Bosna-Hersek ve Kosova'da yaşanan Sırp gerilimine karşı NATO müdahalelerinin uluslararası hukuka uygunluğu


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HİLAL MIRAGHAZADE

Danışman: DAĞLAR MACAR OYA

Özet:

nik açıdan birbirinden farklı ulusların bir arada yaşadığı Balkan coğrafyasında Tito’nun ölümü ile parçalanma sürecine giren Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nde, kopmaların başlamasıyla iç savaş bölgeye hâkim olmuştur. Hırvatistan ve Slovenya’nın ardından bağımsızlıklarını ilan eden Bosna Hersek ve Kosova’nın bağımsızlık süreci, Sırpların bu talep karşısında izlediği saldırgan ve şiddet yanlısı politikalar nihayetinde NATO’nun Yugoslavya’ya müdahale etmesi gibi sonuçlar doğurmuştur. Bosna Hersek ve Kosova’da askeri kayıpların yanına sivil kayıplar da yaşanmış; Müslüman Arnavutlar ile Müslüman Boşnaklar üzerinde uygulanan katliam, soykırım ve göçe zorlanma gibi insan haklarının ihlal edildiği durumlar soğuk savaş sonrasında tehdit unsurunun ortadan kalkmasıyla kendine yeni bir alan arayışına giren NATO’nun olaya müdahil olmasında etkili olmuştur. Bu bağlamda gerçekleştirdiği müdahale sadece insani açıdan değil, siyasi ve uluslararası hukuk açısından da tartışmalara yol açmıştır. Bu çalışmada, Yugoslavya devletinde yaşanan ayrışmaların bir getirisi olarak insani müdahale kavramı incelenerek Kosova ve Bosna Hersek’in bağımsızlık süreçleri üzerinden NATO’nun gerçekleştirdiği müdahalenin uluslararası hukuki boyutu ele alınmıştır. Yapılan müdahalenin askeri ve insani boyutlarına değinilerek operasyonun meşruiyet süreci insan hakları ve uluslararası hukuk çerçevesinde saptanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Savaş, Kosova, Bosna Hersek, NATO, Birleşmiş Milletler, İnsani Müdahale, Uluslararası Hukuk