Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHMET RAŞİT ORHAN
Danışman: ŞEKER MUZAFFER
Özet:ÖZET Mülkiyet hakkı en temel ve vazgeçilmez insan haklarından biri olarak karşımıza çıksa da diğer temel haklar gibi sınırlanması mümkün kılınmıştır. Devlet ve kamu tüzel kişilerinin kamu hizmetlerini yürütürken ortaya çıkan taşınmaz ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla başvurduğu kamulaştırma işlemi de mülkiyet hakkına getirilen en önemli sınırlamadır. Kamulaştırma işlemi ile taşınmaz malikinin sahip olduğu mülkiyet hakkı ortadan kaldırılmaktadır. Kamulaştırma bir idari işlem olarak karşımıza çıkmasına rağmen sonuçlarını özel mülkiyete tabi taşınmazlar üzerinde doğurmaktadır. Ayrıca kamulaştırma işleminin idari yönü olduğu kadar adli yönü de mevcuttur. Çalışmamızda en temel ve vazgeçilmez insan haklarından biri olan mülkiyet hakkının kamulaştırma yoluyla hukuka uygun bir şekilde sınırlandırılabilmesi için uyulması gereken esas ve usullere değinilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kamulaştırma, Mülkiyet Hakkı, Temel Hak ve Özgürlükler, Kamu Yararı. ABSTRACT Although the proprietary right appears as one of the most fundamental and indispensable human rights, it can be restricted like other fundamental rights. The expropriation process applied by the state and public legal entities in order to meet the real estate needs that arise while performing public services is the most important limitation on the right to property. With the expropriation process, the property right of the real estate owner is ruled out. Although the proprietary right appears as one of the most fundamental and indispensable human rights, it can be restricted like other fundamental rights. In addition, the expropriation process has an administrative as well as a judicial aspect. In our study, the principles and procedures that must be followed in order to legally limit the proprietary right, which is one of the most basic and indispensable human rights, via expropriation, are mentioned. Key Words: Expropriation, Proprietary Right, Fundamental Rights and Freedoms, Public Interest. İÇİNDEKİLER ÖZET. ii ABSTRACT. iii İÇİNDEKİLER . iv KISALTMALAR. ix GİRİŞ . 1 BİRİNCİ BÖLÜM MÜLKİYET 1. 1. Mülkiyet Kavramı. 4 1. 2. Mülkiyet Hakkı . 5 1. 2. 1. Mülkiyet Hakkının Niteliği. 6 1. 2. 2. Mülkiyet Hakkının Konusu ve Kapsamı. 8 1. 2. 2. 1. Bütünleyici Parça ve Ürünler. 10 1. 2. 2. 2. Eklenti . 11 1. 2. 3. Mülkiyet Hakkının İçeriği. 11 1. 2. 3. 1. Malikin Aktif Yetkileri . 12 1. 2. 3. 2. Malikin Pasif Yetkileri. 13 1. 3. Türk Anayasalarında Mülkiyet Hakkı. 14 1. 3. 1. 1876 Kanun-i Esasi’de Mülkiyet Hakkı. 14 1. 3. 2. 1921 ve 1924 Anayasa’larında Mülkiyet Hakkı . 14 1. 3. 3. 1961 Anayasa’sında Mülkiyet Hakkı. 16 1. 3. 4. 1982 Anayasa’sında Mülkiyet Hakkı. 17 1. 4. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde (AİHS) Mülkiyet Hakkı. 18 1. 4. 1. AİHS’in İç Hukukumuzdaki Yeri . 18 1. 4. 2. AİHS’te Mülkiyet Hakkının Düzenlenişi. 19 1. 4. 3. AİHS’te Mülkiyet Hakkının Kapsamı . 20 1. 5. Temel Hak ve Hürriyet Olarak Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması . 21 1. 5. 1. Kanun Koyucu Tarafından Kanunla Yapılmalıdır. 21 1. 5. 2. Anayasa’nın Sözüne ve Ruhuna Uygun Olmalıdır. . 23 1. 5. 3. Hakkın Özüne Dokunmamalıdır. . 24 1. 5. 4. Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Aykırı Olmamalıdır. 25 1. 5. 5. Laik Cumhuriyetin Gereklerine Aykırı Olmamalıdır. . 25 1. 5. 6. Anayasa’nın İlgili Maddesinde Belirtilen Sebeplere Dayanmalıdır. . 26 1. 5. 6. 1. Mülkiyet Hakkının Sınırlanma Nedeni: Kamu Yararı. 27 1. 5. 6. 2. Kamu Yararı Kavramı. 27 1. 5. 6. 1. 1. 1. Kamu Yararı Kavramı Hakkındaki Görüşler . 29 1. 5. 6. 1. 1. 2. Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kamu Yararı Kavramı . 30 1. 5. 7. Sınırlama Ölçülülük İlkesine Uygun Yapılmalıdır. . 31 1. 5. 7. 1. Elverişlilik İlkesi. 32 1. 5. 7. 2. Gereklilik İlkesi. 33 1. 5. 7. 3. Orantılılık İlkesi . 33 İKİNCİ BÖLÜM KAMULAŞTIRMA 2. 1. Kamulaştırma Kavramı. 35 2. 2. Kamulaştırmanın Tanımı . 36 2. 3. Türk Anayasalarında Kamulaştırma . 38 2. 3. 1. 1876 Kanun-i Esasi’de Kamulaştırma . 38 2. 3. 2. 1921 ve 1924 Anayasa’larında Kamulaştırma . 39 2. 3. 3. 1961 Anayasa’sında Kamulaştırma. 40 2. 3. 4. 1982 Anayasa’sında Kamulaştırma. 42 2. 4. Kamulaştırmanın Hukuki Niteliği. 43 2. 4. 1. Zorla Satın Alma Teorisi. 43 2. 4. 2. Sözleşme Benzeri Teorisi. 44 2. 4. 3. Hazine Teorisi. 44 2. 4. 4. Karma Hukuki İlişki Teorisi . 45 2. 5. Kamulaştırmanın Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması . 46 2. 5. 1. Kamulaştırmasız El Atma . 46 2. 5. 1. 1. Kamulaştırmasız El Atma Kavramı . 46 2. 5. 1. 2. Kamulaştırmasız El Atmanın Unsurları. 47 2. 5. 1. 2. 1. Taşınmazın Özel Hukuk Kişisinin Mülkiyetinde Olması. 47 2. 5. 1. 2. 2. Kamulaştırma Yapma Yetkisine Sahip Olan İdare Tarafından Kamu Yararı Amacıyla Yapılması. 48 2. 5. 1. 2. 3. Kamulaştırma İşlemi Yapılmamış veya Tamamlanmamış Olması. 49 2. 5. 1. 2. 4. Fiilen ve Sürekli Olarak El Konulması. 50 2. 5. 1. 3. Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Açılabilecek Davalar. 50 2. 5. 1. 3. 1. El Atmanın Önlenmesi Davası veya Bedel Davası . 50 2. 5. 1. 3. 2. Tazminat ve Ecrimisil Davaları. 52 2. 5. 1. 3. 2. 1. Tazminat Davası. 52 2. 5. 1. 3. 2. 2. Ecrimisil Davası. 53 2. 5. 1. 4. Kamulaştırma ile Karşılaştırılması. 54 2. 5. 2. Düzenleme Ortaklık Payı . 55 2. 5. 2. 1. Genel Olarak . 55 2. 5. 2. 2. Kamulaştırma ile Karşılaştırılması. 57 2. 5. 3. Devletleştirme . 57 2. 5. 3. 1. Genel Olarak . 57 2. 5. 3. 2. Kamulaştırma ile Karşılaştırılması. 58 2. 5. 4. İstimval. 59 2. 5. 4. 1. Genel Olarak . 59 2. 5. 4. 2. Kamulaştırma ile Karşılaştırılması. 59 2. 5. 5. Geçici İşgal. 60 2. 5. 5. 1. Genel Olarak . 60 2. 5. 5. 2. Kamulaştırma ile Karşılaştırılması. 60 2. 6. Kamulaştırmanın Unsurları. 61 2. 6. 1. Yetki. 61 2. 6. 1. 1. Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Kamulaştırma Yapma Yetkisi. 63 2. 6. 1. 2. Vakıf Üniversitelerinin Kamulaştırma Yetkisi . 65 2. 6. 1. 3. Özel Hukuk Kişileri Lehine Kamulaştırma. 66 2. 6. 1. 4. Organize Sanayi Bölgelerinin Kamulaştırma Yapma Yetkisinin Değerlendirilmesi. 68 2. 6. 2. Sebep. 70 2. 6. 3. Şekil. 71 2. 6. 4. Konu. 72 2. 6. 4. 1. Taşınmaz Mülkiyeti . 73 2. 6. 4. 1. 1. Arazi . 74 2. 6. 4. 1. 2. Tapu Kütüğünde Ayrı Sayfaya Kaydedilen Bağımsız ve Sürekli Haklar. 75 2. 6. 4. 1. 3. Kat Mülkiyeti Kütüğüne Tabi Bağımsız Bölümler . 77 2. 6. 4. 2. İdari İrtifak Kurulması . 77 2. 6. 4. 3. Kısmi Kamulaştırma . 79 2. 6. 5. Amaç . 80 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KAMULAŞTIRMA AŞAMALARI 3. 1. Genel Olarak . 82 3. 2. Kamulaştırmada İdari Aşama. 83 3. 2. 1. İdare Tarafından Yeterli Ödeneğin Temin Edilmesi. 83 3. 2. 2. Kamu Yararı Kararı Alınması. 84 3. 2. 3. Kamu Yararı Kararının Onaylanması . 87 3. 2. 4. Kamulaştırılacak Taşınmazın Belirlenmesi . 89 3. 2. 5. Kamulaştırma Kararının Alınması ve Tapu Siciline Şerh. 91 3. 2. 6. Satın Alma Usulü . 92 3. 2. 6. 1. Kıymet Takdir ve Uzlaşma Komisyonları Oluşturulması. 93 3. 2. 6. 2. İdarenin Resmi Taahhütlü Yazı Göndermesi. 94 3. 3. Kamulaştırmada Adli Aşama . 97 3. 3. 1. Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti ve Taşınmazın İdare Adına Tescili. 97 3. 3. 1. 1. Davanın Açılması. 97 3. 3. 1. 2. Davada Görevli ve Yetkili Mahkeme ile Yargılama Usulü . 98 3. 3. 1. 3. Davanın Tarafları . 99 3. 3. 1. 4. Yargılama Süreci. 100 3. 3. 1. 4. 1. Taraflara Davetiye Çıkarılması ve Gazete İlanı . 100 3. 3. 1. 4. 2. Tarafların Anlaşmaya Davet Edilmesi . 102 3. 3. 1. 4. 3. Asliye Hukuk Mahkemesince Bedel Tespiti . 103 3. 3. 1. 4. 3. 1. Arsa ve Arazi Ayrımı. 106 3. 3. 1. 4. 3. 2. Arazilerde Bedel Tespiti . 108 3. 3. 1. 4. 3. 3. Arsalarda Bedel Tespiti. 109 3. 3. 1. 4. 3. 4. Yapılarda Bedel Tespiti. 109 3. 3. 1. 4. 3. 5. İrtifak Hakkı Tesisinde Bedel Tespiti . 110 3. 3. 1. 4. 3. 6. Kısmi Kamulaştırmalarda Bedel Tespiti. 111 3. 3. 1. 4. 4. Asliye Hukuk Mahkemesince Tescil Kararı. 113 3. 3. 1. 4. 5. Tescil Kararının Hüküm ve Sonuçları. 114 3. 3. 2. Kamulaştırma Bedelinin Ödenmesi . 115 3. 3. 2. 1. Nakden ve Peşin Ödeme . 115 3. 3. 2. 2. Taksitle Ödeme . 116 3. 4. Kamulaştırma Sürecinde Açılabilecek Diğer Davalar. 117 3. 4. 1. İptal Davası . 117 3. 4. 2. Maddi Düzeltim Davası . 121 3. 5. Özel Kamulaştırma Usulleri. 122 3. 5. 1. Trampa Yoluyla Kamulaştırma. 122 3. 5. 2. Acele Kamulaştırma. 123 3. 5. 2. 1. Acele Kamulaştırmaya Başvurulabilecek Haller . 124 3. 5. 2. 2. Acele Kamulaştırmada Yöntem. 125 3. 5. 3. İdareler Arasında Taşınmaz Mal Devri. 127 3. 5. 4. Güvenlik Gerekçesiyle Uygulanan Mal Devri. 129 3. 6. Kamulaştırmadan Vazgeçme . 130 3. 6. 1. İdarenin Tek Taraflı Olarak Vazgeçmesi. 130 3. 6. 2. Tarafların Anlaşmasıyla Vazgeçeme . 131 3. 7. Kamulaştırmada Malikin Taşınmazı Geri Alma Hakkı . 132 SONUÇ. 135 KAYNAKÇA . 139