Dış politikada karar verme faktörü olarak TBMM: Türkiye Suriye ilişkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FEYZA NUR ÇAVUŞOĞLU

Danışman: ÖKE MİM KEMAL BÜLENT

Özet:

Özet Dış politikada karar verme teorisiyle alakalı çeşitli modeller mevcuttur. Rasyonel karar verme modeli, örgütsel süreç modeli ve bürokratik model bunların en yaygınlarıdır. Bu modellerden hangisinin daha iyi olduğuna dair bir kanı yoktur. Türkiye’de dış politikada karar verme süreçlerinde geçmişten bugüne farklı aktörlerin ön plana çıktığı görülmektedir. Bu aktörler zaman zaman hükümetin kendisi olurken, bazen kişiler bazen de Türkiye Büyük Millet Meclisi karar verme sürecinde ön plana çıkmıştır. Türkiye’nin son dönemde dış politikasını meşgul eden en önemli faktörlerden birisi Suriye’dir. Suriye’de yaşanan ve hala çözüme kavuşmamış olan iç savaş, 2021 yılı itibariyle on yılını tamamlayacaktır. Suriye’de yaşanan bu olaylar en uzun sınır komşusu olması hasebiyle Türkiye’yi yakından etkilemektedir. Yaşanan birçok olay Türkiye’nin dış politikadaki kararlarını tayin etmektedir. 2014 yılındaki Irak-Suriye tezkeresi, Kobani olayları, Şah-Fırat Operasyonu gibi olaylar bunlardan bazılarıdır. Ahmet Davutoğlu hükümetleri döneminde yaşanan bu olaylar Türkiye’nin dış politika yapımına etki eden önemli hadiselerdir. Bu olayların ve olaylara karşı hükümetin izlediği politikanın TBMM’ye de yansımaları olmuştur. Meclisteki milletvekilleri bu olayları sürekli gündeme getirmiş ve söylemleriyle dış politika yapımında etkili olmak istemişlerdir. Anahtar Kelimeler: Dış Politika, Karar Verme, Suriye Krizi, Parlamento, TBMM Abstract There are various models related to the theory of decision making in foreign policy. The rational decision-making model, the organizational process model, and the bureaucratic model are the most common. There is no opinion as to which of these models is better. It is seen that different actors have come to the fore in foreign policy decision-making processes in Turkey from past to present. While these actors were sometimes the government itself, sometimes individuals and sometimes the Turkish Grand National Assembly came to the fore in the decision-making process. One of the most important factors occupying Turkey's foreign policy in the recent period is Syria. The civil war in Syria, which has still not been resolved, will complete ten years by 2021. These events in Syria affect Turkey closely, as it is the longest border neighbor. Many events that have been experienced determine Turkey's foreign policy decisions. Incidents such as the Iraq-Syria resolution in 2014, the Kobani incidents, the ShahEuphrates Operation are some of them. These events that took place during the Ahmet Davutoğlu governments are important events that affected Turkey's foreign policy making. These events and the policy followed by the government against these events also had reflections on the Grand National Assembly of Turkey. The deputies in the parliament constantly brought these events to the agenda and wanted to be effective in foreign policy making with their rhetoric. Keywords: Foreign Policy, Decision Making, Syria Crisis, Parliament, The Grand National Assembly of Turkey İÇİNDEKİLER Özet. iii Abstract. iv GİRİŞ. 1 1. DIŞ POLİTİKA VE KARAR VERME TEORİSİ. 3 1. 1. Dış Politikada Karar Verme Süreci ve Karar Verme Modelleri . 3 1. 1. 1. Rasyonel Karar Verme Modeli. 4 1. 1. 2. Örgütsel Süreç Modeli. 5 1. 1. 3. Bürokratik Politika Modeli . 7 1. 2. Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler . 8 1. 3. Dış Politika Karar Verme Sürecinde TBMM’nin Rolü . 11 2. SURİYE İÇ SAVAŞINDA TÜRK DIŞ POLİTİKASI. 17 2. 1. Suriye Krizinin Tarihsel Arka Planı. 17 2. 2. Ahmet Davutoğlu Hükümetleri Öncesi Türkiye-Suriye İlişkileri. 28 2. 3. Türkiye ile Suriye Arasında Gerginliği Arttıran Olaylar. 31 2. 4. Ahmet Davutoğlu’nun Ortadoğu’ya Bakışı ve Hükümetleri Döneminde Türkiye-Suriye İlişkileri . 34 3. TÜRKİYE’NİN SURİYE POLİTİKASINDA TBMM TUTANAKLARI . 44 3. 1. Kobani Olayları. 44 3. 2. Suriye Tezkeresi. 46 3. 3. Şah-Fırat Operasyonu. 51 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME. 58 KAYNAKÇA. 61