Türkiye'deki dolar kuru volatilitesinin modellenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: COŞKUN PARİM

Danışman: TURANLI MÜNEVVER

Özet:

Yabancı para birimlerinin kurları incelenirken, yapıları nedeniyle doğrusal olmayan koşullu değişen varyans modellerinin kullanılmasının gerekliliği, son yıllarda yapılan birçok bilimsel çalışmada da belirtilmiştir. Bu nedenle çalışmada, doğrusal olmayan koşullu değişen varyans modelleri ile Türkiye’deki Dolar Alış Kuru volatilitelerinin modellenmesi ve modeller arasından en iyi temsil gücüne sahip modelin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 3 farklı seri kullanılmıştır. İlk olarak 02.01.2003-31.12.2008 tarihleri arası, ikinci olarak, 02.01.2009- 30.12.2013 tarihleri arası ve son olarak ta 02.01.200330.12.2013 tarihleri arasındaki döneme ilişkin günlük Dolar Alış Kuru değerlerinin logaritmaları kullanılmıştır. Her 3 seri için de öncelikle Dolar Alış Kurunun grafikleri incelenmiş hemen ardından kurun durağanlığı araştırılmıştır. Augmented Dickey-Fuller testi yardımıyla; Dolar Alış Kuru serisinin durağan olmadığına karar verilmiş, birinci dereceden farkları alınıp durağanlaştırılmıştır. Daha sonra otoregresif modeller denendikten sonra en iyi ortalama denklem modelinin ARIMA(2,1,2) olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte ortalama denklemin hata terimlerinin, ARCH etkisine sahip olduğu gösterilmiş ve burdan yola çıkarak Türkiye’deki Dolar Alış Kuru serisinin hangi koşullu değişen varyans modelleriyle açıklanabileceği tahmin edilmiştir. Son olarak da kullanılan modeller gösterilerek, ilk 2 seri için modeller arasından en iyi model olarak TGARCH(1,1) olarak, 3. Seri için de GARCH(1,1) olarak belirlenmiştir. Son durumda ilk 2 seri için TGARCH(1,1) , 3. Seri için de GARCH(1,1) modelinin hata terimlerinde; ARCH etkisinin ve otokorelasyonun olmadığı gösterilip, yorumlanmıştır.