Mimaride temsil nesnesi olan kutsallıklar zamanla değişip, dönüşmektedir. Bu süreçte korumanın rolü değişimin kontrol altında tutulmasıdır. Zamanla ihtiyaçlar ve dönemsel siyasi hareketler doğrultusunda değişen Taksim meydanının önemli kırılma noktalarından biri 20. yüzyılda yaşanmıştır. Bu dönem Cumhuriyet ilan edilmiştir ve tüm dünyada yaygınlaşan modernizm akımı Türkiye’de etkisini göstermiştir. Bu kırılmanın temsili olan Atatürk Kültür Merkezi (1977-İstanbul) modernist hareketin etkileriyle yapılan Cumhuriyet Döneminin simge yapısı olarak kent belleğinde önemli bir yere sahiptir. AKM Türkiye’deki önemli değişimlerine şahit olmuştur ve bunların bir nesnesi haline gelmiştir. Bu çalışma kapsamında yeni AKM’nin temsiliyet sorunu, özgünlüğü gibi konular koruma bağlamında ele alınıp, gelecekteki yerine dair sorgulamaların yapılması amaçlanmıştır. Taksim meydanı ve yeni AKM’nin sınırlı ve kontrollü yeni halinin birbirini destekleme durumu ve AKM’nin yıkılıp yeniden yapımının, benzer örneklerle karşılaştırılarak tartışılması amaçlanmıştır. Yeni bir ulusun inşası ile doğan AKM’nin Cumhuriyetin yüzüncü yılındaki temsiliyeti ve yüz sonraki temsiliyetine dair sorgulamalar, yapının gelecekteki yeri için önemlidir. Bu çalışma kapsamında, temsiliyet ve koruma kavramları AKM bağlamında sorgulanmıştır. Kamusal alan ve kültür yapısı ilişkisi AKM ve Taksim Meydanı üzerinden ele alınmıştır. AKM’nin koruma değerleri ortaya çıkarılmıştır. AKM’nin dünü, bugünü ve geleceği arasında bir bağ kurularak yapı ele alınmıştır. Dünyadaki benzer süreçleri geçiren, benzer örnekler ile karşılaştırmalar yapılmıştır. Bu çalışmalara dair değerlendirmeler sonuç bölümünde açıklanmıştır. Yerinde gözlem ve kullanıcı deneyimi ile alanın işlevsel ve fiziksel durumu gözlemlenmiştir. Literatür araştırması sonucu elde edilen bulgular AKM’nin dünü, bugünü ve yarını bağlamında, Taksim Meydanı ile ele alınmıştır. Kavramsal sorgulamaların fiziksel karşılıkları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Dünyadaki benzer uygulamalar kategorilendirilerek karşılaştırılmıştır. Ancak yeni ve eski Atatürk Kültür Merkezi’nin arasında geçmişe, günümüze ve geleceğe dair bir diyalog kurulabilirse, yapının yaşatılmasının ve gelecek nesillere aktarılmasının mümkün olabileceği düşünülmektedir.
The sacred things that are the objects of representation in architecture change and transform over time. The role of conservation in this process is to keep change under control. One of the important turning points of Taksim Square, which changed over time in line with needs and periodic political movements, occurred in the 20th century. During this period, the Republic was declared and the modernism movement, which became widespread all over the world, had its effect in Turkey. Atatürk Cultural Center (1977-Istanbul), which represents this rupture, has an important place in the city's memory as the symbol of the Republican Era, built under the influence of the modernist movement. AKM has witnessed important changes in Turkey and has become an object of them. Within the scope of this study, issues such as the representation problem and originality of the new AKM are discussed in the context of conservation, and it is aimed to make inquiries about its future place. It is aimed to discuss the mutual support of the limited and controlled new version of Taksim Square and the new AKM and the demolition and reconstruction of the AKM by comparing them with similar examples. Questions about AKM's representation in the centennial of the Republic and its representation in the future are important for the future place of the building. Within the scope of this study, the concepts of representation and protection are questioned in the context of AKM. The relationship between public space and cultural structure is discussed through AKM and Taksim Square. The conservation values of AKM have been revealed. The structure was discussed by establishing a link between the past, present and future of AKM. Comparisons have been made with similar examples in the world that have gone through similar processes. Evaluations of these studies are explained in the results section. The functional and physical condition of the area was observed through on-site observation and user experience. The findings obtained as a result of the literature research were discussed in the context of AKM's past, present and future, and Taksim Square. An attempt has been made to reveal the physical equivalents of conceptual inquiries. Similar applications around the world are categorized and compared. However, if a dialogue can be established between the new and old Atatürk Cultural Center about the past, present and future, it is thought that it will be possible to keep the building alive and pass it on to future generations.
