Medenî usul hukukunun amacı ilmî içtihatları 19. yüzyıl sonundan beri meşguletmiş bir konudur. Usul hukukunun amacını konusundan ve işlevinden ayırmakgerekir. Medenî usulün konusu maddî hukuka ilişkin uyuşmazlıkların mahkemelertarafından çözümlenmesi ve işlevi ise maddî hukuka ilişkin hakların himayesiolarak kabul edilebilir. Bu konudaki faaliyetin gerçekleştirilmesi veya mahkemelerinişlevlerini başarı şekilde icra edebilmesi için, yargılama süreci içinde ulaşılmasıgereken hedef, amaç ise gerçeğin ortaya çıkartılmasıdır. Ancak usul hukuku, hakarama hürriyetinden daha önemli görülen bir değerin korunması için ya da hukukpolitikasına ait başka sebeplerle hakimin gerçeği aramaktan sarfınazar etmesiniöngören bir dizi istisna da içermektedir. Kesim hüküm, hukuka aykırı yoldan eldeedilen bulguların delil olarak dikkate alınmaması, kişinin kendisi hakkında suçlayıcıbeyanlarda bulanmaktan kaçınmak hakkı, senetle ispat mecburiyeti bunlardanbazılarıdır. Usulün amacı gerçeği ortaya çıkarmak olduğu için, tereddüt halindebu istisnaî müessese ve kuralların dar yorumlanması, gerçeğin ortaya çıkartılmasıamacına öncelik verilmesi gerekir.
One important topic of discussion among the scholars of civil procedure is the aim of civil procedure. The aim of civil procedure is to be distinguished from the “sub- ject matter” and “function” of the civil procedure. The subject matter of civil procedure is resolving private law disputes and the function of it is to protect rights and interests of individuals and businesses in the area of private law. The aim of civil procedure, which has to be considered for effective functioning of the judge in his/her duty is however to discover the truth, that is to say, to reconstruct the true story of the case. Yet there are numerous cases where the law requires the judge to avoid seeking to discover the truth due to the need for protection of a more valuable interest or as a result of legal policy choices of the law-maker. A few examples may be the estoppel by record, self-incrimination clause, in some civilian systems inadmissibility of non-documentary evidence for avoiding perjury, etc. As the aim of civil procedure is to discover the truth all these exceptional rules and principles must be constructed restrictively.
