilikçilik Performans Göstergeleri 16 2. 3. 2. Performans Değerlendirme Yöntemleri 17 2. 3. 3. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri 17 2. 3. 3. 1. AHP Yöntemi 18 2. 3. 3. 2. AAS Yönetimi 18 2. 3. 3. 2. PROMETHEE 19 2. 3. 3. 3. ELECTRE Yöntemi 19 2. 3. 3. 4. TOPSIS Yöntemi 20 2. 3. 3. 5. VIKOR Yöntemi 20 2. 3. 3. 6. SWARA Yöntemi 21 2. 3. 3. 7. CRITIC Yöntemi 21 2. 3. 3. 8. DEMATEL Yöntemi 21 2. 3. 3. 9. EDAS Yöntemi 22 2. 3. 3. 10. COPRAS Yöntemi 22 3. LİTERATÜR TARAMASI 23 4. UYGULAMADA KULLANILAN YÖNTEMLER 29 4. 1. SWARA Yöntemi 29 4. 2. COPRAS Yöntemi 31 5. UYGULAMA 34 5. 1. Tedarikçi Değerlendirme Modeli 34 5. 2. Tedarikçi Performans Değerlendirme Kriteleri 37 5. 2. 1. Kalite Ana Kriteri 38 5. 2. 2. Teslimat Ana Kriteri 39 5. 2. 3. Maliyet Ana Kriteri 39 5. 2. 4. Hizmet Ana Kriteri 40 5. 2. 5. Firma Ana Kriteri 40 5. 2. 6. Yenilik ve Sürdürülebilirlik Ana Kriteri 40 5. 3. Tedarikçi Performans Değerlendirmesi 41 5. 3. 1. SWARA Yöntemi İle Ana Kriter Ağırlıklarının Belirlenmesi 41 5. 3. 2 SWARA Yöntemi İle Alt Kriter Ağırlıklarının Belirlenmesi 44 5. 3. 3. SWARA Yöntemi İle Global Ağırlıkların Hesaplanması 45 5. 3. 4 COPRAS Yöntemi İle Tedarikçi Performans Ölçümü 47 SONUÇ 57 KAYNAKÇA 60 EKLER 71