Çalışmanın amacı, Said Halim Paşa’nın Osmanlı/Müslüman bilim ve siyaset felsefesindeki özgün konumunu ortaya çıkarmaktır. Çalışmada Paşa’nın bilim ve siyaset felsefesine dair fikirleri ayrı ayrı ele alınmıştır. Said Paşa’nın sosyal bilimler felsefesinin merkezinde yerel deneyimler yer almaktadır. Buna göre sosyal dünyaya ait gerçeklikler içinde bulunduğu çevreden ayrı düşünülemez. Ayrıca Paşa’nın nedensellik üretme bakımından tek bir nedene dayalı(nomolojik) bakış açısı yoktur. Paşa, soyut/normatif ve somut/materyal unsurları nedensellik ve sonuç ilişkilerinin içinde değerlendirmektedir. Buna ek olarak Paşa, çağdaşı olduğu dönemin bilim anlayışının teorik ve kavramsal seviyede kaldığını belirtmektedir. Oysa ona göre pratikten teoriye hareket edilmelidir. Siyaset felsefesi açısından ise Said Halim Paşa’nın yaklaşık yüz yıl önce ortaya koyduğu fikirler, Osmanlı/Müslüman deneyimi üzerinden küresel siyaseti anlamak ve açıklamak için kullanılmıştır. Paşa’nın siyasal alandaki özgürlük, ahlak, siyasal partiler, şeriat ve ulusal egemenlik ilişkisini nasıl ele aldığı incelenmiştir. Paşa’nın özgürlük anlayışı klasik liberalizmden görev kavramı ile ayrışırken siyasal partiler politik alandan dışlanmıştır. Diğer taraftan Osmanlı/Müslüman toplumunda yaşanan siyasi ve toplumsal sorunların nedenlerinden birinin arkasında ahlaki çöküntü olduğunu söyler. Ona göre ahlakın temel referans noktası İslam, aynı zamanda siyasalın da kurucu unsurlarındandır. Çalışmada, Paşa’nın fikirleri sadece doğrudan aktarılmamış, onun fikirleri üzerinden siyasal alan anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Bunun ardından bazı siyaset felsefesi yazarları ile Paşa'nın görüşleri karşılaştırılmış ve bir takım güncel siyasi sorunların çözümlenmesinde kullanabilecek görüşleri dile getirilmiştir.
The study aims to reveal Said Halim Pasha's unique position in Ottoman/Muslim science and political philosophy. In the study, Pasha's ideas on science and political philosophy were discussed separately. Local experiences are at the centre of Said Pasha's philosophy of social sciences. Accordingly, the realities of the social world cannot be separated from the environment in which they exist. In addition, Pasha does not have a single causal (nomological) point of view to produce causality. Pasha evaluates material/tangible and nonmaterial/intangible elements in causality and result relations. In addition, Pasha states that the understanding of the science of his contemporary period remained at the theoretical and conceptual level. However, according to him, one should move from practice to theory. In terms of political philosophy, Said Halim Pasha's ideas about a century ago were used to understand and explain global politics through the Ottoman/Muslim experience. How Pasha dealt with the relationship between freedom, morality, political parties, sharia and national sovereignty in the political field was examined. While Pasha's understanding of freedom differed from classical liberalism with the concept of duty, political parties were excluded from the political arena. On the other hand, he says that one of the reasons behind the political and social problems in the Ottoman / Muslim society is moral collapse. According to him, the primary reference point of morality is Islam, which is also one of the founding elements of the political. In the study, the ideas of Pasha were not only directly conveyed but also tried to give the meaning to the political field through his ideas. After that, the views of some political philosophy writers and the Pasha were compared, and their views that could be used in solving some current political problems were expressed.
