Akademik Veri Yönetim Sistemi
İstanbul Ticaret Üniversitesi , cilt.8, sa.1, ss.211-229, 2025 (Hakemli Dergi)
Nöromimari, mimarlık ve sinirbilim alanlarının etkileşimini inceleyen disiplinler arası bir alandır. Bu disiplin, mekanik ve fiziksel çevrenin insan davranışları, duyguları ve algıları üzerindeki etkilerini araştırmaktadır. Sağlık yapılarında ise nöromimari, renk ve aydınlatma gibi çevresel faktörlerin kullanıcıların bilişsel ve duygusal deneyimlerini optimize ederek, psikolojik ve nörofizyolojik iyileşme süreçlerine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Çalışmada hasta odalarında aydınlatma ve renk tasarımının algısal ve duygusal etkileri nöromimari tasarım kriterleri uyarınca incelenmiştir. Bu bağlamda, 3ds Max programı kullanılarak altı farklı hasta odası modellenmiş ve aydınlatma tasarım kriterleri hasta ve refakatçi gereksinimlerine göre belirlenmiştir. Aydınlık düzeyi ölçümleri ise EN 12464-1 standardı referans alınarak DIALux programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Ele alınan hacimler renk (turuncu, mavi) ve aydınlatma sıcaklığı (3000K, 5000K, 6500K) kombinasyonlarıyla farklılık göstermiştir. Edinilen veriler doğrultusunda sanal gerçeklik (VR) teknolojisi aracılığıyla 80 katılımcının deneyimlediği mekânlara yönelik duyusal ve duygusal tepkileri, Likert tipi ve PAD (Pleasure-Arousal-Dominance) ölçeklerini içeren anketler aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen subjektif veriler, mevcut nöromimari literatür bilgisiyle değerlendirilerek analiz edilmiştir. Bulgular, renk sıcaklığı ve yüzey renklerinin mekânsal algı ve psikolojik konfor üzerinde doğrudan etkili olduğunu göstermektedir. Özellikle 5000K ışık sıcaklığının hem mavi hem de turuncu odalarda katılımcılar tarafından en sağlıklı ve dengeli hissettiren seçenek olduğu görülmüştür. Mavi odalar, psikolojik olarak daha huzurlu ve dengeli bir atmosfer sunarken, turuncu odalar daha enerjik ve canlı hisler uyandırmıştır. Bununla birlikte, 6500K ışık sıcaklığı soğuk renklerle birlikte tercih edildiğinde çevresel kontrol hissini artırdığı ancak bazı katılımcılarda gerginlik oluşturduğu saptanmıştır. Çalışma, VR tabanlı kullanıcı deneyimlerini literatür doğrultusunda analiz ederek, hasta odalarında nöromimari ilkelerin etkisine dair kuramsal çerçeve sunmakta ve gelecekteki araştırmalara temel oluşturmaktadır.