Küresel ekonomik konsensüslerin gelişmekte olan ülkelere etkisi: Ülkelere özgü sürdürülebilir kalkınma odaklı konsensüs tasarımı önerisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KÜBRA HATİCE BİLDİK

Danışman: EKREN NAZIM

Özet:

ÖZET Makro anlamda gelişmişliğin ve konsolidasyon süreçlerinin refahla eşgüdümlü bir ilerleme sağlayabilmesi için gelişmekte olan ülkelerde politika değerlendirmeleri yeniden yapılmaktadır. 2008 yılında yaşanan Küresel Finans Krizi’nin ve COVID-19 pandemisinin ortaya çıkışıyla birlikte ülkeler yeni bir sürece girmiş ve makro politikalarında köklü değişimler yaşamıştır. Bununla birlikte, iktisadi tasarımların bir uzlaşı çerçevesinde ülkelerin genel çıkarlarını koruyacak şekilde kurgulanması, gelişmekte olan ülkelerin ele alınması suretiyle ortaya çıkarılacak alternatif bir konsensüs konseptine duyulan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Sunulan alternatif konsensüs gelişmekte olan ülkelerin gelişmiş ülkeler arasına evrilmesi sürecine ışık tutacak dönüşüm paketlerinin amaçlarının ve araçlarının dizaynını içeren bir dizi ekonomik ve sosyal politikanın nasıl tasarlanması gerektiği üzerine farklı bir bakış açısı sunmaktadır. Farklı kıtalardan coğrafi denge gözetilerek seçilen 25 gelişmekte olan ülkenin yeni bir uzlaşı programıyla kırılganlıklardan kurtulabilmelerine olanak sağlanması ve alternatif maliyetlerin minimize edilmesi hedeflenen bu çalışmada, 4 istikrar paketi ve 1 destek paketi olmak üzere 5 aşamalı paket tasarımı yapılmıştır. Konsensüsün her bir paketinde farklı makro değişkenler kullanılmış ve bu değişkenler seçilen ülkeler için 1995-2020 dönemine ait verilerle Panel Veri Analizi kullanılarak istikrar ve kriz dönemlerinde büyümenin nasıl etkilendiği analiz edilmiştir. MOORA yöntemi kullanılarak ülkelerin birbirine göre çevresel ve sosyoekonomik değişkenler açısından performansları incelenmiştir. Analizlerden elde edilen sonuçlara göre ekonomi politik açıdan ülkelerin gelecekte edinebilecekleri konumlarına ilişkin değerlendirmeleri yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Konsensüs önerisi, iktisadi tasarım, Panel Veri Analizi, MOORA Yöntemi ABSTRACT Policy evaluations are being restructured in developing countries in order to ensure that the macro-development and consolidation processes can progress in a coordinated manner with welfare. With the emergence of the Global Financial Crisis in 2008 and the COVID-19 pandemic, countries faced a new process and experienced radical changes in their macro policies. However, the fact that economic designs are constructed to protect the general interests of countries within the framework of cooperation has triggered the need to put forward an alternative consensus design when developing countries are taken into account. The alternative consensus offers a different perspective on how a set of economic and social policies should be designed, including the design of the objectives and tools of the transformation packages that will shed light on the evolution of developing countries among developed countries. In this study, which aims to get rid of vulnerabilities and minimize alternative costs with a new consensus program for 25 developing countries selected from different continents, a 5-stage package design was made, including 4 stability packages and 1 support package. Different macro variables were used in each package of the consensus, and these variables were analysed by using Panel Data Analysis with the data for the period of 1995-2020 for the selected countries, and how growth was affected during periods of stability and crisis. By using the MOORA method, the performances of the countries in terms of environmental and socioeconomic variables were examined. According to the results obtained from the analyses, evaluations of the future positions of the countries in terms of political economy were made. Keywords: Consensus proposal, economic design, Panel Data Analysis, MOORA Method İÇİNDEKİLER Sayfa No. ÖZET. i TABLOLAR LİSTESİ. v KISALTMALAR LİSTESİ. vi GİRİŞ . 1 1. KÜRESEL EKONOMİ-POLİTİK GÖRÜNÜM. 4 1. 1. Küreselleşmenin Kavramsal ve Teorik Çerçevesi. 5 1. 1. 1. Küreselleşme Kavramı. 5 1. 1. 2. Küresel Ekonomilerin Yapısı ve Özellikleri. 7 1. 2. Küresel Ekonomik Konsensüsler . 10 1. 2. 1. Washington Konsensüsü . 10 1. 2. 2. Barcelona Süreci . 17 1. 2. 3. Pekin Konsensüsü . 20 1. 2. 4. Cornwall Konsensüsü . 23 2. YENİ KONSENSÜS İHTİYACININ ANALİZİ. 26 2. 1. Gelişmekte Olan Ekonomiler Makroekonomik Görünümleri. 27 2. 1. 1. Küresel Ekonomik Sistem İçindeki Konumları . 27 2. 1. 2. Makroekonomik Performanslar . 27 2. 2. Küresel Krizlerin Anatomisi . 33 2. 3. 2008 Küresel Finans Krizi . 33 2. 4. COVID-19 Krizi . 36 2. 5. Krizlerin Geleceği. 38 2. 6. Gelişmekte Olan Ülkelerin İhtiyaçları . 40 3. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN İHTİYACINA UYGUN KONSENSÜS TASARIMININ ANALİZİ. 43 3. 1. Veri Seti . 43 3. 2. Yöntem . 44 3. 2. 1. Panel Veri Analizi. 44 3. 2. 2. MOORA Yöntemi. 46 3. 3. Bulgular. 47 3. 3. 1. Panel Veri Analizi Bulguları. 49 3. 3. 2. MOORA Yöntemine İlişkin Bulgular. 54 3. 4. Gelişmekte Ülkelerin Küresel Ekonomiye Entegrasyonunda Yeni Perspektif: İstanbul Konsensüsü . 63 SONUÇ. 65 EKLER. 68 KAYNAKÇA . 79