Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ARZU KOLÇAK
Danışman: ÖZ SABRİ
Özet:ÖZET Ülkelerin zenginliği ve yoksulluğu tarih boyunca araştırma konusu olmuştur. Bu bağlamda, ülke nezdinde zenginliğin en önemli kaynakları olarak görülen yer altı zenginlikleri mercek altına alınmış ve araştırmaya değer olarak görülmüştür. Türkiye, Zonguldak havzasında maden ocakları üzerine, Osmanlı döneminde ilk yazılı normları üretmesinin ardında da aynı anlayış olabileceği görülmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de yer altı madenlerinin kullanımında, üretilmesinde katma değerli ürünlere dönüştürülmesinde ve alternatif kullanım alanlarının geliştirilmesi ve hammadde olarak ihracında politika geliştirme ve mevcut yaşanan sorunlar nitel olarak araştırılmış, sürdürülebilirlik konusu fenomenoloji metodu desteği ile analitik hiyerarşik süreç (Analytical Hierarchy Process – AHP) analizi ve literatür çalışması yapılmış ve nihayet sürdürülebilirlik konusunda ekonomik bakış açısından “Üretici Üzerindeki Vergi Yükü” 0,37 katsayısı ile ilk sırada iken, sosyal bakış açısından da “Çalışanların ISG Yatkınlığı” 0,24 katsayısı ile en önemli etken oldukları sonucuna varılmıştır. Çalışmanın madencilik sektöründe özelleştirilerek odaklanmış madenler üzerine yenilenmesi gereği de bilime yön verecek bir tavsiye şeklinde önerilmiştir. Bunun yanı sıra sektörel bazı tavsiyelerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Maden Ocakları, Madencilik, Sürdürülebilirlik, Sanayi Politikaları, AHP ABSTRACT The wealth and poverty of countries have been the subject of research throughout history. In this context, underground riches, which are seen as the most important sources of wealth in the country, have been examined and seen as worth researching. It is seen that the same understanding may be behind Turkey's production of the first written norms on the mines in the Zonguldak basin during the Ottoman period. In this study, policy development and current problems in the use of underground mines in Turkey, in their production, in their transformation into value-added products, in the development of alternative areas of use and in their export as raw materials, have been qualitatively researched, with the support of the phenomenology method on sustainability, Analytical Hierarchical Process (AHP) analysis and literature study were made and finally, it was concluded that "Tax Burden on Producer" was the first factor with a coefficient of 0. 37 from the economic point of view, while "The OHS Susceptibility of the Employees" was the most important factor with a coefficient of 0. 24 from the social point of view. The necessity of renewing the study on privatized and focused mines in the mining sector has also been suggested as a recommendation that will guide science. In addition, some sectoral recommendations were made. Keywords: Mines, Mining, Sustainability, Industrial Policies, AHP İÇİNDEKİLER ÖZET . iv ABSTRACT . v İÇİNDEKİLER . vi KISALTMALAR . viii ŞEKİLLER LİSTESİ . ix TABLO LİSTESİ . x 1. GİRİŞ . 1 2. DÜNYADA MADENCİLİK SEKTÖRÜ VE EKONOMİSİ . 3 2. 1. Uluslararası Kurumlar ve Çalışmaları. 16 2. 1. 1. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA). 18 2. 1. 2. UNDP’nin Rolü . 19 2. 1. 3. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. 20 2. 1. 4. Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedefleri. 20 2. 2. ICCM: Uluslararası Maden ve Metal Konseyi (International Council on Mining and Metals) . 21 2. 2. 1. ICMM'nin Madencilik İlkeleri ile SDG'ler (SKH) Arasındaki Bağlantılar. 24 2. 2. 2. ICMM’in SDG’lere Karşı On İlkesi;. 24 2. 2. 3. SDG Hedeflerinin ICMM Entegrasyonu. 25 2. 2. 4. ICMM’in SDG'ler ile İlişkisi . 26 2. 3. Diğer Kurum ve Kuruluşlar. 26 3. MADENCİLİKTE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK . 28 3. 1. Mevzuat Yaklaşımları ve Çözümler . 44 3. 1. 1. Maden Hukuku Bakımından Başarılı Ülke Uygulamaları . 46 3. 1. 2. Türk Madenciliğine İlişkin Genel Konular . 47 3. 1. 2. 1. 3213 Sayılı Maden Kanunu ve İlgili Yönetmelikler. 50 3. 1. 2. 2. Madencilikle İlgili Diğer Mevzuatlar . 56 3. 2. Türkiye’de Madencilik Sektörü Ve Ekonomisi. 57 3. 2. 1. Türkiye’de Madencilik Sektörünün GSYİH Katkısı. 59 3. 2. 2. Türkiye’de İlgili Düzenleyici Kurumlar ve Faaliyetleri . 60 3. 3. Madencilikteki Gelişmeler ve Teknoloji. 62 3. 4. Madencilik Sektörünün Güncel Meseleleri. 63 4. SÜRDÜRÜLEBİRLİK ÜZERİNE AHP ANALİZİ. 64 4. 1. Sürdürülebilir Madenciliğe Etki Eden Ekonomik Faktörler. 65 4. 1. 1. Mevzuat – MZT . 65 4. 1. 2. Üreticinin Üzerindeki Vergi Yükü – UVY . 66 4. 1. 3. İşçi Çalışan Maliyeti – IMY. 66 4. 1. 4. İş Sağlığı ve İşçi Güvenliği – ISG. 66 4. 1. 5. Belgelendirme ve Bürokrasi – BLG. 67 4. 1. 6. Kayıt Dışı Giderler – KDG. 67 4. 1. 7. Mesleki İtibar – MSI . 67 4. 2. Sürdürülebilir Madenciliğe Etki Eden Sosyal Faktörler . 67 4. 2. 1. Mesleki İtibar – MSI . 68 4. 2. 2. Atık Yönetimi (ÇK) – ATY. 68 4. 2. 3. Sosyal Yaşam Alanları Planlaması (ÇY) – SYP . 68 4. 2. 4. Sosyal Ruhsat (ÇD) – SRH. 69 4. 2. 5. Toz ve Gürültü Kirliliği – TGK. 69 4. 2. 6. Çalışanların ISG Yatkınlığı – CIY. 69 4. 2. 7. Şeffaf Yönetim – SYN . 70 4. 3. AHP Analizi . 70 4. 3. 1. Kriterlerin İkili Karşılaştırılması . 71 4. 3. 2. Karar Matrisi ve Tutarsızlık Analizi. 73 4. 3. 2. 1. Ekonomik Etkenlerde Tutarlılık ve Ağırlıklar. 74 4. 3. 2. 2. Sosyal Etkenlerde Tutarlılık ve Ağırlıklar. 75 4. 3. 3. Etki Ağırlıkları . 77 SONUÇ. 79 KAYNAKÇA. 83