Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Finans Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAYRAM KOÇDEMİR
Danışman: KÜÇÜKÇOLAK RECEP ALİ
Özet:ÖNSÖZ/TEŞEKKÜR Çalışmamda bilgi birikimi ve deneyimini benimle paylaşan, çalışmamın başından sonuna kadar desteğini esirgemeyen, bu araştırmanın planlanmasından yazım aşamasına kadar fikir ve görüşleriyle yol gösteren, tez danışmanım Dr. Öğr. Üyesi Recep Ali KÜÇÜKÇOLAK’a teşekkür ve saygılarımı sunarım. Aynı zamanda yüksek lisans eğitim sürecimde özgüven tazelememi sağlayan Doç. Dr. Hicabi ERSOY hocama, eğitimin hayatımın her döneminde, bir adım gerisinden gelmem hasebiyle bana bir adım sonrasını gösterebilen, bilgi, birikim ve desteğini esirgemeyen güzel yürekli manevi ablam Mehtap KOÇDEMİR’e, eğitim hayatımın her döneminde desteğini benden esirgemeyen, bana her zaman güvenen annem Sultan KOÇDEMİR’e , vefakar ve güvenilir kişiliğinin bana sirayet etmesi sebebiyle toplum tarafından sevilen biri olmamı sağlayan babam Mahmut KOÇDEMİR’e teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. ii ÖZET Borsa İstanbul’da halka arz edilen KOBİ’lerin halka arz öncesi finansal performansı ile halka arz sonrası finansal performanslarının kıyaslanması ve halka arz sonrası finansal performansta ne yönde bir değişiklik olduğunun tespit edilmesi, araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırmanın kapsamını ise 31. 07. 2020 tarihi itibarıyla hisseleri GİP nezdinde işlem gören ve verilerine erişilen 11 şirket oluşturmaktadır. Halka arz öncesi dönem, halka arzın gerçekleştiği hesap döneminden önceki son 2 dönem olarak, halka arz sonrası dönem ise halka arzın gerçekleştiği hesap döneminden sonraki yılsonu ile 2019 yılsonuna kadar olan dönem olarak dikkate alınmıştır. Sonuç itibarıyla her şirket için halka arz tarihine göre farklı olmakla birlikte ortalama 9 yıllık bir analiz gerçekleştirilmiştir. Araştırmada finansal performans ölçütü olarak aktif kârlılığı, özkaynak kârlılığı ve net kâr marjı rasyosu, likidite oranı ile nakit oranı, finansal kaldıraç ve borç / öz sermaye oranları, alacak devir hızı ve stok devir hızı olmak üzere toplam 9 rasyo dikkate alınmıştır. Şirketlerin halka arz öncesi finansal verileri ile halka arz sonrası finansal performansı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın tespitinde parametrik ve parametrik olmayan testlerden faydalanılmıştır. Bu çerçevede bağımlı örneklem t-testi ve Wilcoxon işaretli sıralar testi gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, verileri analiz edilen 11 şirketin halka arz sonrası dönemde yalnızca nakit oranındaki değişim istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Diğer yandan araştırma kapsamındaki şirketlerin çoğunluğunun halka arz sonrası kârlılık performansında olumsuz gelişim tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Halka arz, Gelişen İşletmeler Piyasası, KOBİ, Finansal performans, KOBİ borsası. iii ABSTRACT The purpose of the research is to compare the financial performance of SMEs before the public offering and their financial performance after the public offering, and to determine the change in the financial performance after the public offering. As of 31. 07. 2020, the scope of the research consists of 11 companies whose shares are traded before ECM and whose data are accessed. The pre-public offering period is taken into account as the last 2 periods before the accounting period in which the public offering takes place, and the period after the public offering is the period between the end of the year after the public offering and the end of 2019. As a result, an analysis of an average of 9 years was carried out for each company, although it differs according to the public offering date. In the research, a total of 9 ratios were taken into account as financial performance criteria: return on assets, return on equity and net profit margin ratio, liquidity ratio and cash ratio, financial leverage and debt / equity ratios, receivable turnover rate and stock turnover rate. Parametric and non-parametric tests were used to determine a statistically significant difference between the financial data of the companies before the public offering and their financial performance after the public offering. In this framework, dependent sample t-test and Wilcoxon signed ranks test were conducted. As a result of the research, only the change in cash ratio in the post-public offering period of 11 companies whose data were analyzed was found to be statistically significant. On the other hand, a negative development was observed in the post-public offering profitability performance of most of the companies within the scope of the research. Keywords: Public offering, Emerging Business Market, SME, Financial performance, SME Stock Exchange. iv İÇİNDEKİLER Özet…………………………………………………………………………. ii Abstract……………………………………………………………………. iii Tablolar Listesi……………………………………………………………. vi GİRİŞ………………………………………………………………………. 1 1. BÖLÜM KÜÇÜK ve ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETMELERE YÖNELİK TEORİK ÇERÇEVE…………………………………………. 4 1. 1. Ulusal ve Uluslararası Literatürde KOBİ Tanımı……………………. 4 1. 2. KOBİ’lerin Uluslararası Ekonomilerdeki Yeri ve Önemi……………. 8 1. 3. KOBİ’lerin Türk Ekonomisindeki Yeri ve Önemi…………………. 12 1. 4. KOBİ’lerin Finansman Yöntemleri…………………………………. 17 1. 4. 1. Özkaynaklar…………………………………………………. 17 1. 4. 2. Banka Kredileri………………………………………………. 21 1. 4. 3. Finansal Kiralama ve Faktoring………………………………24 1. 5. KOBİ’lerin Finansal Kaynak Sağlama Konusunda Yaşadığı Sorunlar…………………………………………………………………. 25 2. BÖLÜM SERMAYE PİYASALARINDA KOBİ’LER ve KOBİ BORSASI UYGULAMALARI………………………………………. 29 2. 1. KOBİ Borsalarına Yönelik Genel Çerçeve…………………………. 29 2. 2. KOBİ Borsalarını Gerekli Kılan Faktörler…………………………. 31 2. 2. 1. Sermaye Piyasalarındaki KOBİ’lere Yönelik Engeller……. 32 2. 2. 2. Halka Arz Maliyetleri………………………………………. 37 2. 2. 3. Halka Arz Prosedürünün Yoğunluğu………………………. 39 2. 3. Uluslararası KOBİ Borsaları………………………………………. 42 2. 3. 1. Güney Kore KOBİ Borsası (KOSDAQ ve KONEX)………. 43 2. 3. 2. Çin Shenzen Borsası (ChiNext)……………………………. 45 2. 3. 3. Japonya Menkul Kıymetler Borsası (JASDAQ)……………. 46 2. 3. 4. İngiltere Londra Borsası (AIM)……………………………. 48 v 2. 3. 5. Kanada Toronto Borsası (TSX Venture)……………………49 2. 4. BIST Nezdinde Kurulan Gelişen İşletmeler Piyasası………………. 51 2. 4. 1. Gelişen İşletmeler Piyasası’nın Kuruluşu ve Mevcut Durum. 51 2. 4. 2. Kotasyon Şartları ve Halka Arz Süreci……………………. 52 2. 5. KOBİ Borsalarına Yönelik Genel Değerlendirme…………………. 56 3. BÖLÜM BIST GİP’TE YER ALAN İŞLETMELERİN HALKA ARZ SONRASI FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ……………………. 58 3. 1. Ulusal ve Uluslararası Literatürün İncelenmesi……………………. 58 3. 2. Araştırmanın Amacı ve Kapsamı……………………………………64 3. 3. Veri Kaynakları ve Araştırmanın Metodolojisi……………………. 65 3. 4. Bulgular ve Değerlendirme…………………………………………. 71 3. 4. 1. Şirket Bazında Finansal Değerlendirme……………………. 71 3. 4. 1. 1. Avrupa Yatırım Holding A. Ş………………………. 74 3. 4. 1. 2. Beyaz Filo Oto Kiralama A. Ş………………………. 75 3. 4. 1. 3. İdealist Danışmanlık A. Ş……………………………76 3. 4. 1. 4. İz Hayvancılık Tarım ve Gıda Sanayi Ticaret A. Ş…. 77 3. 4. 1. 5. İzmir Fırça Sanayi ve Ticaret A. Ş…………………. 78 3. 4. 1. 6. Mega Polietilen Köpük Sanayi ve Ticaret A. Ş……. 78 3. 4. 1. 7. Osmanlı Yatırım Menkul Değerler A. Ş……………. 79 3. 4. 1. 8. Özerden Plastik Sanayi ve Ticaret A. Ş……………. 80 3. 4. 1. 9. Politeknik Metal Sanayi ve Ticaret A. Ş……………. 80 3. 4. 1. 10. Rodrigo Tekstil Sanayi ve Ticaret A. Ş……………. 81 3. 4. 1. 11. Taze Kuru Gıda Sanayi ve Ticaret A. Ş……………82 3. 4. 2. İstatistiki Analiz……………………………………………. 83 SONUÇ ve ÖNERİLER…………………………………………. 87 KAYNAKÇA………………………………………………………………. 92 vi