Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, İletişim Bilimi Ve İnternet Enstitüsü, Medya Ve İletişim Çalışmaları Ana Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Tarık Sulocevizci
Danışman: CELALETTİN AKTAŞ
Özet:ÖZET Yeni iletişim ve medya teknolojilerindeki gelişmeler, yeni kullanım alanları meydana getirmiştir. Bu teknolojilerin kullanıcılara bir takım yetkiler ve yeni olanaklar sunmasının yanında bu sistem içerisinde aktif bir katılımcı hâline getirmesi, dünya çapında geniş kitlelerin yoğun ilgi görmesini sağlamıştır. Kullanıcılar ile doğrudan iletişim kurmak için birçok lider, bu teknolojileri de kullanmaya başlamıştır. Liderlerin bu teknolojileri belirli bir iletişim stratejisi kapsamında uluslararası ilişkilerde de kullanması, bir takım yeni ilişki formları ve rekabet ortamları ortaya çıkarmıştır. Trump, seçmen kitlesi ve ana akım medya ile iletişim kurmakta belirli bir iletişim stratejisi izlemiştir. Twitter paylaşımları üzerinden bir iletişim stratejisi izleyen Trump başta kendi ekibi olmak üzere birçok lider ile iletişim krizi yaşamıştır. Trump, geleneksel iletişim teamüllerinin ve kurumlarının dışına çıkarak etkisi bakımından dünyayı ilgilendiren meseleleri sosyal medya üzerinden gündeme getirmesi ve Amerikan kurumlarını bu stratejisini takip etmesi için baskı altına alması, bir takım iletişim anlayışı ve strateji farklılıkları meydana getirmiştir. Trump’ın Twitter diplomasisi, Türkiye’yi de yakından ilgilendirmesi nedeni ile başta Erdoğan olmak üzere Türk aktörlerin de gündemini meşgul etmiştir. Trump’ın söz konusu iletişim stratejisinin Türk-Amerikan ilişkilerine olumsuz yansımaları olmuştur. Türk aktörlerin, Trump ve ekibinin Türk-Amerikan ilişkileri bağlamında yaptıkları Twitter paylaşımlarına karşı geliştirdikleri iletişim stratejisi ve söylem ile Trump’ın iletişim stratejisi ve diplomatik dili arasındaki fark, bu çalışmanın araştırma konusu olmuştur. Anahtar Kelimeler: İletişim Stratejisi, Twitter, Yeni İletişim ve Medya Teknolojileri, Trump, Erdoğan. ABSTRACT Developments in new communication and media technologies have created new areas of use. The fact that these technologies provide users with some powers and new possibilities, as well as making them an active participant in this system, has attracted the attention of large masses around the world. Many leaders have also started to use these technologies to communicate directly with this users. Leaders' use of these technologies in international relations within the scope of a certain communication strategy has created some new forms of relations and competitive environments. Trump has followed a certain strategy in communicating with the electorate and the mainstream media. Trump, who followed a communication strategy through his Twitter posts, had a communication crisis with many leaders, especially with his own team. Trump, going beyond the traditional communication practices and institutions, bringing the issues that concern the world in terms of its impact to the agenda through social media and putting pressure on American institutions to follow this strategy has created some new communication understanding and strategy differences. Trump's Twitter diplomacy has also occupied the agenda of Turkish actors, especially Erdogan, as it is closely related to Turkey. Trump's communication strategy have had negative effects on Turkish-American relations. The communication strategy and discourse which developed by Turkish actors against the Trump and his team’s Twitter posts in the context of Turkish-American relations, and Trump's communication strategy and diplomatic language has been the research subject of this study. Keywords: Communication Strategy, Twitter, New Communication and Media Technologies, Trump, Erdoğan. İÇİNDEKİLER ÖZET . İİİ ABSTRACT . İV İÇİNDEKİLER . V TABLOLAR . İX KISALTMALAR . İX GİRİŞ . 1 1. YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN GELİŞİMİ VE SİYASAL İLETİŞİMDEKİ ROLÜ . 9 1. 1 KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE TEMEL KAVRAMLAR . 9 1. 1. 1 İletişim Kavramı . 10 1. 1. 2 Uluslararası İletişim . 13 1. 1. 3 Yeni İletişim ve Medya Teknolojileri . 16 1. 1. 4 Sosyal Medya ve Uygulamaları . 18 1. 2 YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN GELİŞİMİ . 23 1. 3 YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN İŞLEVLERİ . 25 1. 3. 1 Bireysel işlevi . 27 1. 3. 2 Toplumsal işlevi . 27 1. 3. 3 Uluslararası işlevi . 29 1. 4 SİYASAL İLETİŞİM BAĞLAMıNDA YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN KULLANıM ALANLARı . 30 1. 4. 1 Yeni İletişim ve Medya Teknolojilerinin Siyasal İletişime Etki Gücü . 31 1. 4. 2 Yeni İletişim ve Medya Teknolojilerinin Kamuda Kullanımı . 35 1. 4. 3 Yeni İletişim ve Medya Teknolojileri Çağında Toplumsal Örgütlenme Formları . 39 1. 5 YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN TOPLUMSAL İLİŞKİLERE YANSıMASı . 44 1. 5. 1 Yeni İletişim ve Medya Teknolojilerinin Toplumsal Gelişmelerdeki Yeri . 45 1. 5. 2 Yeni İletişim ve Medya Teknolojileri Bağlamında Kişisel Verilerin Korunması Meselesi . 47 1. 5. 3 Yeni İletişim ve Medya Teknolojilerinin Kamuoyu Oluşturmadaki Rolü . 50 1. 6 YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN SİYASET İLE İLİŞKİSİ . 53 1. 6. 1 Yeni İletişim ve Medya Teknolojilerinin Sosyal Medya Kullanıcılarının Politik Sürece Katılımları Üzerindeki Rolü . 53 1. 6. 2 Yeni İletişim ve Medya Teknolojilerindeki Gelişmelerin Ulusal Politikalara Yansımaları . 59 1. 6. 3 Yeni İletişim ve Medya Teknolojilerinin Demokratikleştirme Potansiyeli . 63 1. 6. 4 Amerikan Başkanlık Seçimlerinde Yaşanan Tartışmalar ve Yeni İletişim ve Medya Teknolojilerinin Rolü . 70 2. ULUSLARARASI İLİŞKİLERE YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN YANSIMALARI . 76 2. 1 ULUSLARARASı İLİŞKİLER İLE YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN İLİŞKİSİ 76 2. 2 YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN ULUSLARARASı İLİŞKİLERE ETKİSİ . 78 2. 3 ULUSLARARASı İLETİŞİM KURUMLARı . 82 vi 2. 4 ULUSLARARASı İLETİŞİM YAYıN ARAÇLARı . 86 2. 4. 1 Uluslararası Haber Ajansları . 86 2. 4. 2 Uluslararası Radyo-Televizyon ve Uydu Yayıncılığı . 88 2. 5 ULUSLARARASı İLİŞKİLERDE YENİ İLETİŞİM VE MEDYA TEKNOLOJİLERİNİN KULLANıM ALANLARı . 92 2. 5. 1 Yeni İletişim Teknolojileri Çağında Uluslararası Haber Akışı . 95 2. 5. 2 Dijital Çağda Kamu Diplomasisi . 98 2. 5. 2. 1 Amerikan Dijital Kamu Diplomasisi . 105 2. 5. 2. 2 Türk Dijital Kamu Diplomasisi . 109 2. 5. 2. 3 Uluslararası İlişkilerde Dijital Kamu Diplomasisi . 99 2. 5. 3 Uluslararası İlişkilerde Yeni Bir Aktör: Sosyal Medya . 111 2. 5. 4 Uluslararası İlişkilerde Twitter Diplomasisi . 117 2. 6 ULUSLARARASı İLETİŞİMİN KÜRESEL BOYUTLARı . 120 2. 6. 1 Uluslararası İletişimin Güvenlik Boyutu . 121 2. 6. 2 Uluslararası İletişimin Sosyokültürel Boyutu . 123 2. 6. 3 Uluslararası İletişimin Ekonomik Boyutu . 125 2. 7 ULUSLARARASı İLETİŞİMDE ÖZGÜRLÜK VE MAHREMİYET OLGUSU . 127 2. 8 ULUSLARARASı İLETİŞİMDE DEZENFORMASYON VE PROPAGANDA ÇALıŞMALARı . 131 2. 9 ULUSLARARASı İLETİŞİMDE GÜÇ MÜCADELESİ VE KÜRESEL DÜZENE YANSıMALARı 136 2. 9. 1 Yeni İletişim ve Medya Teknolojileri Bağlamında Küreselleşen Sorunlar . 140 2. 9. 2 Uluslararası İletişimde Tekelleşme Eğilimi . 146 3. TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİ . 151 3. 1 ERKEN DÖNEM TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİ . 151 3. 1. 1 Ticari İlişkileri . 153 3. 1. 2 Misyonerlik Faaliyetleri . 154 3. 1. 3 Diplomatik Temas . 156 3. 2 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİ . 158 3. 2. 1 İki Dünya Savaşı Arası Dönemde ilişkiler (1920-1940) . 159 3. 2. 2 İkinci Dünya Savaşı Dönemi (1940-1945) . 161 3. 2. 3 Soğuk Savaş Dönemi ve Yakınlaşma (1945-1960) . 162 3. 2. 3. 1 Truman Doktrini ve Marshall Yardımları . 164 3. 2. 3. 2 Türkiye’nin NATO'ya Katılımı . 165 3. 2. 4 Türk Amerikan İlişkilerinin Gerilemesi (1960-1980) . 165 3. 2. 4. 1 Kıbrıs Olayları ve Barış Harekatı (1962-1974) . 166 3. 2. 4. 2 Johnson Mektubu (1964) . 167 3. 2. 4. 3 Haşhaş Ekim Krizi (1968-1975) . 168 3. 2. 5 Türk-Amerikan Yakınlaşması (1980-1990) . 170 3. 2. 6 Soğuk Savaş Sonrası Türk Amerikan İlişkileri (1990-2000) . 172 3. 3 AK PARTİ DÖNEMİ TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİ (2000-2016) . 175 3. 3. 1 Bush Dönemi Türk-Amerikan İlişkileri . 175 3. 3. 2 AK Parti Dönemi Türkiye-ABD İlişkilerinde Yaşanan Bazı Krizler (2000-2016) 177 3. 3. 2. 1 1 Mart Tezkere krizi . 178 3. 3. 2. 2 Çuval Olayı . 180 3. 3. 3 Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında AK Parti Döneminde Yapılan Bazı Açılımlar 181 3. 3. 3. 1 Kıbrıs Açılımı . 182 3. 3. 3. 2 Ermeni Açılımı . 183 3. 3. 3. 3 Kürt Açılımı . 184 3. 4 OBAMA DÖNEMİ TÜRKİYE AMERİKAN İLİŞKİLERİ (2008-2016) . 185 3. 5 TRUMP DÖNEMİ TÜRK-AMERİKAN İLİŞKİLERİ (2016-2020) . 188 3. 5. 1 Trump’ın Kökeni ve Kişiliği . 189 3. 5. 2 Trump’ın Adaylık Süreci ve Seçim Tartışmaları . 191 3. 5. 3 Trump’ın Başkanlık Seçim Söylemleri . 194 3. 5. 4 Trump’ın Ana Akım Medya ile İlişkisi . 198 3. 5. 5 Trump’ın Ortadoğu Politikası ve Türkiye . 205 3. 5. 6 Trump’ın Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Twitter Diplomasisi . 209 3. 5. 6. 1 Trump’ın Dış Politika Stratejisinde Sosyal Medya Pratiği . 211 3. 5. 6. 2 Trump’ın Diplomatik Dili ve Twitter Diplomasisi . 214 3. 5. 6. 3 Trump’ın Twitter Kullanım Stratejisi . 218 3. 5. 7 Trump Dönemi Türk-Amerikan İlişkilerinde Kriz Odakları . 222 3. 5. 7. 1 Suriye Krizi ve ABD’nin Suriye’deki Askeri Varlığı . 223 3. 5. 7. 2 Iran Kaynaklı Sorunlar . 228 3. 5. 7. 3 Halk Bank Olayı . 230 3. 5. 7. 4 Kaşıkçı Cinayeti . 231 3. 5. 7. 5 Filistin Meselesi . 232 3. 5. 7. 6 Patriot, S 400 ve F-35 Meselesi . 234 3. 5. 7. 7 Brunson Krizi . 236 3. 5. 7. 8 YPG/PKK Sorunu . 239 3. 5. 7. 9 Doğu Akdeniz Meselesi . 240 3. 5. 7. 10 FETÖ Sorunu . 242 3. 5. 7. 11 IŞİD Sorunu . 243 3. 5. 7. 12 Venezuela Krizi . 245 3. 5. 8 Trump Döneminde Yaşanan Krizlerin Türk-Amerikan İlişkilerine Etkileri . 247 3. 5. 8. 1 Siyasi Göstergeler . 247 3. 5. 8. 2 Ekonomik Göstergeler . 251 3. 5. 8. 3 Güvenlik ve Askeri Göstergeler . 255 4. ARAŞTIRMA BÖLÜMÜ . 261 4. 1 ARAŞTıRMA YÖNTEMİ . 261 4. 2 PROBLEMİN TANıMLANMASı . 262 4. 3 ARAŞTıRMANıN AMACı VE ÖNEMİ . 264 4. 4 ARAŞTıRMANıN SıNıRLıLıKLARı . 265 4. 5 EVREN VE ÖRNEKLEM . 266 4. 5. 1 Evren . 267 4. 5. 2 Örneklem . 267 4. 5. 3 Araştırma Modeli . 267 4. 6 ARAŞTıRMA SORULARı . 268 4. 6. 1 Araştırma Ana Sorusu . 269 4. 6. 2 Araştırmanın Alt Soruları . 269 4. 7 VERİLERİN TOPLANMASı . 270 4. 8 KATEGORİLEŞTİRME SÜRECİ . 271 4. 9 ARAŞTıRMALARıN BULGULARı . 273 4. 9. 1 Trump’ın Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Yapmış Olduğu Twitter Paylaşımları . 273 4. 9. 1. 1 Trump’ın Brunson ile İlgili Tweetleri . 275 4. 9. 1. 2 Trump’ın Kaşıkçı Olayı İlgili Yaptığı Twitter Paylaşımları . 282 4. 9. 1. 3 Trump’ın Suriye’den Çekilme Kararı ve Bu Konuda Attığı Tweetler . 285 4. 9. 1. 4 Trump’ın Barış Pınarı ile İlgili Yaptığı Twitter Paylaşımları . 292 4. 9. 1. 5 Trump’ın Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında IŞİD ile İlgili Paylaşımları . 314 4. 9. 1. 6 Türkiye ile Krizlere Neden Olan Ama Trump’ın Twitter Paylaşımlarına Konu Olmayan Olaylar 317 4. 9. 2 Mike Pence’in Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Twitter Paylaşımları . 318 4. 9. 2. 1 Mike Pence’in Brunson ile İlgili Tweetleri . 318 4. 9. 2. 2 Mike Pence’in Suriye’den Çekilme ile İlgileri Twitter Paylaşımları . 327 4. 9. 2. 3 Mike Pence’in Barış Pınarı Hakkında Twitleri ve Analizi . 327 4. 9. 3 Mike Pompeo'nun Türk –Amerikan İlişkileri Bağlamında Türkiye ile İlgili Twitter Paylaşımları . 329 4. 9. 3. 1 Mike Pompeo’nun Brunson ile İlgili Attığı Tweetler . 330 4. 9. 3. 2 Mike Pompeo’nun Amerikan Askerlerinin Suriye’den Çekilmesi ile İlgili Tweetleri . 331 4. 9. 3. 3 Barış Pınarı Hareketi ile İlgili Paylaşımları . 333 4. 9. 3. 4 Bahar Kalkanı ile İlgili Paylaşımları . 335 4. 9. 3. 5 Covid-19 il ilgili Paylaşımları . 336 4. 9. 3. 6 Konsolosluk Çalışanı ile İlgili Paylaşımı . 337 4. 9. 3. 7 Ayasofya ilgili paylaşımları . 337 4. 9. 3. 8 Suriye’deki Terör Eylemleri ile İlgili Paylaşımları . 338 viii 4. 9. 4 Recep Tayyip Erdoğan’ın Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Yapmış Olduğu Twitter Paylaşımları . 338 4. 9. 4. 1 Taziye ve Geçmiş Olsun Mesajları . 341 4. 9. 4. 2 Erdoğan’ın Kudüs ile İlgili Paylaşımları . 342 4. 9. 4. 3 Erdoğan’ın Brunson İle İlgili Paylaşımları . 343 4. 9. 4. 4 Erdoğan’ın Sınır Ötesi Operasyonlar ile İlgili Paylaşımları . 344 4. 9. 4. 5 Erdoğan’ın IŞİD ile İlgili Paylaşımları . 351 4. 9. 5 Mevlüt Çavuşoğlu’nun Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Twitter Paylaşımları. 352 4. 9. 5. 1 Tebrik Paylaşımları . 352 4. 9. 5. 2 İkili Görüşmeler İle İlgili Paylaşımlar . 353 4. 9. 5. 3 Kudüs İle İlgili Paylaşımlar . 356 4. 9. 5. 4 Yaptırım ve Ticari İlişkiler Hakkında Paylaşımları . 358 4. 9. 5. 5 Terör Örgütleri Hakkında Paylaşımları . 359 4. 9. 5. 6 İran İle İlgili Paylaşımları . 360 4. 9. 5. 7 Barış Pınarı Harekatı İle İlgili Paylaşımlar . 360 4. 9. 5. 8 Ermeni Tasarısı Hakkında Twitter Paylaşımı . 361 4. 9. 5. 9 Barış Kalkanı Harekatı Bağlamında Twitter Paylaşımları . 361 4. 9. 5. 10 Pelosi Hakkında Twitter Paylaşımı . 362 4. 9. 6 İbrahim Kalın’ın Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında ABD ile İlgili Twitter Paylaşımları . 362 4. 9. 6. 1 Güvenlik ve Terör Örgütleri Hakkındaki Paylaşımları . 363 4. 9. 6. 2 Kalın’ın Kudüs ile İlgili Paylaşımları . 366 4. 9. 6. 3 Zeytin Dalı Harekatı İle İlgili Paylaşımları . 369 4. 9. 6. 4 Kalın’ın İran ile İlgili Twitter Paylaşımları . 370 4. 9. 6. 5 Kalın’ın Yaptırımlar İle İlgili Paylaşımları . 371 4. 9. 6. 6 Kalın’ın Kaşıkçı Cinayeti İle İlgili Paylaşımları . 373 4. 9. 6. 7 Kalın’ın Venezuela İle İlgili Twitter Paylaşımları . 373 4. 9. 6. 8 Kalın’ın Barış Pınarı Hareketi İle İlgili Paylaşımları . 374 4. 9. 6. 9 Kalın’ın Ermeni Tasarısı İle İlgili Paylaşımları . 378 4. 9. 6. 10 Bahar Kalkanı ile İlgili Twitter Paylaşımları . 378 4. 9. 6. 11 Kalın’ın Ayasofya ile İlgili Paylaşımları . 379 4. 10 KODLAMA SÜRECİ . 380 4. 11 VERİLERİN ANALİZİ . 383 4. 11. 1 İki Ülkenin Lider ve Yetkililerine Ait Tweetlerin Sıklık ve Frekans Analizi . 383 4. 11. 1. 1 Trump ile Pence ve Pompeo’ya Ait Tweetlerin Frekans Analizi . 385 4. 11. 1. 2 Erdoğan ile Kalın ve Çavuşoğlu’na Ait Tweetlerin Frekans Analizi . 386 4. 11. 2 İki Ülkenin Lider ve Yetkililerine Ait Tweetlerin Ki-Kare Yöntemine Göre Analizi . 387 4. 11. 2. 1 Trump ve Pence’e Ait Tweetlerin Ki-Kare Yöntemine Göre Analizi . 387 4. 11. 2. 2 Trump ve Pompeo’ya Ait Tweetlerin Ki-Kare Yöntemine Göre Analizi . 389 4. 11. 2. 3 Erdoğan ve Çavuşoğlu’na Ait Tweetlerin Ki-Kare Yöntemine Göre Analizi . 390 4. 11. 2. 4 Erdoğan ve Kalın’a Ait Tweetlerin Ki-Kare Yöntemine Göre Analizi . 392 4. 11. 3 Değerlendirme ve Tartışma . 394 4. 11. 3. 1 Trump’ın Tweetlerinin Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Değerlendirilmesi . 394 4. 11. 3. 2 Pence’in Tweetlerinin Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Değerlendirilmesi . 397 4. 11. 3. 3 Pompeo’nun Tweetlerinin Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Değerlendirilmesi . 398 4. 11. 3. 4 Erdoğan’ın Tweetlerinin Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Değerlendirilmesi . 400 4. 11. 3. 5 Çavuşoğlu’nun Tweetlerinin Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Değerlendirilmesi . 402 4. 11. 3. 6 Kalın’ın Tweetlerinin Türk-Amerikan İlişkileri Bağlamında Değerlendirilmesi . 403 5. SONUÇ . 405 6. KAYNAKÇA . 417