Sinemada görüntü düzenlemesi: Günümüz Türkiye sineması çerçevesinde bir değerlendirme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: VAHİT ÖZDEMİR

Danışman: SİVAS GÜLÇUR ALA

Özet:

Araştırmamızın amacı Türkiye sinemasında görüntü düzenlemesinin gelişimi ve bugünkü durumunun film analizleri çerçevesinde incelemektir. Bu kapsamda ilk önce sinemanın temelini oluşturan hareketli görüntünün dünyada ortaya çıkışı araştırılmıştır. Daha sonra sinemanın diğer sanatlardan ayrılarak kendi dilini oluşturma çabalarına değinilmiştir. Kendi dilini oluşturan sinema artık tüm dünyada yedinci sanat olarak kabul görmüştür. Hareketli görüntünün tam anlamı ile sinematografik bir değer taşıması için bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bu özelliklerden biri, izleyiciyi etki altına almak ve belli bir sinema dilini oluşturmak adına görüntülerin belirli kurallara göre düzenlenmesidir. Araştırmamızın ilk bölümünde sinemanın ortaya çıkış evrelerinden bahsedildikten sonra ikinci bölümde görüntü düzenleme kurallarına teknik açıdan bakılmıştır. Üçüncü bölümde ise, görüntü düzenleme konusunda Türk sinemasının günümüze kadar olan gelişimine bakılmıştır ve bu kapsamda 1996 yapımı “Eşkıya” filmi İle 2010 yapımı “Av Mevsimi” filminin görüntü düzenleme kurallarına göre analizi yapılmıştır. Tez çalışmasına başlarken öncelikle konuyla ilgili yazılı ve görsel kaynak taraması yapılmış, ardından görüntü yönetmeni Uğur İçbak’ın 20 Kasım 2013 tarihli “Boğaziçi Film Festivali” kapsamında düzenlenen atölye çalışması gözlemlenmiştir. Elde edilen veriler ışığında araştırma kapsamındaki filmler analiz edilmiştir. Araştırmamız esnasında, yeterli yatırım yapılmadığı ve gerekli önemin gösterilmediği Türk sinemasının 1970’lerden sonra büyük bir çöküşe doğru gittiği görülmüştür. Bu çöküşe neden olan etmenlerden biri, Amerikan sinemasında kullanılan sinema tekniğinin ve görsel kalitenin Türk sinemasında olmayışıdır. Bu durum 1990’lı yıllara kadar devam etmiştir. 1990’larda ise farklı sinema diline sahip yönetmenler film yapmaya başlamış ve okullu olarak adlandırabileceğimiz görüntü yönetmenleri ortaya çıkarak dramatik ve psikolojik atmosfer oluşturma adına görüntüyü kaliteli bir şekilde kullanmaya başlamışlardır. Bu değişimler Türk sinemasının yeniden yükselişe geçmesini sağlamıştır. Araştırmamızın sonucunda görüyoruz ki günümüzde Türk filmlerini seyretmek için milyonlarca izleyici sinema salonlarını doldurmaktadır. Türk filmleri teknik ve estetik açıdan yabancı filmlerle yarışır duruma gelmiştir hatta ülkemizde birçok Türk filmi yabancı filmlerden daha fazla gişe yapmaktadır. Bunun en büyük sebeplerinden biri de artık sinemamızda aydınlatma, kamera hareketleri, çekim ölçekleri, çerçeve düzenlemesi, ses ve kurgu bağlamında görüntülerin izleyiciyi etki altına alabilecek atmosferde ve kalitede olmasıdır.