Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BÜŞRA YILMAZ
Danışman: SAĞLAM MEHMET
Özet:ÖZET Bu çalışmada COVID-19’un yarattığı stres ve tehdit algısının çalışanların iş-yaşam dengesi ve motivasyonu üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Örneklem seçiminde “basit tesadüfi örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın veri analizleri için SPSS 22. 0 ve LISREL 8. 7 istatistik paket programlarından yararlanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Google Forms’ta tasarlanan online anket formu oluşturulup, örneklemde 390 katılımcı yer almıştır. Çalışma sonuçlarına göre algılanan stres ve tehdidin, çalışanların iş yaşam dengesi ve motivasyonunu anlamlı bir şekilde etkilediği saptanmıştır. Stresin iş yaşam dengesi ve motivasyon alt boyutlarının tümü üzerinde pozitif yönlü etkisi olduğu, tehdidin ise iş yaşam dengesi alt boyutlarının tümü üzerinde negatif, motivasyon alt boyutlarında ise sadece yönetsel motive araçları üzerinde negatif yönlü etkisi olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: COVID-19, İş Yaşam Dengesi, Motivasyon, Stres, Tehdit ABSTRACT The aim of this study was to examine the effect of stress and threat perception caused by COVID-19 on work-life balance and motivation of employees. “Simple random sampling” method was used in sample selection. SPSS 22. 0 and LISREL 8. 7 statistical package programs were used for data analysis of the study. As a data collection tool, an online survey form designed in Google Forms was created and 390 participants took part in the sample. According to the results of the study, it was found that perceived stress and threat significantly affected the work life balance and motivation of employees. It was found that stress has a positive directional effect on all of the work life balance and motivation sub-dimensions, while threat has a negative directional effect on all of the work life balance sub-dimensions and only on managerial motivational tools in the motivation sub-dimensions. Keywords: COVID-19, Work Life Balance, Motivation, Stress, Threat İÇİNDEKİLER Bilimsel Etik Bildirim………………………………………………………………………. i Özet …………………………………………………………………………………………. ii Abstract …………………………………………………………………………………. …. iii Önsöz ………………………………………………………………………. ………. ……iv İçindekiler ……………………………………………………………………………………v Tablolar Listesi …………………………………………………………………………. …viii Şekiller Listesi ………………………………………………………………………………. x GİRİŞ ……………………………………………………………………………………. …1 1. COVID-19 1. 1. Covid-19 Kavramı ………………………………………. …………………………3 1. 2. Covid-19 Nasıl Gelişti? ………………………………. ……………………………4 1. 3. Covid-19’un Çalışma Hayatına Etkileri…………………. …………………………5 1. 3. 1. Psikolojik Etkiler………………………………. ………………………………5 1. 3. 2. Fiziksel Etkiler………………………………………. ……………. ……. ……7 1. 3. 3. Ekonomik Etkiler…………………………………………………. ……………9 1. 4. Covid-19 Sürecinde Gelişim Gösteren Çalışma Modelleri ………………. ………10 1. 4. 1. Evden Çalışma Modeli………………………………………………………. 11 1. 4. 2. Tele-Çalışma Modeli…………………………………. ………………………12 1. 4. 3. Hibrit Çalışma Modeli……………………………. …………………………. 13 1. 5. Çalışanlarda Covid-19 Stres ve Tehdit Algısı…………………………. …………14 1. 5. 1. Covid-19 Stresi……………………………………………. …………. ………16 1. 5. 2. Covid-19 Tehdidi. ………………. ……………………………………. ……. 17 2. İŞ YAŞAM DENGESİ 2. 1. İş Yaşam Dengesi Kavramı ………………………………. ……. ………………19 2. 1. 1. İş Yaşam Dengesinin Gelişimi………………………………………. …. ……20 2. 1. 2. İş Yaşam Dengesinin Önemi ve Yararları…………………………………… 20 2. 2. İş Yaşam Dengesi ile İlgili Kuramsal Çerçeve………………………. ……. ……22 2. 3. İş Yaşam Dengesini Etkileyen Değişkenler…………………………. ……. ……26 2. 3. 1. Cinsiyet………………………………………………. ………. ………………26 2. 3. 1. 1. Kadınların İş Yaşam Dengesi………………………. ……. 27 2. 3. 1. 2. Erkeklerin İş Yaşam Dengesi……………………………. 28 2. 3. 2. Medeni Durum…………………. …………………………………………. 29 2. 3. 3. Stresin İş Yaşam Dengesi Üzerindeki Etkisi…………. ………………. 30 2. 3. 4. Tehdidin İş Yaşam Dengesi Üzerindeki Etkisi……………. ……. …………33 2. 4. İş Yaşam Dengesinin Kurulamamasının Sonuçları…………………. …………. …34 2. 4. 1. Bireysel Sonuçlar………………………………………………. ………. ……34 2. 4. 2. Örgütsel Sonuçlar………………………………………………. ………. ……35 3. MOTİVASYON 3. 1. Motivasyon Kavramı……………………………. …. ……. ……………………37 3. 2. Motivasyonun Önemi………………………………………. ……. …………38 3. 3. Motivasyon Türleri……………………. …………………. ……. ……. ……. …40 3. 3. 1. Fiziksel Motivasyon…………………. ……………. …………………. ………40 3. 3. 2. Sosyal Motivasyon……………………. ……………………. ……. …………. 41 3. 3. 3. Psikolojik Motivasyon……………………………………………. ……. ……41 3. 4. Motivasyon Kuramları…………………………………. ……………. …………42 3. 4. 1. Kapsam Kuramları…………………………………………. 42 3. 4. 1. 1. Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramı………………. …………………. 42 3. 4. 1. 2. Herzberg’in Çift Faktör Kuramı……. ………. ……………. …. 44 3. 4. 1. 3. David Mcclelland’ın Başarı Kuramı… ………. ……………………………. 46 3. 4. 1. 4. Clayton Alderfer’in (VİG) ERG Kuramı……………………………………. 46 3. 4. 2. Süreç Kuramları………………………………………………………………. …47 3. 4. 2. 1. Vroom’un Beklenti Kuramı…………………………………. ……. ………47 3. 4. 2. 2. Adams’ın Eşitlik Kuramı………. ………………………………. 48 3. 4. 2. 3. Edwin Locke’nin Amaç Kuramı…………. …………………. …………. …49 3. 4. 2. 4. Skinner’in Şartlandırma Kuramı…………. ……………………. 49 3. 5. Motivasyonu Etkileyen Değişkenler………………. ……. ……………. …. …. …50 3. 5. 1. Stresin Motivasyon Üzerindeki Etkisi……. ………………………………. …50 3. 5. 2. Tehdidin Motivasyon Üzerindeki Etkisi…………………. ………………. …53 3. 5. 3. İş Yaşam Dengesinin Motivasyon Üzerindeki Etkisi………………. 54 3. 6. Motivasyonun Sağlanmasında Etkili Araçlar…………. ……………. ……. ……56 3. 7. Motivasyonun Sonuçları………. ……………………. ……………. ……. ……59 4. COVID-19 ALGILANAN STRESİNİN ve TEHDİDİNİN, ÇALIŞANLARIN İŞ YAŞAM DENGESİ ve MOTİVASYONU ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 4. 1. Araştırma Amaç ve Önemi………………………. ………………………………61 4. 2. Araştırmanın Örneklemi ve Ana Kütle…………………. ………. …………. ……. 61 4. 3. Veri Toplama Yöntem ve Süreci………………………………………………. …62 4. 4. Araştırmanın Modeli ve Hipotezleri…………………………………………. …63 4. 5. Veri Analizi……………………………………………………. …………. ……. 64 4. 6. Bulgular…………………………………………………………. …. ……………64 SONUÇ……………………………………………………………………………………. 101 KAYNAKÇA…………………………………………………………………………. …. 107 EKLER (ANKET FORMU) …………………………………………………………. …126