Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA KANGAL
Danışman: SEFİL TANSEVER SİNEM
Özet:Özet 1980’li yıllardan sonra dünya genelinde liberalleşme ve küreselleşmenin hızlanmasıyla birlikte, ülkelerin gerek siyasi ilişkileri gerekse iktisadi siyasi etkileşimleri oldukça ilintili hale gelmiştir. Bu tarihten itibaren finansal sistemlerin birbiriyle entegrasyonu, finansal ve iktisadi krizlerin bir ülkeden diğerlerine sıçramasını kolaylaştırmıştır. 1990’lı yıllardan itibaren özellikle gelişmekte olan ülkeler (GOÜ) için iç ve dış dinamiklerin etkisiyle finansal krizler kaçınılmaz olmuştur. Bu bağlamda, FED’in (Federal Reserve Bank) para politikalarının küresel düzeyde krizlere olan etkilerinin incelenmesi önem kazanmıştır. Bu süreçte, dünya mal ve hizmet arz ve talebinin önemli bir kısmını oluşturan gelişmiş ülkeler, GOÜ üzerindeki etkilerini arttırmışlardır. Bu çalışmanın amacı FED’in para politikalarının GOÜ ekonomileri üzerinde anlamlı etkisinin olup olmadığını incelemektir. Çalışmada, Panel VAR metodolojisi kullanılarak FED’in 1993-2020 döneminde uygulamış olduğu geleneksel ve geleneksel olmayan para politikalarının GOÜ üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda, FED’in geleneksel olmayan bilanço genişletme politikasının GOÜ’in kişi başı geliri ve reel döviz kurunu azaltırken, borçluluk düzeyini arttırdığı tespit edilmiştir. Diğer yandan FED’in geleneksel faiz politikasının da gelişmekte olan ülkelerin enflasyonu üzerinde etkili olduğu, Fed fonlama faizindeki artışın gelişmekte olan ülkelerin kırılganlıklarını ve risk primlerini arttırarak enflasyona neden olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: FED, Geleneksel Olmayan Para Politikaları, Geleneksel Para Politikaları, Finansal Sistem, Finansal Kriz, Gelişmekte Olan Ülkeler Abstract After the 1980s, with the acceleration of liberalization and globalization around the world, both the political relations and economic-political interactions of the countries have become highly related. Since that date, the integration of financial systems with each other has facilitated the spread of financial and economic crises from one country to another. Since the 1990s, with the impact of internal and external dynamics, financial crises have been inevitable, especially for developing countries. In this context, it has gained importance to examine the effects of the monetary policies of the FED (Federal Reserve Bank) on the global crisis. In this process, developed countries, which constitute a significant part of the world's supply and demand for goods and services, have increased their influence on the developing countries. The aim of this study is to examine whether the monetary policies of the FED have a significant effect on the developing economies. In the study, the effects of the conventional and unconventional monetary policies implemented by the FED in the 1993-2020 period on the developing countries were investigated using the Panel VAR methodology. As a result of the study, it was determined that the unconventional balance sheet expansion policy of the FED decreased the developing countries' per capita income and real exchange rate, while increasing their level of indebtedness. On the other hand, it has been concluded that the conventional interest rate policy of the FED is also effective on the inflation of developing countries, and that the increase in the Fed fund rate may cause inflation by increasing the fragility and risk premiums of developing countries. Keywords: FED, Monetary Policies, Financial System, Financial Crisis, Developing Countries İÇİNDEKİLER Özet. iii Abstract. iv İÇİNDEKİLER . v TABLO LİSTESİ. vii ŞEKİL LİSTESİ. viii KISALTMALAR . ix 1. GİRİŞ . 1 1. 1. Araştırmanın Önemi. 4 2. KURAMSAL ÇERÇEVE. 6 2. 1. Para Politikasının Tanımı. 6 2. 2. Para Politikası Amaçları. 6 2. 2. 1. Fiyat İstikrarı . 6 2. 2. 2. Yüksek İstihdam. 7 2. 2. 3. Finansal Piyasalarda İstikrar . 8 2. 3. Amaçlarına Göre Para Politikaları . 10 2. 4. Para Politikasının Faaliyet Hedefleri . 11 2. 4. 1. Döviz Kuru Çapası. 12 2. 4. 2. Para Arzı Çapası. 13 2. 4. 3. Enflasyon Hedeflemesi . 14 2. 5. Merkez Bankalarının Geleneksel Para Politikası Araçları. 15 2. 5. 1. Açık Piyasa İşlemleri. 16 2. 5. 2. Fed Fonlama Faizi. 18 2. 5. 3. Reeskont Oranı. 21 2. 5. 4. Zorunlu Karşılık Oranları. 23 2. 6. Geleneksel Para Politikasının Etkinliğini Yitirmesi . 24 2. 7. FED’in Geleneksel Olmayan Para Politikaları . 26 2. 7. 1. Büyük Ölçekli Varlık Alımları. 29 2. 7. 2. İleriye Dönük Rehberlik. 30 2. 7. 2. 1. Kısa-Uzun Vadeli Tahvil Değişimi (Operation Twist). 31 2. 7. 2. 2. Kredi Genişlemesi. 32 2. 8. Geleneksel ve Geleneksel Olmayan Politika Araçları Temel Farklılıkları. 33 2. 9. Geleneksel Olmayan Para Politikası Araçlarının Ekonomi Üzerindeki Etki Kanalları . 34 2. 9. 1. Portföy Dengeleme Kanalları. 35 2. 9. 2. Sinyalleşme Kanalı. 37 2. 9. 3. Likidite Kanalı. 38 2. 9. 4. Döviz Kuru Kanalı . 39 2. 9. 5. Kredi Kanalı . 40 3. FED PARA POLİTİKASININ GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ . 42 3. 1. Gelişmekte Olan Piyasalara Sermaye Akışına İlişkin Tarihi Bir Perspektif. 42 3. 2. 2008 Krizi Öncesi FED Politikalarının Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerindeki Etkisi. 44 3. 3. 2008 Krizi Sonrası FED Politikalarının GOÜ Üzerindeki Etkisi . 50 3. 3. 1. Faiz Oranı Üzerindeki Etkisi. 52 3. 3. 2. Döviz Kuru Üzerindeki Etkisi. 53 3. 3. 3. Varlık Fiyatları Üzerindeki Etkisi . 55 3. 3. 4. Borçlanma Üzerindeki Etkisi . 57 4. LİTERATÜR. 59 5. VERİ SETİ ve METODOLOJİ. 68 5. 1. Veri Seti ve Tanımlayıcı İstatistikler . 68 5. 1. 1. FED Para Politikası Değişkenleri. 69 5. 1. 2. Gelişmekte Olan Ülke Değişkenleri. 70 5. 1. 2. 1. Kişi Başı Gelir . 71 5. 1. 2. 2. Reel Efektif Döviz Kuru . 71 5. 1. 2. 3. Enflasyon . 72 5. 1. 2. 4. Borçluluk Oranı . 73 5. 2. Metodoloji. 74 5. 2. 1. Panel VAR Modeli. 74 5. 2. 2. Pesaran CD Testi. 76 5. 3. FED Politikasının GOÜ Ekonomileri Üzerindeki Etkisinin Panel VAR Modeliyle Analizi. 76 6. BULGULAR VE TARTIŞMA. 78 7. SONUÇ. 84 KAYNAKÇA . 86