Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HÜSEYİN POLAT
Danışman: ADIGÜZEL MUHİTTİN
Özet:ÖZET Türkiye Tarım Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücünün Ölçülmesi Tarım sektörü; gıda sanayii, imalat sanayii, ihracat, GSMH ve istihdama önemli katkıları olan bir sektördür. Türkiye tmm sektörünün 2009 yılında 10. 7 milyar dolar olan ihracat rakamı %65,1 artarak 2018 yılında 17. 67 milyar dolar, 6. 35 milyar dolar olan ithalat rakamı %102 artarak 12. 84 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2009-2018 döneminde Türkiye’nin toplam ihracatı ve ithalatındaki artışlar sırasıyla % 118,3 ve % 19,1 olmuştur. Bu bağlamda sektörün toplam ihracata göre artış hızı düşük, toplam ithalata göre artış hızı yüksektir. Bu çalışmada Türkiye tarım sektörünün uluslarası rekabet gücü ITC veri tabanından alman dış ticaret verileriyle AKÜ (Açıklanmış Karşılaştırmadı Üstünlükler) yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada, tanm sektöründe yer alan GTÎP 1-24 arası fasılların 2009-2018 yılları arası rekabet gücü hesaplanmıştır. Fasıllara göre rekabet gücünün farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Tarım, Uluslararası Rekabet Gücü, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük ABSTRACT Measurement of Global Competitiveness of Turkey's Agriculture Sector Agriculture sector has significant contributions to food industry, manufacturing industry, GDP and employment. In 2018, while the Turkish agricultural export figure of 10. 7 billion dollars in 2009 increased to 17. 67 billion dollars with an increase rate of 65. 1%, the import figure went up to 12. 84 billion dollars from 6. 35 billion dollars with an increase rate of 102%. The growth rates for 2009-2018, in Turkey's total exports and imports were 118. 3% and 19. 1%, respectively. In this context, the growth rate of the sector compared to total exports is low and the rate of increase compared to total imports is high In this work, global competitive power of Turkey’s agriculture sector was investigated using the method RCA (Revealed Comparative Advantage). The data for 24 chapters was obtained from ITC. The period for this work is 20092018 and reference data is 2-digits HS codes. It is determined that global competitive power varies according to chapters. Keywords: Agriculture, Global Competitive Power, Revealed Comparative Advantage İÇİNDEKİLER ÖZET i ABSTRACT ii ÖNSÖZ iii İÇİNDEKİLER iv TABLOLAR LİSTESİ vi GRAFİKLER LİSTESİ x KISALTMALAR LİSTESİ xii GİRİŞ 1 BÖLÜM 1 1. 1. DÜNYADA TARIM SEKTÖRÜ 2 1. 1. 1. Dünya Tarım Sektörü İhracatı 3 1. 1. 2. Dünya Tarım Sektörü İthalatı 4 1. 2. TÜRKİYE’DE TARIM SEKTÖRÜ 5 1. 2. 1. Geçmişten Günümüze Tarım Sektörü 5 1. 2. 2. Türkiye Tarım Sektörü Swot Analizi 7 1. 2. 2. 1. Güçlü Yönler 7 1. 2. 2. 2. Zayıf Yönler 8 1. 2. 2. 3. Fırsatlar 10 1. 2. 2. 4. Tehditler 11 1. 2. 3. Türkiye Tarım Sektörü İhracatı 12 1. 2. 4. Türkiye Tarım Sektörü İthalatı 13 BÖLÜM 2 2. ULUSLARARASI REKABET GÜCÜ 14 2. 1. Rekabet Kavramı 14 2. 2. Rekabet Gücü Kavramı ve Düzeyleri 14 2. 2. 1. Firma Düzeyinde Rekabet Gücü 14 2. 2. 2. Endüstri Düzeyinde Rekabet Gücü 15 2. 2. 3. Ülke Düzeyinde Rekabet Gücü 15 2. 3. Rekabet Gücünü Etkileyen Faktörler 15 2. 4. Rekabet Gücünün Ölçülmesi 16 2. 4. 1. Rekabet Gücünün Ölçüm Yöntemleri ve Rekabet Gücünü Ölçen Kurumlar 16 2. 4. 1. 1. Dünya Ekonomik Forumu Global Rekabet Gücü Endeksi 16 2. 4. 1. 2. Uluslararası Yönetim Geliştirme Merkezi 19 2. 4. 1. 3. Rekabetçi Endüstriyel Performans Endeksi 20 2. 4. 1. 3. 1. Kişi Başına İmalat Sanayi Katme Değeri 20 2. 4. 1. 3. 2. Kişi Başına İmalat Sanayi İhracatı 20 2. 4. 1. 3. 3. Orta ve Yüksek Teknolojili Sektörlerin Yarattığı Katma Değerin İmalat Sanayinde Yaratılan Katma Değer İçindeki Payı 21 2. 4. 1. 3. 4. Orta vee Yüksek Sanayili Teknolojilerin Toplam İmalat Sanayi İhracatındaki Payı 21 2. 4. 1. 4. İngiltere Rekabet Gücü Ölçüm Yöntemleri 21 BÖLÜM 3 3. TÜRKİYE TARIM SEKTÖRÜNÜN ULUSLARARASI REKABET GÜCÜ 23 3. 1. Çalışmanın Amacı 24 3. 2. Çalışmaya Ait Bulgular 24 3. 2. 1 GTİP (01) Canlı Hayvanlar 24 3. 2. 2. GTİP (02) Etler ve Yenilen Sakatat 26 3. 2. 3. GTİP (03) Balıklar, Kabuklu Hayvanlar, Yumuşakçalar ve Suda Yaşayan Diğer Omurgasız Hayvanlar 28 3. 2. 4. GTİP (04) Süt Ürünleri; Kuş ve Kümes Hayvanlarının Yumurtaları; Tabii Bal; Tarifenin Başka Yerinde Belirtilmeyen veya Yer Almayan Yenilebilir Hayvansalar Menşeli Ürünler 30 3. 2. 5. GTİP (05) Tarifenin Başka Yerinde Belirtilmeyen veya Yer Almayan Hayvansal Menşeli Ürünler 32 3. 2. 6. GTİP (01-05) Canlı Hakanlar; Hayvansal Ürünler 34 3. 2. 7. GTİP (06) Canlı Ağaçlar ve Diğer Bitkiler; Yumrular; Kökler ve Benzerleri; Kesme Çiçekler ve Süs Yaprakları 35 3. 2. 8. GTİP (07) Yenilen Sebzeler ve Bazı Kök ve Yumrular, 3. 2. 9. GTİP (08) Yenilen Meyveler ve Yenilen Sert Kabuklu Meyveler; Turunçgillerin ve Kavunların ve Karpuzların Kabukları 40 3. 2. 10. GTİP (09) Kahve, Çay, Paraguay Çayı ve Baharat 42 3. 2. 11. GTİP (10) Hububat 44 3. 2. 12. GTİP (11) Değirmencilik Ürünleri; Malt; Nişasta; İnülin; Buğay Glüteni 46 3. 2. 13. GTİP (12) Yağlı Tohum ve Meyveler; Muhtelif Tane, Tohum ve Meyveler; Sanayide veya Tıpta Kullanılan Bitkiler; Saman ve Kaba Yem 48 3. 2. 14. GTİP (13) Lak; Sakız, Reçine ve Diğer Bitkisel Özsu ve Hülasalar 50 3. 2. 15. GTİP (14) Örülmeye Elverişli Bitkisel Maddeler; Tarifenin Başka Yerinde Belirtilmeyen veya Yer Almayan Bitkisel Ürünler 52 3. 2. 16. GTİP (06-14) Bitkisel Ürünler 54 3. 2. 17. GTİP (15) Hayvansal veya Bitkisel Katı ve Sıvı Yağlar ve Bunların Parçalanma Ürünleri; Hazır Yemeklik Katı Yağlar; Hayvanlar ve Bitkisel Mumlar 56 3. 2. 18. GTİP (16) Et, Balık, Kabuklu Hayvanlar, Yumuşakçalar veya Diğer Su Omurgasızlarının Müstahzarlan 58 3. 2. 19. GTİP (17) Şeker ve Şeker Mamulleri 60 3. 2. 20. GTİP (18) Kakao ve Kakao Müstahzarları 62 3. 2. 21. GTİP (19) Hububat, Un, Nişasta veya Süt Müstahzarlan; Pastacılıık Ürünleri 64 3. 2. 22. GTİP (20) Sebzeler, Meyveler, Sert Kabuklu Meyveler ve Bitkilerin Diğer Kısımların Elde Edilen Müstahzarlar 66 3. 2. 23. GTİP (21) Yenilen Çeşitli Gıda Müstahzarlan 68 3. 2. 24. GTİP (22) Meşrubat, Alkollü İçkiler ve Sirke 70 3. 2. 25. GTİP (23) Gıda Sanayisinin Kalıntı ve Döküntüleri; Hayvanlar İçin Hazırlanmış Kaba Yemler 72 3. 2. 26. GTİP (24) Tütün ve Tütün Yerine Geçen İşlenmiş Maddeler 74 3. 2. 27. GTİP (16-24) Gıda Sanayii Müstahzarları; Meşrubat, Alkollü İçkiler ve Sirke; Tütün Yerine Geçen İşlenmiş Maddeler 76 SONUÇ 78 KAYNAKÇA 81