Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kritik İletişim Çalışmaları, cilt.6, sa.1, ss.195-214, 2024 (Hakemli Dergi)
İnsanın en kadim dostu olan ağaç, dünya kültürlerinde ortak unsurlardan biridir. Eski
insanlar ağaçları, toprak altından gökyüzüne ulaşan boyu, uzun yaşamı ve yüceliği
nedeniyle Tanrı ile bağ kurmaya aracı olabilecek yüce bir varlık olarak düşünmüşlerdir.
Hayat ağacı kavramı, bütün inanç sistemlerinde yer almıştır. Efsanelere, mitolojilere
konu olan ağaç; doğaldır ki sanatta da yer bulmuştur. Edebiyattan resme, şiirden
felsefeye; fotoğraftan sinemaya, ağaç ya doğrudan ya da metaforik olarak anlam
katmanları oluşturmuştur. Türk sinemasının önemli isimlerinden olan fotoğraf kökenli
sinemacı, auteur yönetmen Nuri Bilge Ceylan filmlerinde doğaya ve doğanın
karakterlerle olan ilişkisine önem vermiştir. Yönetmen, anlatım dilini güçlendiren bir
öğe olarak da özellikle ağaç görselini kullanmayı tercih etmektedir. Ağaç, doğanın
döngüsü, hayatın geçiciliği ve aynı zamanda insanların içsel yolculuklarını temsil
etmektedir. Ceylan’ın filmlerinde yansıtmak istediği derin melankoli, yalnızlık ve
boşluk hissi; boş yollar, kar yağışı ve ağaç temasıyla örülmüştür. Mevsim geçişleri ve
dolayısıyla zamanın geçişi çoğu sahnede ağacın temsiliyeti ile görülmektedir. Onun
sinemasında ağaçların temsili ve anlamı, sadece görsel bir motif olarak kalmaz; aynı
zamanda anlatısını destekleyen ve güçlendiren bir unsurdur. Bu eksende çalışmanın
amacı, Ceylan’ın görsel anlatıda sıklıkla kullandığı motiflerden biri olan ağaçların
sinemasındaki yerini ve anlamını analiz etmek ve metaforik olarak kullanımını
irdelemektir. Bunun için konuyla ilişkili doküman incelemesi, film taraması ve
betimsel analiz tekniği birlikte kullanılmıştır. Bu yöntemlerin birlikte kullanılmasının
çalışmanın metodolojisi açısından uygun olacağı düşünülmektedir. Dolayısıyla
çalışma, sinema ve sanat alanındaki ilgili araştırmalara yeni bir bakış açısı sunarak,
Ceylan sinemasının özgün ve etkileyici yönlerini daha iyi anlamamıza katkı
sağlayacağı düşünülmektedir.