Sürdürülebilir rekabet avantajı kazanılmasında inovasyon, pazarlama stratejileri ve dijitalleşme arasındaki ilişkinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUHAMMED BURAK İNAN

Danışman: SAĞLAM MEHMET

Özet:

ÖZET Sürdürülebilir rekabet avantajının kazanılmasında etkili olan faktörlerin ortaya çıkarılması artan rekabet ortamında merak konusu olmuştur. Bu nedenle firmalar pazarda rekabet üstünlüğü elde edebilmek için her gün yeni stratejiler aramaya başlamış, farklı stratejileri işletmelerine uyarlayarak kendilerini rakiplerinden ayırarak üstünlük sağlamayı amaçlamışlardır. Bu kapsamda hazırlanan çalışmada işletmenin; inovasyon, pazarlama ve dijitalleşme kavramlarının bir kombinasyonunun benimsenmesi halinde bu rekabet avantajına sürdürülebilirlik kazandırması sürecinin tespitini ve incelemesini yapmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda söz konusu çalışma literatürde dört stratejinin bir arada kullanıldığı tek çalışma olup sektörde rekabet avantajı kazanmak isteyen firmalar için inovasyon ve pazarlama araştırmalarında dijital işletme stratejilerinin nasıl kullanılması gerektiği, firmalara sağlayabileceği faydaların neler olduğu, hangi noktalara dikkat edilmesi gerektiği gibi konularda faydalı bilgiler vermektedir. Bu çalışmada araştırma kitlesi olarak Türkiye’de çalışan beyaz yaka çalışanlar üzerinden ulaşılan birimler doğrultusunda kartopu örnekleme yöntemi ile 253 kişilik bir örneklem hacmine ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak online anket formu kullanılmıştır. Araştırmanın istatistiksel analizleri için Spss 22. 0 ve LISREL 8. 7 istatistik paket programları kullanılmıştır. Ölçeklerin geçerliliği ve güvenirliği sağlandıktan sonra yapısal eşitlik modeli ile belirlenen modelimizin hipotezleri test edilmiştir. Araştırmanın sonucunda pazarlama stratejileri alt boyutlarından sadece hedef pazar seçimi stratejisinin inovasyon stratejisi alt boyutu olan artırımsal inovasyon üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Pazarlama stratejileri alt boyutlarından hedef pazar seçimi ve müşteri ilişkileri stratejisinin inovasyon stratejisi alt boyutu olan keşifsel inovasyon üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Dijital işletme stratejisinin inovasyon stratejisi alt boyutu olan keşifsel inovasyon üzerinde etkili olduğu görülmüştür. İnovasyon strateji alt boyutlarının tamamının sürdürülebilir rekabet stratejileri üzerinde etkisi olduğu görülmüştür. Pazarlama stratejileri alt boyutlarından sadece ürün tasarımı stratejisinin sürdürülebilir rekabet stratejileri üzerinde etkisi olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilir Rekabet, Pazarlama Stratejileri, İnovasyon, Dijitalleşme ABSTRACT Revealing the factors that are effective in gaining sustainable competitive advantage has become a matter of curiosity in the increasing competitive environment. For this reason, companies started to look for new strategies every day in order to gain competitive advantage in the market, and they aimed to gain superiority by adapting different strategies to their businesses by distinguishing themselves from their competitors. In the study prepared in this context; It aims to identify and analyze the process of bringing sustainability to this competitive advantage if a combination of innovation, marketing and digitalization concepts is adopted. In this context, the study in question is the only study in the literature in which all four strategies are used together, and it provides useful information on how digital business strategies should be used in innovation and marketing research for companies that want to gain a competitive advantage in the sector, what benefits they can provide to companies, and which points should be paid attention to. In this study, a sample size of 253 people was reached with the snowball sampling method in line with the units reached through the white-collar employees working in Turkey as the research population. An online questionnaire was used as a data collection tool. Spss 22. 0 and LISREL 8. 7 statistical package programs were used for the statistical analysis of the research. After the validity and reliability of the scales were ensured, the hypotheses of our model determined by the structural equation model were tested. As a result of the research, it was seen that only the target market selection strategy, which is one of the sub-dimensions of marketing strategies, is effective on the incremental innovation, which is the sub-dimension of the innovation strategy. It has been seen that target market selection and customer relations strategy, which are sub-dimensions of marketing strategies, are effective on exploratory innovation, which is the sub-dimension of innovation strategy. It has been seen that the digital business strategy is effective on the innovation strategy sub-dimension, exploratory innovation. It has been observed that all of the innovation strategy sub-dimensions have an impact on sustainable competitive strategies. It has been observed that only the product design strategy, among the sub-dimensions of marketing strategies, has an effect on sustainable competitive strategies. Keywords: Sustainable Competition, Marketing Strategies, Innovation, Digitalization İÇİNDEKİLER BİLİMSEL ETİK BİLDİRİMİ. i ÖZET. ii ABSTRACT. iv ÖNSÖZ. v İÇİNDEKİLER . vi TABLOLAR . x ŞEKİLLER . xi GİRİŞ . 1 1. REKABET . 4 1. 1. Rekabet Kavramı ve Tanımı. 4 1. 1. 1. Rekabet Gücü. 5 1. 1. 1. 1. Firma Düzeyinde Rekabet Gücü . 6 1. 1. 1. 2. Endüstri Düzeyinde Rekabet Gücü . 7 1. 1. 1. 3. Ulusal-Uluslararası Düzeyde Rekabet Gücü. 9 1. 2. Rekabetin Önemi. 10 1. 3. Rekabet Stratejileri . 11 1. 3. 1. Porter Rekabet Stratejileri. 13 1. 3. 1. 1. Genel Maliyet Liderliği . 14 1. 3. 1. 2. Farklılaştırma . 16 1. 3. 1. 3. Odaklanma . 17 1. 3. 2. Miles ve Snow Rekabet Stratejileri. 18 1. 4. Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü Avantajı Kavramı. 19 1. 5. Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğünün Sağlanması İçin Temel Yeteneklerin Geliştirilmesinde Yararlanılan Yeni Yöntemler. 23 1. 5. 1. Toplam Kalite Yönetimi . 23 1. 5. 2. Kıyaslama (Benchmarking). 25 1. 5. 2. 1. Kıyaslama Türleri. 26 1. 5. 3. Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing). 28 1. 6. Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Sağlanması İçin Gerekli Koşullar ve Sürdürülebilirliğin Gelişimi. 30 1. 7. Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Sağlamada Dijitalleşmenin Rolü. 31 2. İNOVASYON . 33 2. 1. İnovasyon Kavramı, Tanımı ve Önemi . 33 2. 2. İnovasyonun Önemi. 34 2. 3. İnovasyon Türleri . 35 2. 3. 1. Odak Noktasına Göre İnovasyon Türleri . 36 2. 3. 1. 1. Ürün / Hizmet İnovasyonu . 36 2. 3. 1. 2. Süreç İnovasyonu. 37 2. 3. 1. 3. Pazarlama İnovasyonu. 38 2. 3. 1. 4. Organizasyonel İnovasyon . 38 2. 3. 2. Etki Derecesine Göre İnovasyon Türleri . 39 2. 3. 2. 1. Artırımsal İnovasyon . 40 2. 3. 2. 2. Keşifsel İnovasyon. 41 2. 4. İnovasyon Kaynakları. 43 2. 4. 1. Organizasyon İçi İnovasyon Kaynakları. 43 2. 4. 1. 1. Beklenmedik Olaylar . 43 2. 4. 1. 2. Uyumsuzluklar. 44 2. 4. 1. 3. Süreç İhtiyaçları . 45 2. 4. 1. 4. Endüstri ve Pazar Değişiklikleri. 45 2. 4. 2. Organizasyon Dışı İnovasyon Kaynakları . 46 2. 4. 2. 1. Demografik Değişiklikler . 46 2. 4. 2. 2. Algıdaki Değişiklikler. 46 2. 4. 2. 3. Yeni Bilgi . 47 2. 5. İnovasyon Karar Süreci. 47 2. 6. İnovasyon Stratejileri . 48 2. 6. 1. Saldırgan İnovasyon. 50 2. 6. 2. Savunmacı İnovasyon. 52 2. 6. 3. Taklitçi İnovasyon. 53 2. 6. 4. Bağımlı İnovasyon. 54 2. 6. 5. Geleneksel İnovasyon . 55 2. 6. 6. Fırsatçı İnovasyon . 55 2. 6. 7. Gelecek Odaklı İnovasyon. 56 2. 6. 8. Proaktif İnovasyon . 56 2. 6. 9. Analizci İnovasyon . 57 2. 6. 10. Risk Alma İnovasyonu . 58 2. 7. Dijitalleşme. 58 2. 7. 1. Dijitalleşme Kavramı . 60 2. 7. 2. Dijitalleşmenin Avantajları ve Dezavantajları. 62 2. 7. 3. Dijital İnovasyon . 64 2. 8. İnovasyon Stratejilerinin Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Sağlamaya Etkisi ve Dijitalleşmenin Rolü . 66 3. PAZARLAMA. 69 3. 1. Pazarlamanın Tanımı ve Gelişimi. 69 3. 2. Pazarlamanın Önemi. 73 3. 3. Pazarlama Karması ve Elemanları . 73 3. 3. 1. Ürün. 74 3. 3. 2. Fiyatlandırma. 77 3. 3. 3. Dağıtım. 79 3. 3. 4. Tutundurma. 80 3. 3. 5. İnsan . 81 3. 3. 6. Süreç . 82 3. 3. 7. Fiziksel Kanıt . 82 3. 4. Pazarlama Stratejileri. 82 3. 4. 1. Ürün Tasarımı Stratejisi . 85 3. 4. 2. Hedef Pazar Seçimi Stratejisi . 87 3. 4. 3. Müşteri İlişkileri Stratejisi . 90 3. 5. Dijital Pazarlama. 92 3. 5. 1. Dijital Pazarlamanın Avantajlı Özellikleri ve Dezavantajları. 94 3. 5. 2. Dijital Pazarlamanın Sebepleri. 96 3. 5. 3. Dijital Pazarlama Karması. 97 3. 5. 3. 1. Dijital Ürün. 97 3. 5. 3. 2. Dijital Fiyatlandırma . 99 3. 5. 3. 3. Dijital Dağıtım . 100 3. 5. 3. 4. Dijital Tutundurma. 101 3. 5. 4. Dijital Pazarlama Stratejisi . 102 3. 5. 4. 1. Çekme Stratejisi. 103 3. 5. 4. 2. İtme Stratejisi . 104 3. 6. Dijital Pazarlama Araçları. 104 3. 6. 1. Web Site . 104 3. 6. 2. E-posta Pazarlamacılığı. 104 3. 6. 3. Mobil Pazarlama. 105 3. 6. 4. Sosyal Medya Pazarlaması . 106 3. 6. 5. Arama Motoru Optimizasyonu (SEO) Pazarlaması. 107 3. 6. 6. Sosyal Medya Optimizasyonu (SMO) Pazarlaması. 108 3. 7. Pazarlama Stratejilerinin Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Sağlamaya Etkisi ve Dijitalleşmenin Rolü . 108 3. 8. Pazarlama Stratejilerinin İnovasyon Stratejileri Üzerine Etkisi ve Dijitalleşmenin Rolü 110 4. ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ. 112 4. 1. Araştırma Amacı ve Önemi . 112 4. 2. Araştırmanın kapsam ve sınırlılıkları. 112 4. 3. Ana Kütle ve Örneklem . 112 4. 4. Veri Toplama Süreci. 113 4. 5. Araştırma modeli ve hipotezler. 113 4. 6. Verilerin Analizi . 114 4. 6. 1. Demografik Bulgular. 115 4. 6. 2. Açımlayıcı Faktör Analizi. 118 4. 6. 3. Açımlayıcı Faktör Analiz Sonuçları. 119 4. 6. 4. Normallik Test Sonuçları . 121 4. 6. 5. Doğrulayıcı Faktör Analizi. 123 4. 6. 6. Güvenirlik ve Geçerlilik Analizi . 124 4. 6. 7. Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Güvenirlik Analizi Sonuçları . 125 4. 6. 8. Korelasyon Analizi . 129 4. 6. 9. Yapısal Eşitlik Modeli . 132 SONUÇ. 138 ÖNERİLER. 142 KAYNAKÇA . 143 EKLER. 157 Ek 1. Anket Soruları. 157