21. yüzyıl becerilerinin Z kuşağı üniversite öğrencilerinin kariyer planlamasına ve teknoloji yönelimlerine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BAŞAK ALTUN

Danışman: ARSLAN HÜSEYİN

Özet:

ÖZ Günümüzde teknolojinin hızla ilerlemesi ile beraber işletmeler açısından iş yapış biçimleri değişmeye başlamıştır. Bir taraftan mevcut personelin hızlı değişen teknolojik gelişmelere adapte olması için gerekli imkânlar sağlanmaya çalışılmakta, diğer taraftan çalışma hayatına yeni girmeye başlayan ve literatürde Z kuşağı olarak tanımlanan genç kuşak tanınmaya çalışılmaktadır İşletmelerin insan kaynağını doğru yönetmeleri için kuşak olarak tabir edilen belirli yaş aralığındaki çalışanlarının işlere bakış açısı ve yeteneklerini bilmeleri önem arz etmektedir. Şirketler için artık istenen çalışan profili; teknolojik gelişmeleri hızlı kavrayan, değişen süreçlere hızlı adapte olabilen ve değişimin parçası olabilen çalışanlardır. Bu çalışmada 21. Yüzyıl becerilerinin 2000 yılı sonrası doğumlu olan ve literatürde Z kuşağı olarak tanımlanan üniversite öğrencilerinin teknolojik yönelimleri ve kariyer planlamaların üzerindeki etkisini araştırmaktadır Araştırma, İstanbul Ticaret Üniversitesinde lisans ve ön lisans eğitimine devam eden 246 öğrencinin katılımı ile anket tekniği kullanılarak yapılmıştır. Araştırma verileri SPSS ve AMOS yazılımları kullanılarak analiz edilmiştir. 21. Yüzyıl becerilerinin 2000 yılı sonrası doğumlu üniversite öğrencilerinin teknolojik yönelimleri üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu görülmektedir. Demografik değişkenler üzerinde yapılan analiz neticesinde erkek katılımcıların kadın katılımcılara oranla teknolojiye eğilimlerinin daha yüksek olduğu ve erkek katılımcıların teknolojik olumsuzluğa daha fazla maruz kaldığı tespit edilmiştir. Ebeveyn eğitim düzeyine göre yapılan analizde ise, annesi lise ve altı mezunu olan katılımcıların, annesi ön lisans/lisans mezunu olan katılımcılara göre daha fazla teknolojiye eğilim gösterdiği tespit edilmiştir. Babası lise ve altı mezunu olan katılımcıların, babası lisansüstü mezunu olan katılımcılara göre daha fazla teknolojiye eğilim gösterdiği gözlenmiştir. Anahtar kavramlar: 21. Yüzyıl Becerileri, Z Kuşağı, Teknolojik Yönelim, Kariyer Planlanması ABSTRACT Nowadays, with the rapid advancement of technology, the way businesses do the business has begun to change. On the one hand, efforts are made to provide the necessary opportunities for existing personnel to adapt to rapidly changing technological developments. On the other hand, the young generation, which has just started to enter the business life and defined as the Z generation in the literature, is trying to be recognized. In order for businesses to manage their human resources correctly, it is important that employees in a certain age range known as generation know their point of view and skills. The desired employee profiles for companies are employees who grasp technological developments quickly, can adapt quickly to changing processes and can be a part of change. This study investigates the effect of 21st century skills on the technological orientation and career planning of university students born after 2000 and defined as Generation Z in the literature. The research was conducted by using a questionnaire technique with the participation of 246 students attending undergraduate and associate degrees at Istanbul Commerce University. Research data were analyzed by using SPSS and AMOS software. It is clearly seen that 21st century skills have a significant effect on the technological orientation of university students who born after 2000. As a result of the analysis made on demographic variables, it was found that male participants had higher technology tendencies compared to female participants, and also found that male participants were more exposed to technological negativity. In the analysis made according to the parental education level, it was found that the participants whose mothers were high school graduates and below were more inclined towards technology than those whose mothers were associate / undergraduate degrees. It was observed that the participants whose fathers were high school graduates and below tended to technology more than those whose fathers were graduates. Keywords: 21st Century Skills, Generation Z, Technological Orientation, Career Planning İÇİNDEKİLER Öz. i Abstract . ii İçindekiler. iii Tablolar Listesi . v Şekiller Listesi . vi Kısaltmalar Listesi . vii I. GİRİŞ. 1 A. Sorun Tanımlaması . 2 B. Amaç ve Önem. 2 C. Kapsam ve Kısıtlar . 3 D. Bölümlerin Tanımı . 3 II. KURAMSAL TEMEL. 4 A. Kuşak Kavramı ve Kuşakların Sınıflandırılması . 4 1. Kuşak Kavramı ve Tarihsel Süreci. 4 2. Kuşak Sınıflandırmaları ve Temel Özelikleri . 6 3. Kuşakların Kronolojik Sınıflandırılması . 7 B. 21. Yüzyıl Becerileri. 14 1. 21. Yüzyıl Becerileri Yaklaşımı. 14 2. Türkiye’de 21. Yüzyıl Becerileri Yaklaşımı. 18 3. 21. Yüzyıl Becerileri . 19 C. Kariyer Planlaması ve TeknolojiK Yönelimi. 27 1. Kariyer Kavramı . 27 2. Kariyer Boyutları . 28 3. Kariyerle İlgili Diğer Kavramlar. 29 4. Kariyer Aşamaları . 29 5. Kariyer Planlama. 31 6. Teknolojik Yönelim . 33 III. ARAŞTIRMA YÖNTEM BİLİMİ. 37 A. Tasarım, Model ve Hipotezler . 37 1. Araştırmanın Tasarımı. 37 2. Araştırmanın Modeli . 37 3. Araştırmanın Hipotezleri . 38 4. Temel Hipotezler. 38 5. Alt Hipotezler. 40 B. Anakütle, Örneklem, Örnekleme Yöntemi . 40 1. Ana Kütle. 40 2. Örneklem Büyüklüğü . 41 3. Örneklem Birimi ve Örnekleme Yöntemi . 41 C. Ölçüm Araçları. 41 1. Ölçüm Araçlarının Tanıtımı ve Belirlenmesi. 41 2. Ölçüm Araçlarının Uygulanması Süreci. 42 3. Değişkenler, Etkileri ve Dereceleme Biçimi. 42 D. Ölçüm Uygulanması. 43 1. Anket Uygulama Yöntemi. 43 2. Yanıtlama Hatalarını Azaltma Yöntemleri . 44 3. Katılımcıları Bilgilendirme. 44 4. Anketlerin Kontrolü ve Teslim Alınması . 44 IV. ÖN ANALİZLER . 45 A. Veri Temizliği. 45 B. Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizleri. 45 1. Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeğinin Boyutsallığı . 46 2. 21. Yüzyıl Becerileri Ölçeğinin Boyutsallığı. 49 3. Veri Analizleri . 53 V. BULGULAR . 55 A. Demografik Değişkenlere İlişkin Bulgular. 55 1. Frekans Dağılımları. 55 B. Hipotez Testlerine İlişkin. 56 VI. SONUÇ VE ÖNERİLER . 66 A. Sonuçlar ve Değerlendirme . 66 B. Öneriler. 68 EKLER . 70 ALINTI YAPILAN KAYNAKLAR. 75