Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dijital Ekonomi Ve Pazarlama Anabilim Dalı (Disiplinlerarası), Türkiye
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Cezmi Akgül
Danışman: Rahmi Deniz Özbay
Özet:
21. yüzyılın başından itibaren hız kazanan dijital dönüşüm, yalnızca
teknolojik araçların gelişimini değil, aynı zamanda ekonomik faaliyette değer
yaratmanın yapısal biçimlerini, katılımcılarını ve mekanizmalarını da kökten
değiştirmiştir. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki (BİT) gelişmeler, yapay
zekâ (AI), nesnelerin interneti (IoT) ve büyük veri analitiği gibi yenilikçi
araçlarla bir araya gelerek dijital ekonomi adı verilen yeni bir ekonomik
paradigmanın oluşmasına neden oldu. Bu paradigma geleneksel endüstriyel
toplumun ötesine geçerek ekonomik aktörlerin değer yaratma ve tüketicilerle
etkileşim kurma biçimlerini değiştirmiştir. Dijital ekonominin en belirgin
tezahürleri Spotify, Netflix, Storytel gibi dijital platformlarda görülüyor. Bu
platformlar yalnızca teknolojik yeniliği temsil etmekle kalmıyor, aynı zamanda
içerik dağıtım modellerini, tüketici davranışlarını ve iş stratejilerini
dönüştüren küresel ölçekte etkili yapı taşları haline geldi. Özellikle sesli
kitap sektörü, dijital dönüşümün kültürel ve ekonomik boyutlarının kesiştiği
noktanın parlak bir örneğidir. Fiziksel yayıncılığın sınırlarını aşan bu
sektör, kullanıcılarına sunduğu anlık erişim, kişiselleştirilmiş içerik
önerileri ve sınırsız dijital arşivleme olanaklarıyla erişim ekonomisinin
belirli bir uygulaması haline gelmiştir.Bu bağlamda Storytel gibi platformlar,
yalnızca sesli kitap sunan içerik sağlayıcılarının ötesine geçerek dijital
altyapı, veri odaklı iş modelleri ve ağ etkileri gibi dijital ekonominin temel
yapı taşlarını entegre eden bütünsel ekosistemler olarak işlev görüyor.
Platformun başarısı sıfıra yakın marjinal maliyet ilkesine ve kullanıcı
davranışlarının algoritmik analiziyle elde edilen verilere dayanan stratejilere
dayanmaktadır. Platform böylece hem içerik üreticileri hem de tüketicilerle
etkileşime girerek dinamik ve esnek bir değer zinciri yaratıyor.Ancak dijital
platformların belirli sektörler üzerindeki etkisine ilişkin bilimsel
literatürde yapılan analizlerin henüz yeterli derinliğe ulaşmadığı açıktır. Özellikle
sesli kitap platformlarının yayıncılık sektörüne etkisi, oluşturdukları yeni
telif hakkı yönetim uygulamaları ve kullanıcı verilerinin kişiselleştirme
algoritmalarında nasıl kullanıldığı daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç
duyuyor. Bu bağlamda, dijital ekonominin teorik temellerini Storytel örneğiyle
birleştiren bu tez, aşağıdaki temel sorulara cevap bulmayı amaçlamaktadır:
1.
Dijital ekonominin yapısal bileşenleri sesli kitap
sektörünün dönüşümünü nasıl etkiledi?
2.
Storytel'in iş modeli küresel başarıya ulaşmak için
dijital ekonominin hangi dinamiklerinden (ağ etkileri, sıfıra yakın marjinal
maliyetler, veri yönetimi) yararlandı?
3.
Dijital platformların gelişimi telif hakları, içerik
üreticilerinin ekonomisi ve tüketici davranışları açısından hangi etik ve
ekonomik sorunları beraberinde getiriyor?
Bu çalışmanın araştırma katkısı, dijital ekonomi literatürünün
derinlemesine sektörel analizini yapmak ve platform kapitalizmi ile içerik
üretim süreçleri arasındaki ilişkiyi disiplinlerarası bir yaklaşımla incelemektir.
Pratik katkısı, yayıncılık sektöründeki aktörlere dijital dönüşüm stratejileri
konusunda veri odaklı tahminler ve politika önerileri sunmaktır.