Hizmetkar liderlik davranışının örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi ve aracı faktörlerin rolü: Bankacılık sektörü üzerinde bir araştırma


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYLİN DEMİRAY ÖZDEN

Danışman: YALÇINTAŞ MURAT

Özet:

Globalleşme ve teknoloji kaynaklı hızlı değişim tüm sektörleri derinden etkilemektedir. Bu nedenle kurumlar varlıklarını sürdürebilmek için artık daha fazla mücadele etmektedir. Kurumların rekabette bir adım önde olmalarında ve sürdürülebilir rekabet avantajı elde etmelerinde, insan kaynakları daha kritik ve stratejik bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla işgörenlerin yetkinlikleri, becerileri ve davranışları bir kurumun başarısına direkt etki etmektedir. Kurumun performansına ve başarısına önemli etkisi olan unsurlardan biri de işgörenlerin sergiledikleri örgütsel vatandaşlık davranışıdır. Örgütsel vatandaşlık davranışı, işgörenlerin kendi görev tanımları dışında, gönüllü olarak, bir sözleşmeye bağlı olmaksızın ve bir ödül beklentisi olmadan sergiledikleri davranışlardır. Bu tez çalışmasında işgörenlerin örgütsel vatandaşlık davranışında önemli etkisi olabilecek kavramlara odaklanılmıştır. Bu çalışmanın amacı, hizmetkar liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi ve bu etki üzerinde aracı faktörlerin rolünün araştırılmasıdır. Bankacılık sektöründe gerçekleştirilen araştırmada; pozitif psikolojik sermaye ve destekleyici örgüt ikliminin, hizmetkar liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide aracılık etkisi incelenmiştir. Bankacılık sektöründe çalışan 208.878 kişiden tabakalı örneklem yöntemi ile seçilen 500 kişi araştırmanın örneklem grubunu oluşturmaktadır. Bankacılık sektörü, sağladığı istihdam, gayrisafi yurtiçi hasıladaki payı ve ekonomiye katkıları ile Türkiye‘nin önemli sektörlerindendir. Ayrıca bankacılığın hizmet sektörü içinde yer alması, araştırmanın bankacılık sektörü üzerinde gerçekleştirilmesinde tercih sebebi olmuştur. Araştırma verilerinin analizinde, sosyal bilimlerde son dönemlerde sıkça kullanılan yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, hizmetkar liderlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide pozitif psikolojik sermaye ve destekleyici örgüt ikliminin aracılık etkisi olduğu yönünde bulgulara ulaşılmıştır. Ayrıca demografik özelliklere göre işgörenlerin hizmetkar liderlik, pozitif psikolojik sermaye, destekleyici örgüt iklimi ve örgütsel vatandaşlık davranışına göre farklılık gösterip göstermediği irdelenmiştir.