Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ILGAR BABAYEV
Danışman: ŞENSÖZ MALKOÇ EBRU
Özet:ÖZET Uluslararası ticaretin gelişimi ve artması dünyadaki bütün devletler tarafından hedeflenen bir amaçtır. Ancak devletlerin ulusal hukuk sistemleri arasındaki farklar bu gelişim için belirli engeller oluşturmaktadır. Bu engelleri aşmak için uluslararası ticaret hukukunun yeknesaklaştırılması, yani aynı uluslararası hukuki işleme uygulanacak iki veya daha çok ulusal hukuk sisteminin farklı kurallarının bir kuralla değiştirilmesi çare olarak görülmektedir. Bu amaçla şimdiye kadar bir çok çalışmalar yapılmış ve bir çok yeknesaklaştırma aracı ortaya konulmuştur. Uluslararası ticaret hukukunun bel kemiğini oluşturan uluslararası ticari sözleşmeler alanında hazırlanmış olan yeknesaklaştırma araçları ise bu bakımdan özellikle önem taşımaktadır. Hukukun yeknesaklaştırılması alanında çalışmalar sürdürülmekle birlikte bu konuya şüpheyle bakanlar ve yeknesaklaştırmanın kendi amacına ulaşamayacağını düşünenler de mevcuttur. Bu yeknesaklaştırma sürecinde ortaya çıkan bir takım sorunlarla ilgilidir. Ancak özellikle de uluslararası ticaret hukuku alanında yapılan yeknesaklaştırma çalışmalarında elde edilen başarılar umut vaat etmektedir. Uluslararası ticari sözleşmeler hukuku alanında yapılmış olan ayrı ayrı yeknesaklaştırma çalışmaları ile ilgili araştırmalar mevcut olsa da, konuyu daha kapsamlı bir şekilde ele alan ve meseleye daha geniş bir perspektiften bakan araştırmaların eksik olduğunu görmekteyiz. Özellikle de Türkiye’de bu tür araştırmalarda bir boşluğun mevcut olduğu hissedilmektedir. Uluslararası ticarisözleşmeler hukukunun yeknesaklaştırılması amacıyla ortaya konulmuş çalışmaların ve hazırlanmış olan araçların daha kapsamlı bir şekilde araştırılması, onların sağladığı faydaları göstermek, bu alanda ortaya çıkan sorunları belirlemek ve gerekli çözüm önerileri sunmak açısından önem arz etmektedir. Bütün bunları dikkate alarak biz bu araştırmamızda uluslararası ticaret hukukunun yeknesaklaştırılması kavramını, onun önemini ve sağladığı avantajları, yeknesaklaştırmanın gerçekleştirilmesi yöntemlerini, uluslararası ticaret hukukunun yeknesaklaştırılması alanında çalışmalar yapan ve bu sürece katkıda bulunan uluslararası kurumları, uluslararası ticari sözleşmeler alanında yapılmış olan ve şu an yapılmakta olan çalışmaları, bu konuyla ilgili ortaya çıkan sorunları ve bu sorunların ortadan kaldırılması için sunulan çözüm önerilerini incelemeye çalıştık. Anahtar Kelimeler: Uluslararası Ticaret Hukuku, Uluslararası Ticari Sözleşmeler, Uluslararası Ticari Sözleşmeler Hukuku, Hukukun Yeknesaklaştırılması, Yeknesaklaştırma Araçları, Lex Mercatoria. ABSTRACT The development and growth of international trade is an aim targeted by all states in the world. However, the differences between the national legal systems of states pose certain obstacles to this development. To overcome these obstacles, the unification of the international commercial law is considered a remedy, that is, changing the different rules of two or more national legal systems to be applied to the same international legal process with one rule. For this purpose, so far many studies have been done and many unification instruments have been introduced. The unification instruments prepared in the field of the international commercial contracts, which form the backbone of international commercial law, are particularly important in this regard. Although studies on the unification of the law continues, there are also those who are skeptical about this issue and those who think that it cannot achieve its own goal. It concerns a number of problems that arise in the process of unification. However, the successes achieved in the unification studies especially in the field of international commercial law promise hope. Although there are researches on individual unification studies in the field of international commercial contracts law, we see that there is a lack of research that covers the issue more extensively and looks at the issue from a wider perspecitve. Especially, a vacancy in this kind of research is available in Turkey. It is important to investigate the studies and the instruments that have been prepared for the purpose of the unification of the international commercial contracts law, to show their benefits, to identify the problems that arise in this field and to offer necessary solutions. Considering all these, in this research, we tried to examine the concept of the unification of the international commercial law, its importance and advantages, the methods of realization of unification, the international institutions that work in the field of the unification of the international commercial law and contribute to this process, the problems that arise about this issue and the proposed solutions to eliminate these problems. Keywords: International Commercial Law, International Commercial Contracts, International Commercial Contracts Law, Unification of Law, Unification Instruments, Lex Mercatoria. İÇİNDEKİLER ÖZET . v ABSTRACT. vi İÇİNDEKİLER . viii TABLO LİSTESİ. xiii ŞEKİL LİSTESİ. xiv KISALTMALAR . xvi GİRİŞ . 1 1. GENEL OLARAK. 7 1. 1. Kavramlar. 7 1. 1. 1. Uluslararası Ticari Sözleşme . 7 1. 1. 2. Yeknesaklaştırma. 8 1. 1. 3. Lex Mercatoria. 14 1. 2. Uluslararası Ticaret Hukuku Alanında Yeknesaklaştırmanın Önemi. 20 1. 3. Yeknesaklaştırma Yöntemleri. 23 1. 4. Uluslararası Ticari Sözleşmeler Hukuku Alanında Yeknesaklaştırma Çalışmaları Yapan Kurumlar . 27 1. 4. 1. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu. 28 1. 4. 2. Uluslararası Özel Hukukun Yeknesaklaştırılması Enstitüsü . 34 1. 4. 3. Lahey Uluslararası Özel Hukuk Konferansı. 38 1. 4. 4. Uluslararası Ticaret Odası . 41 1. 4. 5. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı . 44 1. 4. 6. Uluslararası Ticaret Merkezi . 44 1. 4. 7. Avrupa Birliği. 46 1. 4. 8. Amerikan Devletler Örgütü . 48 1. 4. 9. Afrika’da Ticaret Hukuku Uyumlaştırılması Örgütü. 49 1. 4. 10. Karayipler’de Ticaret Hukukunun Uyumlaştırılması Örgütü. 53 1. 4. 11. Diğerleri. 55 2. ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELER HUKUKU ALANINDA YAPILAN YEKNESAKLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI . 56 2. 1. Bölgesel Çalışmalar . 56 2. 1. 1. Avrupa . 57 2. 1. 1. 1. Avrupa Sözleşme Hukukunun İlkeleri . 63 2. 1. 1. 2. Avrupa Sözleşme Kanunu . 67 2. 1. 1. 3. Ortak Referans Çerçevesi Taslağı . 69 2. 1. 1. 4. Ortak Avrupa Satım Hukuku. 74 2. 1. 2. Amerika . 81 2. 1. 2. 1. ABD Yeniden Beyanları. 81 2. 1. 2. 2. Latin Amerika Sözleşme Hukuku İlkeleri. 83 2. 1. 2. 3. OHADAC Uluslararası Ticari sözleşmeler İlkeleri. 90 2. 1. 2. 4. Uluslararası Sözleşmelere Uygulanacak Hukuka İlişkin İnterAmerikan Konvansiyonu . 94 2. 1. 2. 5. Amerika’da Uluslararası Ticari Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk Kılavuzu ………………………………………………………………………96 2. 1. 3. Asya . 97 2. 1. 4. Afrika . 104 2. 2. Küresel Çalışmalar. 108 2. 2. 1. Konvansiyonlar. 108 2. 2. 1. 1. Uluslararası Deniz Yoluyla Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar. ……………………………………………………………………. 109 2. 2. 1. 2. Uluslararası Hava Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar. . 124 2. 2. 1. 3. Uluslararası Kara Yoluyla Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar. . 131 2. 2. 1. 4. Uluslararası Demiryolu Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar (1980 Uluslararası Demiryolu Taşımalarına İlişkin Konvansiyon) 134 2. 2. 1. 5. Uluslararası Multimodal Taşıma Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar (1980 Birleşmiş Milletler Uluslararası Multimodal Taşımacılık Konvansiyonu). 136 2. 2. 1. 6. Uluslararası Mal Satım Sözleşmelerine İlişkin Yeknesak Kurallar…………. 141 2. 2. 1. 7. 1988 Uluslararası Factoringe İlişkin UNIDROIT Konvansiyonu………………. 153 2. 2. 1. 8. 1988 Uluslararası Finansal Kiralamaya İlişkin UNIDROIT Konvansiyonu . 157 2. 2. 1. 9. 2005 Yetki Anlaşmasına İlişkin Konvansiyon . 160 2. 2. 1. 10. 2005 Uluslararası Sözleşmelerde Elektronik İletişimin Kullanılmasına İlişkin Birleşmiş Milletler Konvansiyonu . 163 2. 2. 2. Yumuşak Hukuk Araçları . 166 2. 2. 2. 1. Uluslararası Ticari Sözleşmelere İlişkin UNIDROIT İlkeleri. 166 2. 2. 2. 2. Resürans Sözleşmesi Hukukuna İlişkin UNIDROIT İlkeleri. 176 2. 2. 2. 3. Ödeme Şekillerine Dair Yeknesak Kurallar. 178 2. 2. 2. 4. Yeknesak Uluslararası Garanti Kuralları (URDG). 185 2. 2. 2. 5. Forfaiting’e İlişkin Yeknesak Kurallar (URF800) . 187 2. 2. 2. 6. INCOTERMS. 189 2. 2. 2. 7. 1983 İfa Etmemeden Dolayı Kararlaştırılmış Meblağla İlgili Sözleşme Hükümlerine İlişkin Yeknesak Kurallar. 196 2. 2. 2. 8. 2015 Uluslararası Ticari Akitlerde Hukuk Seçimine İlişkin İlkeler……………………. 198 2. 2. 2. 9. 2016 Müşterek Avaryaya İlişkin York Anvers Kuralları . 201 2. 2. 3. Model Sözleşmeler ve Klozlar. 204 2. 2. 3. 1. ICC Model Sözleşme ve Klozları. 205 2. 2. 3. 2. ITC Model Sözleşmeleri. 208 2. 2. 3. 3. FIDIC Model Sözleşmeleri. 211 2. 2. 3. 4. FOSFA ve GAFTA Sözleşmeleri. 224 2. 2. 3. 5. Diğerleri. 231 2. 2. 4. Hukuki Kılavuzlar. 232 2. 2. 4. 1. UNCITRAL Sanayi Tesislerinin İnşası İçin Uluslararası Sözleşmelerin Hazırlanmasına İlişkin Hukuk Kılavuzu. 233 2. 2. 4. 2. UNCITRAL Uluslararası Karşılıklı Ticaret İşlemleriyle İlgili Hukuk Kılavuzu. 238 2. 2. 4. 3. UNIDROIT Uluslararası Ana Franchise Düzenlemeleri Kılavuzu……………. ……………………242 2. 2. 4. 4. UNIDROIT/FAO/IFAD Tarım Arazi Yatırım Sözleşmeleri Hukuk Kılavuzu ……………………………………………………………………. 247 3. ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELER HUKUKUNUN YEKNESAKLAŞTIRILMASINDA ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR. 251 3. 1. Devletlerin Sayısının Çokluğu . 251 3. 2. Yeknesaklaştırma Araçlarında Yapılan Güncellemeler. 255 3. 3. Devletlerin Yeknesak Kuralları Kabul Ederken Çeşitli Etkenleri Dikkate Alması…………. 261 3. 4. Yeknesaklaştırma Araçlarının Kendi Aralarındaki İlişkilerden Doğan Sorunlar………………………. 267 3. 5. Yeknesaklaştırma Araçlarının Kalitesinden Kaynaklanan Sorunlar. 271 3. 6. Dil Sorunu . 273 3. 7. Farklı Yorumlama Sorunu. 283 3. 8. Yeknesaklaştırma Araçlarının Tanıtımı ve Eğitiminin Yeterli Olmaması 287 3. 9. Ulusal Mahkemelerin Yeknesaklaştırma Araçlarını Kullanmalarında Yaşanan Sorunlar. 298 SONUÇ . 304 EKLER . 337 KAYNAKÇA. 402