Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERYEM ÖZEN
Danışman: BORAT OĞUZ
Özet:ÖZET Otomotiv sektörü global bir sektör olması nedeniyle çevresel, politik, sosyolojik vb. konulara karşı duyarlılığı yüksektir. Otomotiv sektöründeki firmaların bu rekabet ortamında karşılarına çıkabilecek zorluklarla başedebilmelerinin en doğru yolu risk analizleri yapmalarıdır. Bu çalışmada otomotiv yan sanayii sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın, çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak tedarikçi seçimi yapması konu edilmiştir. Tedarikçi seçerken tüm dünyayı etkisi altına alan covid-19 salgınının ve IATF 16949:2016 gibi sektörü doğrudan etkileyen konulara da değinilmiştir. Tedarikçi kriterleri belirlenirken, firmanın tedarikçi risk analizine uygun olarak ve IATF 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Standardının gereklilikleri göz önüne alınarak beş ana kriter belirlenmiştir. Ardından firmada en az 5 yıl ve en fazla 43 yıllık iş tecrübesi bulunan üretim planlama müdürü, satın alma sorumlusu ve kalite yönetim sistem müdürü tarafından ana kriterler değerledirilmiştir. Çok kriterli karar verme yöntemlerinden, AHP, BAHP ve BTOPSIS yöntemleriyle tedarikçi seçimi yapılmıştır. Duyarlılıkları analiziyle çözüm değerlendirilmiş ve Covid-19 salgını nedeniyle firmada en yüksek puanı alan iki tedarikçi firmanın onaylı tedarikçi listesine girmesine karar verilmiştir. Anahtar Kelimeler: AHP, BAHP, BTOPSIS, covid-19, tedarikçi seçimi ABSTRACT As the automotive sector is a global sector, environmental, political, sociological, etc. high sensitivity to the issues. The most correct way for companies in the automotive industry to cope with the challenges they may face in this competitive environment is to conduct risk analyzes. In this study, it is the subject of a company operating in the automotive supplier industry to select suppliers using multi-criteria decision making methods. Issues such as the Covid-19 epidemic that influenced the whole world and the industry directly affecting the sector such as IATF 16949: 2016 were also mentioned. While determining the supplier criteria, five main criteria were determined in accordance with the company's risk analysis and considering the requirements of the IATF 16949 Automotive Quality Management Standard. Then, the main criteria were evaluated by the production planning manager, purchasing supervisor and quality management system manager who have at least 5 years and maximum 43 years of work experience in the company. Supplier selection was made using AHP, Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS methods, which are multi-criteria decision making methods. The solution was evaluated with the sensitivity analysis and it was decided that two suppliers, which received the highest score in the company due to the Covid-19 outbreak, were included in the approved supplier list. Keywords: AHP, covid-19, FAHP, FTOPSIS, supplier selection İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………………………i ÖZET . iii ABSTRACT . iv TEŞEKKÜR . v ŞEKİLLER . vi ÇİZELGELER. vii SİMGELER VE KISALTMALAR . ix 1. GİRİŞ . 1 2. LİTERATÜR ÖZETİ . 3 2. 1. Tedarik Zinciri Nedir? . 13 2. 1. 1. Tedarik zinciri yönetimi firmalara sağladığı faydalar . 14 2. 2. Tedarikçi Seçimi . 16 2. 2. 1. Tedarikçi seçimiyle ilgili yaklaşımlar . 18 2. 2. 2. Tedarikçi seçiminde yapılan hatalar . 19 3. OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİ VE COVID-19 SALGINININ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ . 21 3. 1. Otomotiv Sektöründe Tedarikçi Seçimi . 21 3. 1. 1. Covid-19’un otomotiv sektörüne etkisi . 21 3. 1. 1. 1. Covid-19 koronovirüs pandemisinin otomotiv tedarikçi seçimi 26 3. 1. 1. 1. 1. Elektrikli ve otonom araçların tedarikçi seçim kriterlerine yansımaları . 28 3. 2. IATF 16949:2016 Otomotiv Kalite Yönetim Sisteminin Otomotiv Sektöründe Tedarikçi Seçimindeki Önemi . 30 3. 2. 1. IATF 16949:2016 otomotiv KYS’ne göre tedarikçi seçimi . 33 3. 2. 2. IATF 16949:2016 otomotiv KYS’ne covid-19 salgını etkisi . 33 4. ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ . 35 4. 1. AHP Yöntemi . 35 4. 1. 1. AHP yöntemi uygulama adımları . 36 4. 1. 2. AHP yönteminin üstün ve zayıf yönleri . 39 4. 2. Bulanık AHP Yöntemi . 39 4. 2. 1. Bulanık AHP yöntemi ile karar verme adımları . 40 4. 2. 2. Chang’ın genişletilmiş analiz yöntemi adımları . 43 4. 3. TOPSIS Yöntemi . 45 4. 3. 1. TOPSIS yöntemi uygulama adımları . 45 4. 4. Bulanık TOPSIS Yöntemi . 48 4. 4. 1. Bulanık Uygulama Adımları . 48 5. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA . 51 5. 1. Bir Otomotiv Yan Sanayi Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir Firmanın Tedarikçi Seçimi Uygulaması . 51 5. 1. 1. Analitik hiyerarşi prosesine göre problemin çözümü . 56 5. 1. 2. Bulanık analitik hiyerarşi prosesine göre problemin çözümü . 65 5. 1. 3. Bulanık TOPSIS yöntemine göre problemin çözümü . 74 5. 1. 4. Duyarlılık analizinin yapılması . 76 5. 1. 5. Covid-19 salgınının firmaya etkisi . 77 6. SONUÇ VE ÖNERİLER . 79 KAYNAKLAR . 81 EKLER. 88 Ek A. Uygulama Yapılan Firmanın Tedarikçi Risk Analizi . 89 ÖZGEÇMİŞ . 90