Azerbaycan'da anayasal gelişim


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AZAR ABBASOV

Danışman: CEYLAN AYHAN

Özet:

Sovyetler Birliği’nin çözülmesi ile bağımsızlığına kavuşan Azerbaycan’da yeni anayasal düzen oluşturulmaya çalışılmıştır. 1995’de yapılan ve hâlâ yürürlükte olan yeni Anayasa, devletin şekli, nitelikleri ve hükümet yapısı gibi birçok açıdan eski sisteme oranla önemli değişiklikler içermektedir. Bu çalışmada, mevcut anayasal düzeni daha iyi anlayabilmek ve yaşanan değişim ve dönüşümleri görebilmek amacıyla, yaklaşık son bir asırlık tarihsel süreçte Azerbaycan’daki anayasal gelişmeler incelenmiştir. Bu çalışma üç bölüm şeklinde tasarlanmıştır. İlk bölümde, Azerbaycan’ın ilk defa bağımsız olduğu iki yıllık Azerbaycan Halk Cumhuriyeti döneminde ortaya çıkan ve dönemin en önemli anayasal belgesi olma niteliği taşıyan “İstiklal Beyannamesi” inceleme konusu edilmiştir. İkinci bölümde, Sovyetler Birliği döneminde Azerbaycan’da yürürlükte olan toplamda dört anayasa ele alınmış, bunların taşıdıkları özellikler, aralarındaki benzer ve farklı yönler, getirdikleri yenilikler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu dönemde mevcut olan sosyalist rejim, bu rejimin ortaya çıkardığı devlet yapılanması ve öne çıkan anayasal kurumlar her anayasada ayrı ayrılıkta irdelenmiştir. Üçüncü bölümde ise, Sovyet sonrası Azerbaycan’da anayasal gelişmeler ele alınmıştır. Bu bağlamda, bağımsızlık sonrası yeni anayasa yapım süreci, bu süreç sonucunda ortaya çıkan 1995 tarihli Anayasa, 2016 yılına kadar geçen süre içer isinde geçirdiği değişikliklerle birlikte ele alınıp incelenmiştir. Bu çerçevede, 1995 Anayasasının temel nitelikleri, öngördüğü devlet sistemi, buna ilişkin olarak yasama, yürütme ve yargı organlarının yapısı ve işleyişi, temel hak ve özgürlüklerin anayasal düzenlemedeki yeri ortaya konulmaya çalışılmıştır.