Ahlaki kimlik ve makyavelizmin örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerinde etkisi: Ahlaki iklimin düzenleyici rolü


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMET COŞKUN

Danışman: ÜLGEN BELİZ

Özet:

Bu çalışma son yıllarda ortaya çıkan skandallar nedeniyle önemi gittikçe artan örgüt yararına ahlaki olmayan davranışları ve bu davranışların çalışanların makyavelizm ve ahlaki kimlik seviyeleri ile ilişkisini, ayrıca bu ilişkide ahlaki iklim değişkeninin düzenleyici rolünü incelemektedir. Türkçe literatürde konuyla ilgili henüz bir bildiri dışında çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca uluslararası literatürde de bu değişkenlerin ilişkisini inceleyen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırmanın örneklemini Kayseri’de mobilya imalatı işletmelerinde çalışan 569 kişi oluşturmaktadır. Araştırma neticesinde makyavelizm değişkeninin ahlaki yoksunluk, statü isteği ve diğerlerine güvensizlik alt boyutlarının örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerinde pozitif etkide bulunduğu, ancak kontrol isteği alt boyutunun anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Diğer bağımsız değişken olan ahlaki iklimin ise içselleştirme alt boyutunun örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerinde negatif; sembolleştirme alt boyutunun da pozitif etkide bulunduğunu tespit edilmiştir. Düzenleyici değişken rolü incelenen ahlaki iklimin örgüt yararına ahlaki olmayan davranışa ters-U şeklinde bir ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ahlaki iklimin makyavelizmin ahlaki yoksunluk boyutunun örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerindeki etkisinde olumlu, ahlaki kimliğin içselleştirme boyutunun örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerindeki etkisinde ise olumsuz yönlü düzenleyici rol üstlendiği tespit edilmiştir.