Toplumsal cinsiyet bağlamında Türkiye' de gündüz kuşağı programlarında kadın temsili


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: PELİN VARGEL PEHLİVAN

Danışman: ŞAKI AYDIN OYA

Özet:

Bu çalışmanın temel amacı, kitle iletişim araçları ve özellikle yaygın kullanımı ve etki gücü açısından ilk sıralarda yer alan televizyonda kadın temsilini incelemek ve ekranlardan yansıyan toplumsal cinsiyet rollerinin, ataerkil düzeni üretmede ve pekiştirilmesindeki rolünü irdelemektir. 1990’ lı yıllarda televizyon yayıncılığı, dünyadaki ekonomik ve siyasal değişimlerden etkilenmiş ve bunun sonuncunda televizyonda yeni türler ortaya çıkmıştır. Ticari yayıncılığının gelişmesiyle 2000'li yıllara gelindiğinde, yeni bir tür olarak kadın programları ön plana çıkmıştır. Bu programlar önceleri kadını bilgilendirme amacı taşısa da, zamanla farklı içeriklere bürünmüştür. Bu yayınlar, kullandıkları dil ve ilettikleri mesajlar bakımından geleneksel cinsiyet rollerini içermektedir. Böylelikle toplumdaki cinsiyet eşitsizliğine olumsuz katkıda bulunmaktadırlar. Bu çalışmada, televizyonda kadına yönelik yapımlarda, kadının temsili analiz edilmiştir. Toplumsal cinsiyetsizliği daha iyi anlamak adına cinsiyet, toplumsal cinsiyet rolleri ve ataerkil kavramları ile bu konudaki kuramsal yaklaşımlar incelenmiştir. Ayrıca cinsiyet kültürüne farklı bakış açıları ile yeni anlamlar katan feminist yaklaşımlar, ülkemizdeki feminist çalışmalar ve feminist medya çalışmalarına da yer verilmiştir. Medyanın, kadını ele alış biçiminin, kadınların ikincil konumlarını pekiştirmesi Louis Althusser’ in ‘’devletin ideolojik aygıtları olarak kitle iletişim araçları” söylemine dayandırılarak ele alınmıştır. Kadınların toplumsal yapı içerisindeki eşitsiz konumlarını nasıl kendiliğinden içselleştirdiklerini ve pekiştirdiklerini anlamak içinse Pierre Bourdieu' ün ‘’Eril Tahakküm” ve ‘’Simgesel Şiddet” kavramlarına başvurulmuştur. Çalışmanın uygulama bölümünde ise, Show TV kanalında yayınlanmakta olan ‘’Gelin Evi” programının söylem analizi yapılmış ve bu programda kullanılan söylemle, toplumsal cinsiyet rollerinin nasıl sunulduğu, nelerin kadınla ve kadınlıkla özdeşleştirildiği gösterilmeye çalışılmıştır.