Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FATİH CEYLAN
Danışman: ILICALI MUSTAFA
Özet:ÖZET Hızlı ve plansız kentleşmenin ortaya çıkarmış olduğu ulaşım sorunları sadece motorlu taşıtlarla aşılmamakta, alternatif olarak bisiklet gibi ulaşım alternatifleri kullanılmakta, yollar ve ulaşım ağları buna göre tasarlanmaktadır. Artık günümüzde şehirlerdeki yol ağlarına entegre olmuş yürüyüş ve bisiklet yolları da bulunmaktadır. Bisiklet kullanımını sadece trafiğe bir çözüm olarak düşünmemeli aynı zamanda sağlığı destekleyici ve çevre sorunlarına çözüm olabilecek bir ulaşım türü olarak bakılmalıdır. Bu uygulamalar trafiği hafiflemiş, daha sağlıklı ve temiz bir çevrede yaşamanın bir anahtarı olarak düşünülmeli ve gelecek açısından daha uzun vadeli çalışmalar yapılmalıdır. Dünyada bulunan sayılı metropollerden birisi olan İstanbul aynı zamanda ülkenin en kalabalık nüfusuna da sahiptir. Bu kadar nüfusun güvenli ve konforlu bir şekilde ulaşım sağlayabilmesi için sadece motorlu taşıtlar ve toplu taşıma yeterli olmayacaktır. Yollardaki bu kalabalığın ve günün her saatine dağılmış olan trafik sorunlarının çözülebilmesi için aynı zamanda motorsuz taşıtlarla desteklenmesi gerekmektedir. Bu sayede hem yolların yükü azalacak hem de trafik sıkışıklığına alternatif bir çözüm olacaktır. Bu tez çalışmasında, doğadan yana çevreci bir ulaşım aracı olan bisikletin şehirlerimize katkılarını arttırmak, avantajlarını göz önüne sermek, kullanıcıları için güvenli bir sürüş rotası tayini sağlamak amacıyla kent içi ulaşımda gerekli düzenlemelerin üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda M4(Kadıköy -Tavşantepe) metrosunun Kadıköy sınırları içerisinde yer alan duraklarının (Kadıköy, Ayrılık Çeşmesi, Acıbadem, Ünalan, Göztepe, Yenisahra, Kozyatağı, Bostancı) bisikletli ulaşıma entegrasyonu bağlamında karşılaştırıldığından 6 farklı gösterge kullanılarak temel bileşenler analizi yöntemi ile bir indeks yapılmıştır. Yapılan indeks çalışması kapsamında Acıbadem metro istasyonunun bu sekiz istasyon arasından entegrasyon açısından en verimli hizmeti verebilecek istasyon olduğu sonucuna varılmaktadır. Bu açıdan en az hizmet sunması beklenen istasyon ise Kadıköy istasyonudur. Ayrıca çalışma kapsamında dikkate alınan göstergeler açısından sahil kesimindeki istasyonların iç kesimdeki istasyonlara oranla dezavantajlı olduğu unutulmamalıdır. Anahtar Kelimeler: Bisiklet, bisiklet yolu, İstanbul, sürdürülebilir ulaşım. ABSTRACT Transportation problems caused by rapid and unplanned urbanization are not only overcome by motor vehicles, but alternative transportation alternatives such as bicycles are used, roads and transportation networks are designed accordingly. Today, there are also walking and cycling routes integrated into the road networks in cities. Bicycle use should not only be considered as a solution to traffic, but also as a method that supports health and can be a solution to environmental problems. These practices should be considered as a key to living in a healthier and cleaner environment with lighter traffic, and longer-term studies should be carried out for the future. Being one of the few metropolises in the world, Istanbul also has the most populous population of the country. Only motor vehicles and public transportation will not be sufficient for such a large population to provide safe and comfortable transportation. In order to solve this crowd on the roads and the traffic problems that are scattered around every hour of the day, it should also be supported by non-motorized vehicles. In this way, both the load on the roads will decrease and it will be an alternative solution to traffic jams. In this thesis, the necessary regulations in urban transportation are emphasized in order to increase the contribution of the bicycle, which is an environmentally friendly means of transportation, to our cities, to reveal its advantages, and to provide a safe driving route for its users. In this context, the M4 (Kadıköy -Tavşantepe) metro stops located within the borders of Kadıköy (Kadıköy, Ayrılık Çeşmesi, Acıbadem, Ünalan, Göztepe, Yenisahra, Kozyatağı, Bostancı) were compared in the context of integration with bicycle transportation, and an index was made with the principal component analysis method using 6 different indicators. . Within the scope of the index study, it is concluded that Acıbadem metro station is the station that can provide the most efficient service among these eight stations in terms of integration. In this respect, the station that is expected to provide the least service is Kadıköy station. In addition, it should not be forgotten that the stations in the coastal part are at a disadvantage compared to the stations in the inner part in terms of the indicators considered within the scope of the study. Keywords: Bicycle, bicycle path, İstanbul, sustainable transportation. İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER . i ÖZET. iii ABSTRACT . iv TEŞEKKÜR . v ÇİZELGELER DİZİNİ . vi ŞEKİLLER DİZİNİ . vii 1. GİRİŞ . 1 1. 1. Çalışmanın Amacı . 2 1. 3. Kullanılan Yöntem . 3 2. LİTERATÜR ÖZETİ . 4 3. KENT İÇİ ULAŞIM . 10 3. 1. Kent İçi Ulaşım Türleri . 14 3. 1. 1. Kent içi ulaşımda motorlu araç kullanımı . 19 3. 1. 2. Toplu ulaşım . 19 3. 1. 3. Bireysel ulaşım . 20 3. 2. Kent İçi Ulaşımında Motorsuz Ulaşım Türleri . 22 3. 2. 1. Yaya ulaşımı. 22 3. 2. 2. Bisikletle ulaşım . 23 4. BİSİKLET . 24 4. 1. Bisikletin Tarihsel Gelişimi . 25 4. 2. Bisikletin Türkiye’deki Tarihçesi . 28 4. 2. 1. Posta teşkilatında bisiklet kullanımı. 30 4. 2. 2. Polis teşkilatında bisiklet kullanımı . 31 4. 2. 3. Osmanlı ordusunda bisiklet kullanımı . 32 4. 2. 4. Cumhuriyet dönemi ve sonrasında bisiklet kullanımı . 33 4. 3. Bisiklet Kullanımın Yararları . 34 4. 4. Bisiklet Kullanımındaki Sorunlar ve Sınırlılıklar . 38 4. 4. 1. Topoğrafya . 38 4. 4. 2. İklim ve hava koşulları . 39 4. 4. 3. Yolculuk mesafesi . 41 4. 5. Bisikletin diğer ulaşım sistemlerinden üstünlüğü . 42 4. 6. Sürdürülebilir Ulaşım . 44 4. 6. 1. Trafik talep yönetimi . 45 4. 6. 2. Traffic flaw theory (trafik akışkanlığı) . 47 4. 6. 3. Traffic calming (trafik sakinleştirme) . 48 4. 6. 4. Yolculuk talep yönetimi . 50 4. 6. 5. Erişilebilirlik . 51 5. KENT İÇİ ULAŞIMDA BİSİKLET YOLU TASARIMI . 53 5. 1. Bisiklet Yolu İhtiyacının Belirlenmesi . 53 5. 2. Bisiklet Yolu Güzergâh Tayini . 57 5. 3. Güzergâh Belirleme Modeli Oluşturulması . 58 5. 3. 1. Fiziksel ölçütler . 60 5. 3. 2. Çevresel ölçütler. 62 5. 3. 3. Görsel ölçütler . 64 6. BİSİKLET YOLUNUN ULAŞIM SİSTEMLERİNE ENTEGRASYONU . 65 6. 1. Bisiklet-Otobüs Ulaşımı Entegrasyonu . 65 6. 2. Bisiklet-Raylı Ulaşım Entegrasyonu . 66 6. 3. Bisikletin Diğer Toplu Taşıma Sistemleri ile Entegrasyonu . 68 7. İSTANBUL’DA KENT İÇİ ULAŞIMDA BİSİKLET KULLANIMI . 71 7. 1. İstanbul’da Kent içi Ulaşım Yapısı . 71 7. 2. İstanbul’da Mevcut Bisiklet Yolları . 74 7. 3. Kadıköy’de Mevcut Bisiklet Yolları . 77 7. 3. 1. Kadıköy topoğrafyası . 78 8. YÖNTEM VE BULGULAR . 80 8. 1. Temel Bileşenler Analizi . 80 8. 2. Analizde Kullanılan Göstergeler . 81 8. 3. Temel Bileşenler Analizi Sonuçları. 87 9. SONUÇ VE ÖNERİLER . 93 KAYNAKLAR . 95 ÖZGEÇMİŞ . 104