Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: MEHMET SAVAŞ GİRGİN
Danışman: DENİZ BAŞAR ÖZLEM
Özet:Çalışma yaşamına yeni yetenekler kazandıran, teori temelli çalışmaları reel iş dünyasında uygulamaya dönüştürecek projeleri hazırlayan akademisyenlere çalıştıkları üniversitelerde görüşlerini ifade etme bağlamında ne kadar söz hakkı verildiğini görebilmek bu çalışmanın ana konusu olmuştur. Akademisyenlerin ses davranışlarını etkilemesi beklenen beş büyük kişilik özelliği ve öz yeterlilik araştırmanın modelinde bağımsız değişken olarak yer almıştır. Ekonomik koşullar veya olumsuz örgüt iklimi gibi nedenlerle iş güvencesizliği yaşayan akademisyenlerin nasıl ses davranışı sergiledikleri araştırmanın bir diğer konusu olmuştur. Bu araştırmada İstanbul’daki devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan akademisyenlerin ses davranışını etkileyen kişilik özellikleri ve öz yeterlilik faktörleri incelenmiştir. Beş büyük kişilik özelliklerinden deneyime açıklık, sorumluluk, dışa dönüklük, uyumluluk, nevrotiklik boyutları ve öz yeterlilik ile çalışan sesliliği arasında olumlu yönde ilişki beklenmiştir. Bunun dışında, iş güvencesizliğinin bu ilişkiyi düzenleyici değişken olarak etkileyeceği tahmin edilmiştir. Araştırmada İstanbul’da dokuzu devlet, on dokuzu vakıf olmak üzere 28 üniversitede 496 akademisyene tabakalı örneklem yöntemiyle ulaşılarak anket uygulanmıştır. Yapısal eşitlik modeli kurularak sonuçlar analiz edilmiştir. Faktör analizi sonucunda kişilik özelliklerinden uyumluluk maddelerinin faktör yüklerinin yeterli olmayışından dolayı bu boyut araştırma dışında bırakılmıştır. Bu noktada kişilik özelliklerinden geri kalan dört boyut ile araştırmaya devam edilmesine karar verilmiştir. Yapılan analizler neticesinde kişilik özelliklerinden nevrotiklikle çalışan sesliliği arasında negatif yönde ilişki bulunmuştur. Model sonuçlarına göre sadece nevrotiklik boyutunun çalışan sesliliği üzerinde etkisi olduğu görülmüştür. Analizlerine devam edilen sorumluluk, deneyime açıklık ve dışa dönüklük kişilik özelliklerinin ve öz yeterliliğin ses davranışına etki ettiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca sorumluluk, nevrotiklik, deneyime açıklık ile çalışan sesliliği ilişkisinde iş güvencesizliğinin düzenleyici değişken olarak rolü bulunamamıştır. Kişilik özelliklerinden dışa dönüklük boyutunun ve öz yeterliliğin çalışan ses davranışına etkisinde iş güvencesizliğinin düzenleyici değişken olarak rolü olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlara göre, iş güvencesizliği yaşanan bir üniversitede dışa dönüklük ve öz yeterlilik düzeyleri yüksek olan akademisyenlerin daha fazla ses çıkartma davranışı gösterecekleri ii sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan araştırmada devlet ve vakıf üniversitesi çalışanları arasında ses davranışı gösterme eğiliminde fark bulunamamıştır. Bu araştırma, kişilik ve öz yeterlilik gibi bireysel faktörlerin iş güvencesizliği yaşanan bir kurumda çalışanların ses çıkartma davranışını nasıl etkilediğini inceleyen öncü çalışmalar arasındadır. Araştırmanın sonuçları değerlendirilirken hem bireysel özellikler hem de durumsal değişkenler dikkate alınmıştır.