Sosyo-ekonomik bir medya gerçekliği olarak televizyon vaizliği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İSMİHAN ŞİMŞEK

Danışman: ÇAMDERELİ METE

Özet:

Televizyon vaizliği, dünyada 1970’li yıllarda Türkiye’de ise 1980’li yıllarda ekranlarda yer bulmuş bir medya ürünüdür. Din ve medyanın iş birliği sonucunda ortaya çıkan kavram son yıllarda sosyal bilimcilerce evrensel bir rağbet olarak görülen “kutsala dönüş” olgusu ile popülerleşmeye başlamıştır. Medyanın, dinin tebliğ görevini sürdürmede kullanılmaya başlamasıyla yeni bir döneme giriş yapılmıştır. Çağın gerekliliği haline gelen teknolojik gelişmelerin takibi klasik vaiz algısının değişime uğramasına sebep olmuştur. Medya ve dinin ortak amacı olan kitlelere hitap edebilme gücüyle televizyon vaizliği, hem mesajın doğru ve gerçek verilmesini hem de basit ve etkili aktarımını öncelemektedir. Medya üreticisi ve tüketicisi arasındaki ilişkiye yön vermesi açısından televizyon vaizliği, reytinge sunduğu katkıyla bu yönlendirmeyi kanıtlar niteliktedir. Ancak televizyonun ticari yapısı, dinin manevi yapısı ile karşı karşıya geldiğinde çelişkilerin ortaya çıktığı görülmektedir. Son yıllarda dini bilgiye duyulan ihtiyacın artması ve gündelik yaşamda teknolojinin vazgeçilmezliği yeni problemlerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Toplumun kayıtsız kalamayacağı din ve dini içerikler televizyon ekranında her daim karşılık bulmuş, karşılığı azaldığı zaman ilgi çekici söylemlerle renklendirilmeye ve içeriğinden uzaklaştırılmaya başlanmıştır. Zamanla değişime uğrayan içerikler, dinin kendi kurallarından çok medyanın kurallarına göre şekil almıştır. Yeni şekliyle televizyon vaizliğinin, asıl amacı, yararlılığı, medya içindeki konumu ve ekonomik çıkarları eleştirilmeye başlanmış, avantajları ve dezavantajları sorgulanmıştır.