Rekabet üstünlüğü geliştirmeye yönelik uluslararası ticaret politikaları: Marka güç endeksi ile ülkelerarası karşılaştırma


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KÜBRA ULUTAŞ

Danışman: YILDIRIM FİGEN

Özet:

Günümüzde, ülkeler güçlü markaları sayesinde uluslararası pazarlarda birbirleriyle rekabet etmektedir. Bu rekabetin ihracatta, doğrudan yabancı yatırım ile nitelikli insan gücünü çekmede ve turizm gelirlerini artırmada yaşandığı görülmektedir. Geçmişte rekabet, sahip olunan üretim faktörlerinde yaşanırken, günümüzde katma değerli ürünlerin üretiminde, bu ürünlerin ihracatında ve nihayetinde ülkenin markalaşmasında yaşanmaktadır. Ülkelerin marka değeri, 1990’lı yılların sonundan itibaren çalışılmaya başlanan önemli kavramlardan biri olmuştur. Küresel marka değerleme şirketlerinin dışında, ülkelerin marka gücünün ölçülmesi konusundaki akademik çalışmaların kısıtlılığı ise çalışmanın motive edici çıkış noktası olmuştur. Bu kapsamda G7 ülkeleri ve Türkiye için ihracat, doğrudan yabancı yatırım, turizm, göç ve yönetişim olmak üzere 5 farklı boyuttan oluşan, çok değişkenli istatistiksel yöntemlerden biri olan faktör analizi ve ankete dayalı Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yöntemleriyle, Ülke Marka Güç Endeksi hesaplanmıştır. AHP yöntemine göre, ihracatın bu boyutlar içinde en önemli ağırlığa sahip olduğu ve Kanada’nın hesaplanan endekste ilk sırada yer aldığı tespit edilmiştir. Faktör analizi yöntemine göre ise 2010 yılı için iş yapma kolaylığı bu boyutlar içinde en önemli ağırlığa sahipken, 2015 yılı için doğrudan yabancı yatırımlar en önemli ağırlığa sahip olmuştur. Endeks değerlerine göre her iki yılda da Kanada’nın ilk sırada yer aldığı, Fransa, İtalya, Almanya ve İngiltere’nin sıralamalarının değişmediği, Türkiye’nin sıralamasının bir basamak gerilediği, Japonya’nın ise bir basamak yükseldiği görülmüştür. Kısıtlı verilerle yapılmış bu çalışmanın, güçlü bir ülke markası inşası ile uluslararası pazarlarda rekabet gücünü artırmak için gelecekte yapılacak çalışmalara ışık tutması hedeflenmektedir. Bu anlamda coğrafi, bölgesel farklılıklara göre araştırmanın tekrarlanması ve endekse ülke marka molekülündeki kültür, bilim ve teknoloji gibi farklı boyutların da eklenerek kalitatif ve kantitatif araştırmaların yapılması bu alandaki akademik literatürün güçlenmesine katkı sağlayacaktır.