Sosyal medyada görünür olma bağlamında benlik sunumu : Instagram’da mekân tercihleri üzerine bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, İletişim Bilimi Ve İnternet Enstitüsü, Medya Ve İletişim Çalışmaları Ana Bilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kübra Çolak

Danışman: SENA AYDIN

Özet:

ÖZET İletişim teknolojisindeki gelişmeler insanlar arasındaki iletişimin teknoloji aracılığıyla olmasına vesile olmaktadır. Günlük yaşam akışının büyük bir kısmı son zamanların popüler sosyal ağı olan Instagram da hayat bulmaktadır. Bu durumda insanların yaşam alanı olan gerçek dünya içinde değil de Instagram da kurmuş oldukları sanal dünyada varlık göstermeyi önemli hale getirmiştir. Bu perspektifte çalışmanın amacı; sosyal medyada görünür olma bağlamında tercih edilen mekânların benlik ve kimlik sunumu üzerindeki etkisini araştırmaktır. Belirlenen bu amaç doğrultusunda; Instagram kullanan ve üniversite öğrencisi olan kullanıcılar ile gerekleştirilen odak grup görüşmesi yöntemi kullanılmıştır. Instagram kullanıcısı olan üniversite öğrencileriyle yapılan odak grup görüşmesi 5’er kişiden oluşan 3 grup ile yapılmıştır. Araştırma yöntemi olarak yapılan odak grup görüşmesindeki katılımcıların 13’ü kadın, 2’si erkek katılımcıdan oluşmaktadır. Sosyal medyada görünür olma bağlamında Instagram kullanıcıların tercih ettikleri mekânlarda kendi kimlik ve benlik sunumlarında karşılaşılan farklılaşmaların ele alındığı bu çalışmada 3 gruba toplamda 10 soru yöneltilmiştir. Çalışmanın sonucunda ilgi çekici gözlem ve önemli değerlendirmelere ulaşılmıştır. Instagram kullanıcılarının bu mecrayı daha çok eğlence, bilgi ve iletişim kaynaklı olarak kullanmayı tercih ettikleri ifade edilebilir. Kullanım süresinin fark etmeksizin Instagram’dan etkilenerek kendi mekân tercihlerini de burada gördükleri mekânlardan yana kullandıklarına ulaşılmıştır. Bununla birlikte, Instagram gösteri alanı haline gelerek kullanıcılara yeni bir kimlik ve benlik sunumu yapma imkânını sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Medya, Instagram, Benlik Sunumu, Kimlik İnşası, Görünür Olma iv Abstract Developments in communication technology are conducive to communication between people through technology. A large part of the daily life flow comes to life in the popular social network of recent times, Instagram. In this case, it has become important not to exist in the real world, which is the living space of people, but in the virtual world they have established on Instagram. In this perspective, the aim of the study is; The aim of this study is to investigate the effect of preferred places on the presentation of self and identity in the context of being visible in social media. In line with this determined purpose; The focus group interview method with users who use Instagram and are university students was used. The focus group interview with university students who are Instagram users was conducted with 3 groups of 5 people. As a research method, the focus group interview consisted of 13 female and 2 male participants. A total of 10 questions were asked to 3 groups in this study, which deals with the differentiations encountered in the presentations of their own identity and self in the places preferred by Instagram users in the context of being visible in social media. As a result of the study, interesting observations and important evaluations were reached. It can be stated that Instagram users prefer to use this medium mostly for entertainment, information and communication. Regardless of the duration of use, it has been reached that they are influenced by Instagram and use their own place preferences in favor of the places they see here. In addition, Instagram becomes a showroom and offers users the opportunity to present a new identity and self. Keywords: Social Media, Instagram, Self Presentation, Identity Building, Visibility İÇİNDEKİLER ÖZET . iii Abstract . iv İÇİNDEKİLER . v TABLO LİSTESİ . vii ŞEKİL LİSTESİ . viii KISALTMALAR . ix 1. GİRİŞ . 1 2. KİMLİK, BENLİK, MEKÂN. 7 2. 1. Kimlik ve Benlik Kavramları Üzerine . 7 2. 1. 1. Kimlik Oluşumunun Tarihçesi . 11 2. 1. 2. Kimlik İnşa Sürecinde Araçlar . 15 2. 1. 3. Benliğin Oluşumu ve Görünür Olma Biçimleri . 17 2. 1. 3. 1. Benlik, Öz İmge ve Öz Saygı. 21 2. 2. Mekân. 24 2. 2. 1. Mekân ve Kimlik İlişkisi . 27 2. 2. 2. Mekânda Görünür Olmak . 29 3. ÇEVRİMİÇİ ORTAMLARDA BENLİĞİN DÖNÜŞÜMÜ . 33 3. 1. Sosyal Medya . 33 3. 1. 1. Instagram . 37 3. 2. Sosyal Medyada Görünür Olma Biçimleri . 444 3. 3. Instagram’da Kimlik İnşası ve Benlik. 47 3. 3. 1. Instagram’da Görünme Pratikleri . 50 4. SOSYAL MEDYA’DA GÖRÜNÜR OLMA BAĞLAMINDA BENLİK SUNUMU: INSTAGRAM’DA MEKÂN TERCİHLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA . 55 4. 1. Araştırmanın Amacı ve Konusu. 55 4. 2. Araştırma Soruları . 56 4. 3. Hedef Çalışma Evreni . 57 4. 4. Çalışmanın Metodolojisi . 60 4. 4. 1. Odak Grup Görüşmesi . 61 4. 5. Analiz Süreci ve Adımları . 62 4. 6. Araştırmaya İlişkin Temel Bulgular . 65 4. 6. 1. Sosyal Medyayı Kullanım Beklentileri . 70 4. 6. 2. Instagram’ın Kullanıcılar Üzerindeki Rolü . 73 4. 6. 3. Sosyal Medyanın Kimlik, Benlik, Görünür Olma Üzerindeki Etkisi . 78 4. 6. 3. 1. Otokontrol ve Performans İlişkisi . 81 4. 6. 4. Instagram’ın Mekân Tercihleri Üzerindeki Etkisi . 83 4. 7. Sonuç ve Değerlendirme . 87 KAYNAKÇA . 92 EKLER . 105 TABLO LİSTESİ Tablo 4. 1. Çalışma Grubuna Ait Temel Bilgiler . 57 Tablo 4. 2. 1. Grubun Demografik Özellikleri . 65 Tablo 4. 3. 2. Grubun Demografik Özellikleri . 67 Tablo 4. 4. 3. Grubun Demografik Özellikleri . 68