Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BÜKRA DOĞANER
Danışman: FİDAN YAHYA
Özet:ÖZ İşletmelerin karlılık sağlayarak rekabet ortamında öne geçmeleri için lojistik faaliyetlerin rolü büyüktür. Lojistik faaliyetler her sektöre hitap edecek şekilde geliştirilmektedir. Dünya üzerinde hızla büyüyen ve gelecek vadeden sektörlere bakıldığında helal sektörü dikkat çekmektedir. Hem artan Müslüman nüfusunun etkisiyle hem de sağlıklı ve temiz olması gibi nedenlerden ötürü talep gösteren insanlar helal ürünlere ve hizmetlere olan ilginin artmasını sağlamışlardır. Bu ilgiyi karşılamak üzere helal endüstrisinde birçok sektör hizmet vermektedir. Helal ürünlerin ham madde temininden başlayarak müşteriye ulaşıncaya kadar geçirdiği süreçte helalliğini koruması ve şüpheli durumla karşılaşmaması için helal lojistik hizmeti verilmektedir. Helal lojistik her türlü ürünün üretim, depolama, paketleme ve satış gibi faaliyetlerini kapsamaktadır. Bir ürünün helal olarak tanımlanması için lojistik süreçlerinin de helal kurallara uygun yürütülmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı helal ve sağlıklı gıdanın tüketiciye ulaşmasında stratejik öneme sahip olan helal lojistik faaliyetlerinin açıklanması ve helal lojistik faaliyetlerinin hem uluslararası hem de Türkiye bazında gelişmesini engelleyen sorunların ele alınıp çözüm üretilmesidir. Çalışmada helal sektörünün küresel boyutta analizi yapılarak helal lojistik sektörünün gelişmesi için gerekli etkenler ele alınmıştır. Dünyada uygulamada olan helal lojistik faaliyetleri incelenip örnek verilmiş ve Türkiye’deki helal lojistik işletmelerinin durumu analiz edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Helal lojistik, Helal Tedarik Zinciri, Helal Sertifikası, Lojistik Yönetimi ABSTRACT Logistics activities have a great role in enabling businesses to get ahead in the competitive environment by providing profitability. Logistics activities are being developed to appeal to every sector. When we look at the rapidly growing and promising sectors in the world, the halal sector draws attention. People, who demanded due to both the effect of the increasing Muslim population and the reasons such as being healthy and clean, increased the interest in halal products and services. In order to meet this interest, many sectors serve in the halal industry. Halal logistics service is provided in order for halal products to protect their halalness and not to encounter any suspicious situation in the process from raw material procurement to reaching the customer. Halal logistics covers activities such as production, storage, packaging and sales of all kinds of products. For a product to be defined as halal, logistics processes must also be carried out in accordance with halal rules. The aim of this study is to explain the halal logistics activities, which have strategic importance in the delivery of halal and healthy food to the consumer, and to address the problems that prevent the development of halal logistics activities both internationally and in Turkey, and produce solutions. In the study, the necessary factors for the development of the halal logistics sector were discussed by making a global analysis of the halal sector. Halal logistics activities in practice in the world are examined and examples are given and the situation of halal logistics enterprises in Turkey is analyzed. Key Words: Halal logistics, Halal Supply Chain, Halal Certificate, Logistics Management İÇİNDEKİLER ÖZ. v ABSTRACT. vi TABLOLAR LİSTESİ. x ŞEKİLLER LİSTESİ. xi KISALTMALAR LİSTESİ . xii GİRİŞ…. ……………………………………………………. …. …………. ……. 1 I. HELAL KAVRAMI……………………………. ……. …………………. ……. 3 A. Helal Kıstasları. ………………………………………………………. 4 1. Ürünlerin Helalliğinin Belirlenmesinde İstihlak ve İstihale………. …6 2. Helallik Açısından Gıda Katkı Maddeleri……. ………………………7 B. Helal Sektörü. ………. ………………………………………………. 9 II. STRATEJİK BİR HALKA OLARAK HELAL LOJİSTİK…. …………. 11 A. Lojistiğin Temel Amaçları ve İlkeleri…. ………………. …. 12 B. Lojistik Faaliyetler. ……. …………………………………………. 13 1. Ulaştırma………. ……………………………………………………. 1313 2. Depolama……. ………………………………………………………17 3. Paketleme…………………. …………………………………………18 4. Stok Yönetimi…………………………. …. ……………………. 18 5. Elleçleme……………………. ………………………………………18 6. Diğer Faaliyetler……………………. ………………………………. 19 7. Lojistik Faaliyetlerin İşletmenin Rekabet Edebilirliğine Etkisi. ……19 C. Helal Lojistik. ………………………………………………………. 19 1. Helal Lojistik Yaklaşımı. ………………. ……………………. 20 2. Helal Lojistik Ve Geleneksel Lojistik Süreçlerinin Karşılaştırması. 24 3. Helal Lojistik ve Toplum Sağlığı İlişkisi. 27 D. Uluslararası Pazarda Helal Ürünün Yeri ve Lojistiği. ………. ……. 288 E. Helal Lojistikte Risk Yönetimi Ve Kontrol Sistemleri. ………. 399 1. Helal Lojistikte Kullanılan Takip Sistemleri. ………………. 40 2. HACCP ve Helal Lojistik Uygulaması………………. …. ………. 41 F. Helal Değer Zinciri…………. ……………. …………………. …. 50 G. Helal Lojistikte Dikkate Alınması Gereken Hususlar. ………. 52 1. Helal Sertifikalarının Kapsamı…………. …………. 53 2. Gıda Katkı Maddeleri Ve Gıda Lojistiği………………. …53 3. Denetimler. …………………………………………. 55 4. Tedarik Zinciri Süreçlerinde Kullanılan Ekipmanlar ve Malzemeler. 56 5. Temizlik……. ………………………………………………………. 56 6. İnsan Kaynakları Eğitimi……………. ……………………………58 H. Helal Lojistiğin Gelişmesini Etkileyen Sorunlar…. ………. 58 1. Uluslararası İslami Kuruluşların etkin olmaması………. ……. 60 2. Genel Kabul Edilen Standart ve Sertifika Olmaması……. …………. 61 3. Uluslararası Akreditasyon Sağlanamaması………. …………………61 4. Fıkıh Karar Mekanizmasının Merkezi Olmaması…………. …. 62 5. Eğitimli İnsan Kaynağı Eksikliği………. …………………………62 6. Müşterilerin Talebindeki Belirsizlik………………………. ………. 63 7. Günümüz Teknolojilerinin Kullanılmaması ve AR-GE Çalışmalarının Eksikliği. 64 8. Sağlıklı Gıda Kontrol Otoriteleri ile İlişki ve İrtibat Eksikliği. …. 64 9. Paketleme Süreçlerinde Yaşanan Sorunlar…. ………………. 64 10. Helal Lojistiğin Neden Olduğu Maliyet. 65 III. HELAL SERTİFİKASYONU………………………. ……………………. 68 A. Uluslararası Helal Belgeleri Ve Helal Standartları……. 71 1. İslam İşbirliği Teşkilatı ve SMIIC………………. ………. 72 2. Malezya İslâmî Kalkınma Kurumu (JAKIM)…………………. …. 84 3. Uluslararası Helal Formu (IHI) Helal Standardı . 86 4. Diğer Sertifikalar ve Standartlar………………………. 87 B. Türkiye’de Helal Sertifikalandırma Ve Helal Lojistik. …87 1. Helal Akreditasyon Kurumu (HAK)…………………. …. 89 2. Türk Standartları Enstitüsü (TSE). ……………. ……………. 91 3. GİMDES……………………………. ………. 93 4. Türkiye’de Helal Lojistik Sertifikası Uygulamaları. 100 SONUÇ. 103 KAYNAKÇA. 108