Çelik yapıda kullanılan endüstriyel boya için AHP VE TOPSIS yöntemleri uygulanarak yapılan tedarikçi seçimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KAAN GÜNDOĞAN

Danışman: BORAT OĞUZ

Özet:

ÖZET Bu çalışmanın amacı, çelik yapı ve bu yapıda uygulanan boyanın özelliklerinin araştırılarak en uygun kıstaslara karar vermek ve bu kıstaslara bakılarak en iyi performansı gerçekleştirecek tedarikçiyi bulmaktır. Bu amaçla, çok kriterli karar verme metotlarından AHP ve TOPSIS metotları seçilmiştir. İlk aşamada 6 adet kriter (dayanıklılık, kapama oranı, garanti süresi, kalite, maliyet analizi, kuruma süresi) belirlenmiştir. Bu kriterlerin önem sıralamasını belirlemek amacıyla 40 kişilik uzman ekibe 6 sorudan oluşan anket yapılmıştır. AHP metodu kullanılarak ise ağırlıkları bulunmuştur. Son aşamada ise en iyi tedarikçiyi bulma adına performans değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu doğrultuda firmalardan teklifler toplanılmış ve oluşturulan matrislerle TOPSIS metodu kullanılarak tedarikçi firmaların performans değerlendirmesi yapılmıştır. Bu doğrultuda yapılan analizler sonucunda en iyi performansı gösteren firmaya ulaşılmıştır. Performans değerlendirmesi dışında ayrıca birim maliyet analizine bakılarak 3 tedarikçi firma değerlendirilmeye alınmıştır. Bu çalışma incelendiğinde ulaşılan neticenin kullanılan yöntemler sayesinde herhangi bir ürünün en ucuz ve en kaliteli olacak şekilde hangi firma tarafından satın alınması gerektiği gösterilmektedir. Kıstaslar tek tek ele alındığında farklı sonuçların çıktığı yapılan incemeler neticesinde ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Anket, AHP, Boya, Çelik Yapı, Çok Kriterli Karar Verme, TOPSIS ABSTRACT The aim of this study is to determine the most appropriate criteria by investigating the properties of the steel structure and the paint applied in this structure, and to find the supplier that will perform the best performance by looking at these criteria. For this purpose, AHP and TOPSIS methods were chosen among the multiple criteria decision-making methods. First of all, 6 criteria (durability, coverage rate, warranty period, quality, cost analysis, drying time) were determined. By the way, to determine the order of importance of these criteria, a questionnaire consisting of 6 questions was conducted with a team of 40 experts. Their weights were found by using the AHP method. To find the best performance evaluation of the supplier, offers were collected from the companies and the matrices created. By using TOPSIS method, as a result of the analyzes, the best performance of the company was found. Also, 3 supplier companies were evaluated based on the unit cost analysis, that has been determined that different results are obtained, when the criteria are handled one by one. Finally, when this study is examined, it is shown by which company should buy the cheapest price and highest quality of a product. Key Words: AHP, Multiple Criteria Decision-Making Survey, Paint Industry, Steel Structure, TOPSIS İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER . i ÖZET . iii ABSTRACT . iiv TEŞEKKÜR . v TABLOLAR DİZİNİ . vi ŞEKİLLER DİZİNİ. vii SİMGELER VE KISALTMALAR . viii 1. GİRİŞ . 1 2. LİTERATÜR ARAŞTIRMASI . 3 3. DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜ VE ÇELİK YAPI . 10 3. 1 Demir-Çelik . 10 3. 1. 1 Demir-Çelik sektörünün tanımı . 10 3. 1. 2 Türkiye’de demir çelik işkolu’nün genel durumu, yapısı ve üretim . 11 3. 1. 3 Demir çelik işkolu özellikleri ve çeşitleri . 13 3. 2 Çelik Yapı . 14 3. 2. 1 Çeliğin tanımı . 14 3. 2. 2 Çelik konstrüksiyon yapı . 14 3. 2. 3 Türkiye’de yapısal çelik kullanımı . 15 3. 2. 4 Çelik konstrüksiyon yapıların avantajları ve dezavantajları . 16 3. 2. 4. 1 Çelik yapının avantajları . 16 3. 2. 4. 2 Çelik yapının dezavantajları . 17 3. 3 Boya . 18 3. 3. 1 Boyanın tanımı . 18 3. 3. 2 Türkiye’de boya sektörü . 18 3. 3. 3 Boya uygulaması ve çeşitleri . 19 3. 3. 4 Çelik yapıda kullanılan epoksi esaslı shopprimer ve endüstriyel boyaların özellikleri . 20 3. 3. 4. 1 Uygulanacak epoksi esaslı shopprimer tanımı, içeriği ve özellikleri . 20 3. 3. 4. 2 Silikat veya epoksi çinko primerleri . 22 3. 3. 4. 3 İnorganik veya organik shopprimerleri . 24 3. 3. 4. 4 Kaynak ve kesim . 25 3. 3. 4. 5 Organik ve inorganik shopprimerların değerlendirmesi . 26 3. 3. 6 Uygulanacak endüstriyel boyada, ara kat ve son kat içerikleri ve anımı . 26 3. 3. 6. 1 Endüstriyel boyalar . 27 3. 3. 6. 2 Endüstriyel rapid astar boya tanımı, içeriği ve özellikleri . 27 3. 3. 6. 4 Endüstriyel rapid son kat boya tanımı, içeriği ve özellikleri . 28 4. KARAR VERME YÖNTEMLERİ . 30 4. 1 Çok Kriterli Karar Verme . 30 4. 2 Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) . 31 4. 2. 1 Analitik hiyerarşi sürecinin (AHP) adımları . 33 4. 3 TOPSIS Metodu . 35 4. 3. 1 Karar matrisinin oluşturulması . 36 4. 3. 2 Karar matrisinin normalleştirilmesi. 36 4. 3. 3 Normalleştirilen karar matrislerinin ağırlıklandırılması . 37 4. 3. 4 En iyi ideal ve en kötü ideal çözümlerinin oluşturulması . 37 4. 3. 5 Ayırım ölçülerinin hesaplanması . 38 4. 3. 6 İdeal çözüme göreli yakınlığın hesaplanması . 38 4. 3. 7 Amaçlanan AHP-TOPSIS metodu . 39 5. PROBLEM TANIMI VE UYGULAMA . 41 5. 1 Çelik Konstrüksiyon Platform Yapımında Uygulanacak Rapid (Endüstriyel) Boya Tercihinde Firmalarda Bakılacak Kriterler (AHP adımları) . 42 5. 1. 1 Kriterlerin önem sıralaması için yapılan anket çalışması . 42 5. 2 Kriterlerin Ağırlıklarının Bulunması İşlemi (AHP adımları) . 43 5. 2. 1 Ana kriterlere ait anket sonuçlarına istinaden geometrik ortalama . 43 5. 2. 2 Ana kriterlere ait normalize edilmiş matris . 44 5. 2. 3 Tutarlılık göstergesinin ve tutarlılık oranının hesaplanması . 44 5. 2. 4 Kriterlerin ağırlıkları ve önem sıralaması . 46 5. 3 TOPSIS Adımları . 46 5. 4 Geleneksel Çelik Birim kilogram ve m2 Maliyet Hesaplaması . 53 6. SONUÇ . 55 KAYNAKLAR . 58 EKLER: . 64 EK-A:. . 64 EK-B:. . 64 EK-C:. . 65 EK-D:. . 65 EK-E:. . 65 EK-F:. . 65 EK-G:. . 66 EK-H:. . 66 EK-I:… . 66 EK-İ:… . 66 EK-J:. . 67 EK-K:. . 67 EK-L:. . 67 EK-M: . 68 EK-N:. . 68 EK-O:. . 69 EK-Ö:. . 69 EK-P:. . 70 EK-R:. . 70 EK-S:. . 71 EK-T:. . 71 ÖZGEÇMİŞ . 72