Dış kaynak kullanımı yoluyla istihdam edilen personelde iş bağlılığı-iş tatmini üzerine nicel bir çalışma: Türkiye'de lojistik sektörü örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HIDIR CAN YARIM

Danışman: ARSLAN HÜSEYİN

Özet:

ÖZET Dış kaynak kullanımı işletme faaliyetlerine ilişkin yönetim ve uygulama işlemlerinin belli bir anlaşma kapsamında bir dış kaynak tarafından gerçekleştirilmesi olarak ifade edilmektedir. Dış kaynak kullanımının en yoğun olduğu sektör lojistik sektörüdür. Lojistik sağlayıcıların müşterilerine uzmanlık ve deneyim sağlama yetenekleri, lojistik sektöründe dış kaynak kullanımının en önemli sebeplerinden biri olarak kabul edilebilir. Ayrıca işletmeler günümüz mevcut büyüme ve rekabet ortamında temel yeteneklerinin dışında kalan iş alanları için işletme içi insan kaynaklarını kullanmama eğilimindedirler. Bilinçlenen müşterilerin talepleri doğrultusunda günümüzde ürünlerin özelleştirilerek, alıcıların istediği miktarda ve hızda tedarik edilmesi ön plana çıkmıştır. Bununla beraber ulusal ve küresel ekonomiye bağlı olarak tedarik zincirlerinde dalgalanma meydana gelmesi ticari işletmeler için risk yaratmaktadır. Bu sebeple işletmelerin lojistik dış kaynak kullanımı her geçen gün artmaktadır. Bununla beraber risklerin dağıtılması, işletme içi yeteneklerin geliştirilmesi, teknolojik yeniliklerin takip edilmesi, ürün ve hizmet kalitesinin arttırılması gibi işletmeleri dış kaynak kullanımına yönlendiren nedenler de bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında depolama ve lojistik hizmetlerinde çalışan toplam 400 kişi ile demografik, iş bağlılığı ve iş tatmini seviyeleri arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak incelenmiştir. Katılımcıların hepsinin erkek olarak seçilmesi cinsiyet boyutunun elimine edilmedi amacıyladır. Veri toplama işlemi 3 farklı veri toplama aracı ile gerçekleştirilmiştir. Söz konusu hu hususlar ışığında çalışmanın temel amacı lojistik işletmelerinde dış kaynak kullanımı yoluyla istihdam edilen personellerin iş bağlılıkları ve iş tatminleri arasındaki ilişkinin tespit edilmesidir. Ayrıca iş bağlılığı ve iş tatmini arasında demografik özelliklere göre farklılaşmanın var olup olmadığı da çalışmanın bir diğer amacıdır. Çalışmada iş bağlılığı ve iş tatmini arasında güçlü bir ilişkinim varlığının yanı sıra dış kaynak kullanımı yoluyla istihdam edilen personeller ile diğer personeller arasında iş tatmini ve iş bağlılığı açısından anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Lojistik, Dış kaynak, İş bağlılığı, İş tatmini ABSTRACT Outsourcing is defined as the execution of the management and implementation processes of the enterprises by an external source within the scope of an agreement. The sector where outsourcing is used most frequently is the logistics sector. The ability of logistics providers to provide expertise and experience to their customers is one of the most important reasons for outsourcing in the logistics industry. In addition, in today's competitive environment, businesses tend not to use internal human resources for business areas outside of their basic capabilities. In line with the demands of the conscious customers, the supply of the products in the amount and speed desired by the buyers has come to the fore. However, fluctuations in supply chains depending on the national and global economy create risks for commercial enterprises. For this reason, the logistics outsourcing of businesses is increasing day by day. However, there are also reasons that direct businesses to outsource such as distributing risks, improving in-house capabilities, following technological innovations, and increasing the quality of products and services. In this thesis, the relationships between a total of 400 people working in storage and logistics services and demographic, job commitment and job satisfaction levels were analyzed statistically. The selection of all the participants as men is for the purpose of not eliminating the gender dimension. Data collection process was carried out with 3 different data collection tools. Within the scope of these issues, the main purpose of the study is to determine the relationship between job engagement and job satisfaction of personnel employed through outsourcing in logistics enterprises. In addition, whether there is a difference between job commitment and job satisfaction according to demographic characteristics is another aim of the study. In the study, in addition to the presence of a strong relationship between job commitment and job satisfaction, a significant difference was found between the staff employed through outsourcing and other personnel in terms of job satisfaction and job commitment. Keywords: Logistics, Outsourcing, Job Engagement, Job satisfaction İÇİNDEKİLER Sayfa I. GİRİŞ. 1 II. KURAMSAL TEMEL. 4 A. DIŞ KAYNAK KULLANIMI . 4 1. Dış Kaynak Kullanımının Tanımı . 4 2. Dış Kaynak Kullanımının Önemi. 4 3. Dış Kaynak Kullanımı İle İlgili Yaklaşımlar . 6 4. Dış Kaynak Kullanımının Nedenleri. 9 5. Lojistik Dış Kaynak Kullanımı Kavramı . 11 6. Lojistik Dış Kaynak Kullanımının Nedenleri . 12 7. Lojistik Dış Kaynak Kullanımının Önemi . 13 8. Lojistik Dış Kaynak Kullanım Stratejilerinin Belirlenmesi . 14 9. Lojistik Dış Kaynak Kullanım Performansının Ölçülmesi . 15 10. Lojistik Dış Kaynak Kullanımında Başarı Ölçütleri. 17 11. Lojistik Dış Kaynak Kullanımının Dezavantajları . 18 12. Lojistik Dış Kaynak Kullanımı Avantajları. 20 13. Lojistik Dış Kaynak Sağlayıcısının Seçimi . 21 B. İŞ BAĞLILIĞI. 23 1. İş Bağlılığı Tanımı. 23 2. İş Bağlılığının Alt Boyutları. 25 3. İş Bağlılığı Modelleri . 26 4. İş Bağlılığının Sağlanmasında Etkili Olan Faktörler . 30 5. İş Bağlılığı Geliştirme Stratejileri . 32 6. İş Bağlılığının Sonuçları. 33 C. İŞ TATMİNİ . 35 1. İş Tatmini Tanımı. 35 2. İş Tatmininin Önemi . 36 3. İş Tatmininin Avantajları . 38 4. İş Tatmininin Boyutları . 39 5. İş Tatminini Etkileyen Faktörler . 39 6. İş Tatmininin Sonuçları. 43 III. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ . 47 A. ÇALIŞMANIN AMACI VE HİPOTEZLER. 47 1. Araştırmanın Amacı . 47 2. Hipotezler. 47 B. ANA KÜTLE, ÖRNEKLEM, ÖRNEKLEME YÖNTEMİ. 48 1. Ana Kütle . 48 2. Örneklem Büyüklüğü . 49 C. VERİ TOPLAMA ARAÇLARI. 49 1. Kişisel Bilgi Formu . 50 2. Minnesota İş Tatmin Ölçeği . 50 3. Utrecht İşe Bağlılık Ölçeği. 50 D. ÖLÇÜM UYGULAMASI . 51 1. Anket Uygulama Yöntemi. 51 2. Bilgilendirme ve Eğitme . 51 3. Anketlerin Kontrolü ve Teslim Alınması. 51 IV. ÖN ANALİZLER . 52 A. BOYUTSALLIK ANALİZLERİ. 52 1. Minnesota İş Tatmin Ölçeği’nin Boyutsallığı . 52 2. Utrecht İşe Bağlılık Ölçeğinin Boyutsallığı . 56 B. GÜVENİRLİK ANALİZİ. 59 1. Minnesota İş Tatmini Ölçeğinin Cronbach Alfa Güvenilirlik Analizi. 59 2. Utrecht İşe Bağlılık Ölçeğinin Boyutsallığı . 60 V. BULGULAR. 61 A. DEĞİŞKENKLERE YÖNELİK BULGULAR . 61 1. Demografik Değişkenlere Ait Bulgular. 61 2. Ölçek Puanlarına Ait Bulgular . 64 B. HİPOTEZ TESTLERİNE İLİŞKİN BULGULAR. 68 VI. SONUÇ VE ÖNERİLER. 75 KAYNAKLAR . 79 EKLER. 95