Serbest ticaret anlaşmalarının Türkiye’nin ticaret hacmi üzerine etkileri : tarım sektörü örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İpek Tür

Danışman: BETÜL GÜR

Özet:

Uluslararası ticaret sistemi, İkinci Dünya Savaşı sonrası yıllarda bölgesel entegrasyon hareketleri ve küreselleşme olgusundan önemli ölçüde etkilenmiştir. Uluslararası ticaretin liberasyonu için Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması ( GATT) imzalanarak ülkeler arasındaki gümrük tarifeleri ve tarife dışı engeller kaldırılmaya çalışılmış, sonrasında da GATT kurumsallaştırılarak Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) dönüştürülmüştür. Ancak DTÖ düzenlemelerinin günümüz ihtiyaçlarını karşılayamaması nedeniyle, ülkeler ekonomik ve ticari ilişkilerini geliştirebilmek için ikili ticaret anlaşmaları yapmaya yönelmişlerdir. Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) bunlardan en yaygın olanıdır. Türkiye’de gerek 1980 sonrası dünya ile entegre olma çabası gerekse Gümrük Birliği sebebiyle Avrupa Birliği’nin (AB) ticari politikalarına uyum sağlama yükümlülüğü altında STA imzalamaya başlamıştır. Önemli bir nokta ise Gümrük Birliği kapsamına tarım ürünleri dahil edilmezken, STA imzalanan ülkeler ile tarım ürünleri tavizi de söz konusu olmuştur. Tüm dünya ülkeleri için çok hassas bir konu olan tarım sektörü, Türkiye içinde büyük önem taşımaktadır. Bazı tarım ürünleri Türkiye’nin başta gelen ihracat ürünlerini oluşturmaktadır. Bu sebeple STA imzalanan ülke ile karşılıklı taviz verilen tarım ürünlerinin Türkiye’nin ihracatını ve ithalatını önemi ölçüde etkileyeceği düşünülmektedir. Bu çalışmayla birlikte STA’ların Türkiye’nin tarımsal ürün ticaret hacmine etkileri literatür taramasıyla birlikte Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Birleşmiş Milletler (BM) veri tabanları aracılığıyla ulaşılan dış ticaret istatistikleri ile değerlendirilmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda STA’ların Türkiye’nin tarımsal dış ticaret hacmine olumlu yönde katkısı olduğu anlaşılmıştır.