Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Finans Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMRE OKUR
Danışman: GÜNEREN GENÇ ELİF
Özet:ÖNSÖZ Sermaye piyasaları, firmaların kaynak bulmasında ve ülkelerin sıcak para yani dolaylı yabancı yatırım çekmesinde önemli rol oynamaktadır. Küreselleşen ve yatırım sınırlarının bulunmadığı günümüz dünyasında karlı yatırım için finansal analiz oldukça önem kazanmıştır. Bu çalışmada finansal analizin oran analizi kısmı olan finansal oranların BIST 50 endeksine dâhil olmada etkisi incelenmiştir. Bu çalışma, 3 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde finansal oranlar açıklanmış ve tanımlanmıştır. İkinci bölümde borsaya kote olma şartları, halka arz, BIST 50 endeks hesaplama yöntemi, BIST 50’de yer alan firmalar ve özellikleri yer almaktadır. Üçüncü bölümde ise veri analizi, literatür ve araştırmanın analiz kısmı ele alınmıştır. Çalışmanın başından sonuna kadar her konuda yol gösteren ve desteklerini esirgemeyen tez danışmanım Doç. Dr. Elif GÜNEREN GENÇ hocama, çalışmalarımda bana destek olan Borsa İstanbul’un değerli personelleri Mahmut VARLI, Mustafa YILDIZ ve Muhammed Yerkel’e, hayatımın her döneminde aldığım kararlarda beni destekleyen aileme ve beni sürekli yazmaya teşvik eden, hep yanımda olan Sinem’ciğime sonsuz teşekkür ederim. Emre OKUR 2021 iv ÖZET Yatırımcılar, firmaların Borsa İstanbul ana endekslerine dâhil olmasını olumlu bir gelişme olarak değerlendirmektedir. Endekse dâhil olduktan sonra hisselerin fiyat/getiri performansı, temettü verimi ve işlem hacmi gibi değişkenlerin performansının artması bu olumlu gelişmeler arasında yer almaktadır. BIST 50 endeksinin hesaplamasında en önemli değişkenler firmaların piyasa değeri (sadece fiili dolaşımda bulunan payların) ve işlem hacmidir. Dolayısıyla yatırımcıların tercihi ve firmaların halka açıklık oranı da endeksin şekillenmesinde önemli bir etkendir. Finansal oranlar ise firmaların finansal olarak analiz edilmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Firmaların finansal sağlamlığı, güvenilirliği ve başarısı hakkında bilgiler vermektedir. Firmaların finansalları incelerek finansal geçmişi hakkında bilgi verip, geleceğine de ışık tutmaktadır. Bu çalışmada finansal oranların BIST 50 endeksine dâhil olmada etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın analizinde panel veri analizi ve lojistik regresyon yöntemleri kullanılmıştır. BIST 50 endeksine dâhil olmada en anlamlı ve pozitif etkisi bulunan finansal oranın, karlılık oranları olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Faiz, vergi ve amortisman karının (FAVÖK) gelirlere oranının BIST 50 endeksine dâhil olmada negatif etkisinin bulunduğu saptanmıştır. Çalışmada ulaşılan bir diğer bulgu ise bir dönem önce endekste bulunan firmalar, bir dönem sonra endekste bulunma olasılığını pozitif olarak 2,32 kat arttırmaktadır. Çalışma sonucunda finansal oranların BIST 50 endeksine dâhil olmada dolaylı etkisinin bulunduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: finansal analiz, finansal oranlar, BIST 50, panel veri analizi v ABSTRACT Investors see it as a positive development when companies are included to the main indices of Borsa Istanbul. After the inclusion to the index, the improving performances of some variables such as the shares P/E ratio, the dividend yield and the increase in trade volume are seen as some of the positive developments. The main and most important variables that are being used to calculate the BIST 50 index are the company’s market cap (only of the free floating public shares) and the trade volume. Therefore, both investor preference and the free floating ratio are important factors that are shaping the index. Financial ratios on the other hand, are important for a financial analysis of the related company. A company’s financial stability and robustness sheds light on its reliability and its success. An investigation on the financials of a company gives information on its past financial performance and an idea on its future. The aim of this study is to understand and investigate the impact of the inclusion of financial ratios to the BIST 50 index. In this study, panel data analysis and logistic regression methods have been used for the analysis. It has been concluded that the inclusion of profitability ratios to the BIST 50 index has the most significant and positive impact among all financial ratios. On the other hand the finding has been reached that, ebitda to revenue have a negative impact when included to the BIST 50 index. Another finding in this study has been that, a company that was in the index in the last period has a 2. 32 times higher probability ratio of being included to the index in the next period. The conclusion of this study is that the inclusion of financial ratios to the BIST 50 index have an indirect impact. Keywords: financial analysis, financial ratios, BIST 50, panel data analysis vi İÇİNDEKİLER Sayfa No TEZ ONAY SAYFASI . ii ÖNSÖZ . iii ÖZET . iv ABSTRACT . v İÇİNDEKİLER . vi TABLO LİSTESİ . ix KISALTMALAR LİSTESİ . x GİRİŞ . 1 BİRİNCİ BÖLÜM: FİNANSAL ORANLAR. 3 1. 1. Likidite Oranları . 4 1. 1. 1. Cari Oran . 5 1. 1. 2. Asit Test Oranı . 7 1. 1. 3. Nakit Oranı . 7 1. 1. 4. Firma Faaliyetlerinden Gelen (Kısa Dönem) Nakit Akış Oranı . 8 1. 1. 5. Hissedar Öz sermaye Oranı . 9 2. 1. Finansal Yapı Oranları . 9 2. 1. 1. Uzun Vadeli Borç/Toplam Aktifler Oranı. 10 2. 1. 2. Uzun Vadeli Borç/Toplam Sermaye Oranı . 10 2. 1. 3. Borç/Öz kaynak Oranı. 11 2. 1. 4. Net Borç/FAVÖK Oranı . 11 2. 1. 5. Finansal Kaldıraç Oranı . 12 2. 1. 6. Toplam Borç/Toplam Sermaye Oranı . 13 3. 1. Karlılık Oranları . 13 vii 3. 1. 1. Brüt Kar Marjı . 14 3. 1. 2. Net Kar Marjı . 14 3. 1. 3. Faaliyet Kar Marjı . 15 3. 1. 4. Vergi Öncesi Kar Marjı . 16 3. 1. 5. Öz kaynak Karlılığı . 16 3. 1. 6. Aktif Karlılığı . 17 3. 1. 7. Kullanılan Sermayenin Karlılığı . 18 3. 1. 8. Yatırım Sermayesi Getirisi . 18 4. 1. Faaliyet (Aktivite) Oranları . 19 4. 1. 1. Alacak Devir Hızı Oranı . 19 4. 1. 2. Günlük Alacak Devir Hızı Oranı . 20 4. 1. 3. Nakit Akışı/Borç Oranı . 21 4. 1. 4. Stok Devir Hızı . 21 4. 1. 5. Stok Gün Sayısı . 22 5. Altman Z Skor Oranı . 22 İKİNCİ BÖLÜM: BORSAYA KOTE OLMA ŞARTLARI, HALKA ARZ, BIST 50 ENDEKS HESAPLAMA YÖNTEMİ, BIST 50’DE YER ALAN FİRMALAR ve ÖZELLİKLERİ. 24 2. 1. Borsaya Kote Olma Şartları . 24 2. 2. Halka Arz . 25 2. 3. BIST 50 Endeks Hesaplama Yöntemi . 26 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: BIST 50 ENDEKSİNE DAHİL OLMADA FİNANSAL ORANLARIN ETKİSİ . 28 3. 1. Lojistik Regresyon . 28 3. 2. Varsayımdan Sapmalar . 30 3. 3. Araştırmanın Amacı . 32 viii 3. 4. Araştırmanın Metodolojisi . 32 3. 5. Örneklem Seçimi . 32 3. 6. BIST 50’de Bulunan Firmalar . 32 3. 7. Araştırmanın Veri Seti Analizi . 37 3. 8. Literatür . 52 3. 9. Ampirik Bulgular . 57 SONUÇ . 61 KAYNAKÇA . 63