Borsa endeksi belirleyicileri: BİST 100 endeksi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Finans Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HALİL ÖMER FURKAN BODUR

Danışman: ÖZCAN YUNUS

Özet:

ÖZET Tarihi milattan öncesine kadar giden borsa, her dönemde varlığını devam ettirmiş ve günümüzde ülke ekonomileri açısından en önemli göstergelerinden birisi olabilmeyi başarmıştır. Günümüzde ister gelişmiş ister gelişmekte tüm ülkelerde borsaların varlığından söz edebiliriz. Finansal bir aracı olarak borsaların en önemli fonksiyonu fon fazlası olan kesimden fon açığı olan kesime doğru kaynakların etkin bir şekilde dağılımı gerçekleştirerek ülke ekonomilerinin gelişimine katkı sağlamalarıdır. Borsa İstanbul (BİST) Anonim Şirketi yürürlüğe giren 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 138. maddesine dayanarak, borsacılık faaliyetlerini yerine getirmek amacıyla kurulmuştur. Günümüzde 477 şirket BİST’te faaliyet göstermekte ve bunlardan piyasa değeri ve işlem hacmi bakımından en yüksek 100 hisse BİST100’de yer almaktadır. Bu çalışma ile BİST100 endeksinin belirleyicileri çeşitli makroekonomik ve finansal değişkenler kullanılarak ARDL Modeli ile analiz edilmektedir. Analiz sonuçlarına göre altın fiyatları ve işsizlik oranları ile BİST100 endeksi arasında uzun dönemli anlamlı negatif yönlü bir ilişki söz konusu iken; enflasyon, faiz ve sanayi üretim endeksi arasında pozitif yönlü istatistiksel açıdan anlamlı ilişkiler hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Türkiye Ekonomisi, Borsa Endeksleri, Finansal Piyasalar, ARDL Modeli ABSTRACT The stock market, whose history goes back a long way, has continued its existence in every period throughout the history and has managed to become today one of the most important indicators for economies. Nowadays, whether developed and developing countries, almost each country has a stock exchange market. As a financial intermediary, the most important function of stock exchanges is to contribute to the development of national economies by effectively distributing the resources from those who have surplus funds to those who have a shortage of funds. Borsa Istanbul (BİST) Incorporated Company was established in order to fulfill the stock exchange activities based on the 138th article of the Capital Market Law numbered 6362. Today, 477 companies operate in BİST and the highest 100 shares among them in terms of market value and transaction volume are included in BİST100 index. In this study, determinants of BİST100 index are analyzed with ARDL Model by using various macroeconomic and financial variables. Keywords: Turkish Economy, Stock Exchange Indices, Financial Markets, ARDL Model İÇİNDEKİLER ÖZET. III ABSTRACT. IV TEŞEKKÜR. V TABLO LİSTESİ. VI ŞEKİL LİSTESİ. VII GİRİŞ. 1 1. BORSA. 4 1. 1. Borsa Kavramı. 4 1. 2. Borsanın Türleri. 5 1. 3. Borsanın Tarihçesi . 7 1. 3. 1. Dünyada Borsanın Tarihçesi. 7 1. 3. 2. Türkiye’de Borsanın Tarihçesi. 9 1. 3. 2. 1. Osmanlı Dönemi . 9 1. 3. 2. 2. Türkiye Cumhuriyeti Dönemi. 10 1. 4. Dünya’da Gelişmiş Bazı Borsalar. 13 1. 4. 1. New York Borsası . 13 1. 4. 2. NASDAQ Borsası . 14 1. 4. 3. Japon Borsa Grubu . 14 1. 4. 4. Şangay Borsası. 15 1. 4. 5. Hong Kong Borsası . 15 2. BORSA İSTANBUL (BİST) . 19 2. 1. Borsa İstanbul’un Kuruluşu. 19 2. 2. Borsa İstanbul Üyeleri, İştirakler ve Ortaklık Yapısı . 21 2. 3. Borsa İstanbul’un Özellikleri. 23 2. 4. Borsa İstanbul’da İşlem Gören Yatırım Araçları. 25 2. 5. Borsa İstanbul’un Dünya Borsaları İle Karşılaştırılması . 27 2. 6. Borsa İstanbul Verilerinin Analizi . 28 3. BİST ENDEKSLER. 31 3. 1. BİST Pay Endeksleri. 32 3. 1. 1. BİST 100 Endeksi . 33 3. 1. 2. Temettü Endeksleri. 35 3. 1. 3. Kurumsal Yönetim Endeksi. 36 3. 2. BİST KYD Endeksleri . 37 3. 3. BİST Strateji Endeksleri. 40 3. 4. BİST Altın Endeksleri. 41 4. BORSA ÜZERİNE YAPILAN AMPİRİK ÇALIŞMA ÖRNEKLERİ. 41 5. BORSA ENDEKSİ BELİRLEYİCİLERİ . 45 5. 1. Veri Seti ve Yöntem. 45 5. 2. Analiz ve Bulgular . 47 SONUÇ. 56 KAYNAKÇA. 60