Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BEYZA ÖZDEMİR
Danışman: ÖNCEL FERNAZ
Özet:ÖZET Osmanlı Devleti’nde demiryolu ulaşımı 19yy. ’da oluşmaya başlamıştır. Ülke içerisindeki demiryolu istasyonlarına hizmet etmeleri için cer atölyeleri kurulmuştur. Rumeli Demiryolu Hattı için Yedikule Cer Atölyesi kurulmuş, 1997 yılında işlevini kaybetmiş ve kapatılmıştır. Atölye uzun yıllar boş ve işlevsiz bırakılmıştır ve zamanla içerisindeki binalarda bozulma ve parçalanmalar meydana gelmiştir. Bu tez çalışması kapsamında atölye içerisindeki tescilli beş binadan biri olan T5 Bondaj ve Tav Ocağı binası ayrıntılı incelenmiştir. T5 binası hakkında literatür araştırması yapılmış yazılı ve çizili belgeler toplanmıştır. Yerinde gözlem yapılarak (2019 yılı şantiye gezileri) T5 yapısı hakkında bilgi edinilmiş, mevcut durum fotoğraflanmıştır. Gerekli kurum ve kuruluşlara gidilerek yapı hakkında yazılı ve çizili belgeler toplanmış, tüm belgeler ayrıntılı incelenmiştir. T5 Binasında Meydana Gelen Değişimler ve Bozulmalar (2019 Mevcut Durum Rölöve Projesi) başlığı altında yazılı ve çizili olarak anlatılmıştır. Kurum ve kuruluşlardan edinilen eski dönem fotoğrafları, yazılı ve çizili kaynaklar incelenmiştir. T5 Binası – Koruma ve Yeniden İşlevlendirme Önerisi (Restorasyon Projesi) başlığı altında binanın günümüz şartlarında ayakta kalması ve yaşamını sürdürebilmesi için en az müdahale ile en iyi koruma anlayışı belirlenmiş, T5 binasının yeniden işlevlendirilmesine karar verilmiştir. Bu amaç doğrultusunda bina için gerekli fiziksel ve işlevsel (Fotoğraf Galerisi ve Stüdyosu) müdahaleler ile bu işlevi destekleyecek geri dönüşümü yapılabilen çağdaş ek yapı önerilmiştir. T5 binasının yaşamının sürdürülebilirliğinin sağlanması, çevresine katkı sağlayan tarihsel dokunun ve mimarisinin vurgulanması amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Koruma, Rumeli demiryolu hattı, T5 bondaj ve tav ocağı binası, Yedikule cer atölyeleri, yeniden işlevlendirme. ABSTRACT Railway transportation began to occur in the Ottoman Empire in the 19th century. Traction workshops were established to serve railway stations in the country. Yedikule Cer Workshop was established for the Rumeli Railway Line, it lost its function in 1997 and was closed. The workshop was left idle and dysfunctional for many years, and over time, deterioration and fragmentation occurred in the buildings inside. Within the scope of this thesis, T5 Bondaj and Tav Ocağı building, one of the five registered buildings in the workshop, was examined in detail. Literature research was made about the T5 building and written and drawn documents were collected. Information was obtained about the T5 structure by making on-site observations (site visits in 2019) and the current situation was photographed. Written and drawn documents about the building were collected by visiting the necessary institutions and organizations, and all documents were examined in detail. Changes and Deteriorations Occurring in T5 Building (2019 Current Situation Survey Project) are explained in writing and in drawing. Old period photographs, written and drawn sources obtained from institutions and organizations were examined. Under the title of T5 Building - Preservation and Re-functioning Proposal (Restoration Project), the best conservation understanding with the least intervention was determined in order for the building to survive and survive in today's conditions, and it was decided to re-function the T5 building. For this purpose, the necessary physical and functional (Photo Gallery and Studio) interventions for the building and a contemporary recyclable additional building to support this function is proposed. It is aimed to ensure the sustainability of the life of the T5 building and to emphasize the historical texture and architecture that contribute to its environment. Keywords: Protection, Re-functioning, Rumeli railway line, T5 bondage and furnace building, Yedikule Cer Workshops. İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER . i ÖZET. iii ABSTRACT . iv TEŞEKKÜR . v ŞEKİLLER DİZİNİ . vi ÇİZELGELER DİZİNİ . x SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ . xi 1. GİRİŞ . 1 2. LİTERATÜR ÖZETİ . 6 3. DEMİRYOLUNUN OLUŞUMU VE TARİHSEL GELİŞİMİ . 10 3. 1. 19yy. Demiryolu Ulaşımı . 11 3. 1. 1. 19yy. Osmalı’da demiryolu hattı . 13 3. 1. 2. 19yy. İstanbul – Rumeli demiryolu hattı . 14 3. 1. 3. 19yy. İstanbul – Rumeli demiryolu hattı’nda yapılan mukaveleler 16 3. 2. 20yy. Demiryolu Ulaşımı . 23 3. 2. 1. Cumhuriyet dönemi demiryolu süreci . 25 3. 2. 2. 20yy. Beş yıllık kalkınma planı . 29 3. 2. 3. Türk devlet demiryollarının kurulması . 31 3. 2. 4. Cumhuriyet dönemi . 32 4. ULUSAL DEMİRYOLU YAPILARI İLE YEDİKULE CER ATÖLYELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI . 37 4. 1. 19 – 20 yy. Osmanlı Devleti Dönemi Cer Atölyeleri . 38 4. 1. 1. 19yy. Eskişehir cer atölyeleri . 38 4. 1. 2. 19 – 20yy. İstanbul Yedikule cer atölyeleri . 45 4. 1. 3. 19yy. Sarıkamış cer atölyeleri . 51 4. 2. 20 yy. Cumhuriyet Dönemi Cer Atölyeleri . 53 4. 2. 1. Ankara cer atölyeleri. 53 4. 2. 2. Sivas cer atölyeleri . 58 4. 2. 3. Adapazarı vagon atölyeleri . 62 4. 3. 19 – 20yy. Demiryolu Yapıları . 66 4. 3. 1. 19yy. Alsancak garı . 66 4. 3. 2. 19yy. Halkapınar tren istasyonu –Halkapınar lokomotif deposu . 67 4. 3. 3. 19yy. Sirkeci garı . 69 4. 3. 4. 19yy. Konya tren istasyonu . 70 4. 3. 5. 20yy. Haydarpaşa garı . 71 4. 3. 6. 20yy. Adana garı . 72 4. 3. 7. 20yy. Edirne garı . 73 4. 3. 8. 20yy. Karadeniz Ereğli lokomotif bakım ve onarım iş birliği . 74 5. TCDD, İSTANBUL YEDİKULE CER ATÖLYELERİ VE T5 BİNASI . 78 5. 1. Yedikule Cer Atölyelerinin Oluşumu Ve Gelişimi . 78 5. 1. 1. Yedikule cer atölyeleri-Tescilli binalar . 86 5. 1. 1. 1. T1 binası. 86 5. 1. 1. 2. T2 binası. 90 5. 1. 1. 3. T3 binası. 95 5. 1. 1. 4. T5 binası. 99 5. 1. 1. 5. T6 binası. 103 5. 1. 2. Yasal kararlar ve müdahaleler . 105 5. 2. İstanbul Yedikule Cer Atölyeleri T5 (bondaj+tav ocağı) Binası . 121 5. 2. 1. T5 binası oluşumu ve gelişimi . 121 5. 2. 2. T5 binasında meydana gelen değişimler ve bozulmalar . 135 6. SONUÇ VE ÖNERİLER . 149 6. 1. Swot Analizi . 149 6. 2. T5 Binası-Koruma Ve Yeniden İşlevlendirme Önerisi . 155 6. 3. Değerlendirme Ve Sonuç . 173 KAYNAKLAR . 176 ÖZGEÇMİŞ . 184