Sosyal ağ platformlarında gösterişçi tüketim pratikleri : influencerların paylaşımları üzerine bir inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, İletişim Bilimi Ve İnternet Enstitüsü, İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Şeyma Soral

Danışman: AYŞEGÜL ELİF ÇAYCI

Özet:

ÖZET Dijitalleşme beraberinde toplumda önemli değişim ve dönüşümler getirmektedir. Yaşanan bu dijital değişim, birçok kavramın biçim değiştirmesine ve yeniden tanımlanmasına sebep olmaktadır. Sosyal ağ platformlarının popülerlik kazanması ile tüketim kavramı da biçim değiştirmiştir. Özellikle gösterişçi tüketim kavramı bu platformlar üzerinden daha çok okunan bir kavram haline gelmiştir. Veblen’in aylak sınıf ve gösterişçi tüketim kavramları, sosyal ağ platformlarındaki paylaşımlar üzerinden günümüz dünyasının normalleşen eylemleri arasında yerini almıştır. Bu noktada sosyal ağ platformları arasından görsele dayalı olması nedeniyle Instagram ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada; sosyal ağ platformlarında gösterişçi tüketime yönelik paylaşımlar, influencerların Instagram paylaşımları üzerinden incelenmiştir. Araştırma kısmında içerik analizi yöntemi kullanılarak, gösterişçi tüketimin boyutları ortaya konulmaktadır. Araştırma bulgularına göre paylaşımların tümünde ortak amaç belirli bir sosyal statüye sahip olunduğunun ön plana çıkarılmasıdır. Bunun için kullanıcılar daha ulaşılmaz ve erişilemez ürünlerin tüketimini tercih etmektedirler. Bu da gösterişçi tüketime yönelik bir mesaj vermektedir. Bu doğrultuda influencerlar Veblen’in aylak sınıfını temsil etmektedirler. Anahtar Kelimeler: Veblen, gösterişçi tüketim, aylak sınıf, sosyal ağ platformları ABSTRACT Digitalization brings with it important changes and transformations in society. This digital change is caused many concepts to change form and be redefined. With the popularity of social networking platforms, the concept of consumption has also changed. Especially the concept of conspicuous consumption has become a concept that is read more on these platforms. . Veblen's concepts of leisure class and conspicuous consumption have taken their place among the normalizing actions of today's world through the posts on social networking platforms. At this point, Instagram stands out among the social networking platforms because it is based on images. In this study; The actions for conspicuous consumption on social networking platforms were examined through the Instagram shares of influencers. In the research part, the dimensions of conspicuous consumption are revealed by using the content analysis method. According to the research findings, the common purpose of all the posts is to highlight the fact that they have a certain social status. For this, users prefer to consume more inaccessible and inaccessible products. This gives a message for conspicuous consumption Keywords: Veblen, conspicuous consumption, leisure class, social networking platforms İÇİNDEKİLER Özet . iii Abstract . iv Tablolar Listesi . vii Görseller Listesi . viii GİRİŞ . 1 I. TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE TÜKETİM KAVRAMI 1. 1. Tüketim Kavramı ve Tanımı . 3 1. 2. Tüketime Dair Kuramsal Yaklaşımlar . 5 1. 3. Tüketimin Çeşitleri . 8 1. 3. 1. Gösterişçi Tüketim . 8 1. 3. 2. Hedonik Tüketim . 9 1. 3. 3. Sembolik Tüketim . 10 1. 3. 4. Statü Tüketimi . 11 1. 3. 5. Lüks Tüketim . 11 1. 4. Tarihsel Süreç İçerisinde Tüketim Kavramı . 12 1. 5. Veblen’de Gösterişçi Tüketim . 14 1. 6. Gösterişçi Tüketimi Yaygınlaştıran Faktörler . 18 1. 7. Tüketim Kültürü . 19 II. YENİ BİR ÇAĞ BAŞLANGICI: İNTERNET ÇAĞI VE GÖSTERİŞÇİ TÜKETİM 2. 1. İnternetin Bulunuşu ve Gelişimi . 22 2. 2. Sosyal Medyanın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi . 22 2. 2. 1. Sosyal Ağ Platformları . 23 2. 2. 1. 1. Facebook . 24 2. 2. 1. 2. Instagram . 24 2. 2. 1. 3. Twitter . 26 2. 2. 1. 4. Youtube . 26 2. 3. Türkiye’de İnternet ve Sosyal Ağ Platformlarının Kullanımı . 27 2. 4. Sosyal Ağ Platformlarında Gösterişçi Tüketimin Sergilenmesi . 37 SOSYAL AĞ PLATFORMLARINDA GÖSTERİŞÇİ TÜKETİMİN SERGİLENMESİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA 2. 5. Çalışmanın Amacı ve Önemi . 42 2. 6. Çalışmanın Kapsamı, Yöntemi ve Veri Toplama Teknikleri . 42 2. 7. Kullanıcı Paylaşımları . 44 2. 7. 1. Kullanıcı 1’in Paylaşımları . 44 2. 7. 2. Kullanıcı 2’nin Paylaşımları . 49 2. 7. 3. Kullanıcı 3’ün Paylaşımları. 52 2. 7. 4. Kullanıcı 4’ün Paylaşımları. 57 2. 7. 5. Kullanıcı 5’in Paylaşımları . 59 2. 7. 6. Kullanıcı 6’nın Paylaşımları . 61 2. 7. 7. Kullanıcı 7’nin Paylaşımları . 64 2. 7. 8. Kullanıcı 8’in Paylaşımları . 68 2. 7. 9. Kullanıcı 9’un Paylaşımları. 70 2. 7. 10. Kullanıcı 10’un Paylaşımları. 72 2. 8. Araştırmanın Bulgularının Değerlendirilmesi . 77 SONUÇ . 79 KAYNAKÇA . 81